Μέσα σε ελάχιστους μήνες η κοινή γνώμη συνταράχθηκε -όπως εξάλλου συνηθίζει να κάνει- από δύο τρομερές περιπτώσεις βρεφοκτονίας: Η πρώτη, που εξιχνιάστηκε τη Δευτέρα, αφορά στο βρέφος που στραγγαλίστηκε από τη μητέρα και την γιαγιά του και πετάχτηκε σε κάδο σκουπιδιών στην Πετρούπολη. Η δεύτερη είναι η σπαρακτική ιστορία της Νέας Σμύρνης, όπου η 20χρονη μητέρα είχε γεννήσει κρυφά στο μπάνιο του σπιτιού της και πέταξε το νεογέννητο στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας.

Συμβαίνει ένα καθ’ όλα παράδοξο, σε σχέση με την κοινή λογική, «έγκλημα» στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία χώρα που κατέκτησε αρκετά νωρίς το δικαίωμα στην άμβλωση, ενώ ταυτόχρονα πάσχει από ισχυρά θρησκευτικού τύπου ταμπού. Την ίδια στιγμή η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των νέων παραμένει ένα ανεξιχνίαστο πεδίο, αφού στα σχολεία δεν κατάφερε να ενσωματωθεί ποτέ, οπότε οι νέοι αυτής της χώρας ενημερώνονται για την αντισύλληψη, το σώμα τους και τα δικαιώματά τους… όπως-όπως.

Όπως αναφέρει η Γενική Γραμματεία Ισότητας  «Παρ’ όλο που η έκτρωση αποτελεί μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις του φεμινιστικού κινήματος στη χώρα μας εδώ και 30 χρόνια, στην πραγματικότητα η πρόσβαση στη δωρεάν, νόμιμη και ασφαλή έκτρωση για όλες –ανεξαιρέτως– τις γυναίκες (εργαζόμενες ή μη, ασφαλισμένες ή ανασφάλιστες, Ελληνίδες ή πρόσφυγες, οικονομικά ασθενείς, Ρομά, τοξικοεξαρτημένες ή/και άλλες γυναικείες πληθυσμιακές ομάδες) συχνά αποτελεί δύσκολη υπόθεση».

Και πράγματι έτσι είναι. Το περσινό παράδειγμα των αναισθησιολόγων στη Σάμο αποτελεί μόνο τη μία όψη του νομίσματος. Το Μάιο του 2017, σχεδόν 31 χρόνια μετά τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων στην χώρα,  το σύνολο των αναισθησιολόγων του νοσοκομείου της Σάμου αποφάσισε να σταματήσει να χορηγεί αναισθησία για περιπτώσεις διακοπής κύησης με την επίκληση «λόγων συνείδησης». Αφού το επιχείρημα δεν ευσταθούσε,  επανήλθαν με μια δεύτερη, έγγραφη κοινοποίηση της απόφασής τους να συμμετέχουν σε εθελούσιες διακοπές εγκυμοσύνης μόνο στην περίπτωση που θα κινδύνευε η ζωή ή η υγεία της εγκύου. Μιλάμε για ένα νοσοκομείο που από το 2004 μέχρι και τότε πραγματοποιήθηκαν περίπου 550 εκτρώσεις συνολικά – και συγκεκριμένα 40-45 τον χρόνο.

Τα ελληνικά δεδομένα

Στην Ελλάδα η έκτρωση επιτρέπεται υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Ο Ποινικός Κώδικας στο άρθρο 304 επιτρέπει την έκτρωση (τεχνητή διακοπή της κύησης) μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα – γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα στις ακόλουθες περιπτώσεις:

  • Εντός των πρώτων 12 εβδομάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση
  • Εντός των πρώτων 24 εβδομάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού
  • Εντός των πρώτων 19 εβδομάδων, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί
  • Χωρίς χρονικό περιορισμό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωμένος από αντίστοιχο ιατρό (στην περίπτωση αυτή ο όρος «έκτρωση» χρησιμοποιείται σε διακοπή που επισυμβαίνει πριν την 24η εβδομάδα). Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και η περίπτωση έκτρωσης εμβρύου με αποδεδειγμένα σοβαρές δυσλειτουργίες.

