Ιερουσαλήμ: Μια ιστορική πόλη βαμμένη στο αίμα

Τρεις θρησκείες και 1.000.000 άνθρωποι προσπαθούν να συμβιώσουν στην Ιερουσαλήμ, τοποθετώντας την πανάρχαια πόλη στον χάρτη των πιο διαφιλονικούμενων περιοχών παγκοσμίως.

Εχθές ξεκίνησαν οι επίσημοι εορτασμοί για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, κίνηση που σιωπηρά αποδοκιμάστηκε διά της απουσίας εκπροσώπων πολλών κρατών από τις εκδηλώσεις.

Την ίδια στιγμή, η ειρήνη της περιοχής τορπιλίζεται, αφού ακόμα και σήμερα δεν έχει επιτευχθεί καμία ισορροπημένη συμφωνία που να εξασφαλίζει την αρμονική -ή έστω βιώσιμη- συμβίωση μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Αυτή η κίνηση της κυβέρνησης Τραμπ βάζει «μπουρλότο» σε μία διαρκή απόπειρα ειρήνης στη Μέση Ανατολή, που ναυαγεί εδώ και πολλές δεκαετίες