Αλλά τα στοιχεία στο διά ταύτα παρουσιάζουν μία πολύ θλιβερή εικόνα. Σύμφωνα με έρευνα του 2016  ανάμεσα σε 1,5 εκατ. γυναικών (18-35 ετών) που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία, μόνο το 4% αυτών γνωρίζει πώς να προφυλάσσεται από μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη (λαμβάνοντας αντισυλληπτικά χάπια). Η απουσία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης κατά τις κρίσιμες ηλικίες, φέρνει αποτελέσματα μάλλον αποκαρδιωτικά.

40.000 εκτρώσεις που καταγράφονται ετησίως στην Ελλάδα, οι οποίες και πραγματοποιούνται από κορίτσια κάτω των 18 ετών, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, με το συνολικό αριθμό να υπολογίζεται ότι ανέρχεται στις 300.000.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα στα τέσσερα κορίτσια (ηλικίας 14 έως 17 ετών) έχει κάνει έκτρωση, ενώ οι μισές έφηβες που προχωρούν σε διακοπή κύησης δεν έχουν ενημερώσει ούτε καν τη μητέρα τους, αποκαλύπτοντας έναν φαύλο κύκλο γεμάτο φόβο και ντροπή.

Η ενοχή, το κόστος, η φτώχεια

Η πλειοψηφία των εκτρώσεων στην Ελλάδα γίνεται σε ιδιωτικά ιατρεία, ενώ το κόστος της έκτρωσης, που ανέρχεται στα 400 ευρώ, το επωμίζονται αποκλειστικά οι γυναίκες. Έτσι, δεν έχουμε σαφή εικόνα για το σύνολο των εκτρώσεων στην χώρα, αφού τα στοιχεία δε συμπεριλαμβάνουν τα δημόσια νοσοκομεία. Σε ιδιωτικές κλινικές συνήθως καταλήγουν ασθενείς που δεν καλύπτονται από ασφάλιση και το κόστος ανεβαίνει ανάλογα με την εβδομάδα της κύησης, μόλις γίνει η διακοπή.

Για τους ασθενείς που καλύπτονται από ασφάλιση , οι επιβαρύνσεις αφορούν μέρος του κόστους εγχείρισης (συνήθως μεταξύ € 10 και € 100), συνταγογράφησης φαρμάκων και ιατρικής επίσκεψης. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη φτώχεια και η ανεργία, όπως και η μαύρη εργασία αφήνουν πολλές γυναίκες χωρίς την επιλογή της άμβλωσης.

Εφόσον, όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι περισσότερες εκτρώσεις γίνονται σε ανήλικες και μάλιστα κρυφά από τους γονείς τους, τότε μιλάμε μόνο για την επιλογή της διακοπής της κύησης έναντι χρηματικού ποσού (του προβλεπόμενου).

Ελάχιστες γυναίκες μιλούν δημόσια για την εμπειρία τους, συχνά φοβούμενες τις αντιδράσεις της ίδιας της οικογένειάς τους. Ταυτόχρονα, ειδικά τα κορίτσια που πραγματοποιούν κρυφά από την οικογένεια εκτρώσεις συμβαίνει να παρουσιάζουν μετεγχειρητική αιμορραγία, αφού προσπαθώντας να καλύψουν το γεγονός δεν λειτουργούν ως ασθενείς που χρειάζονται ανάρρωση.

Το παράλογο του πράγματος είναι το ίδιο το πλαίσιο: Εν κατακλείδι μιλάμε για μία χώρα – πρωτοπόρο στο δικαίωμα της γυναίκας να αποφασίζει για το σώμα της, την ίδια στιγμή που η ελληνική κοινωνία κλείνει τα αυτιά και τα μάτια της. Κι έτσι διαιωνίζεται μια εγκληματική συνθήκη απέναντι στις γυναίκες.

Headlines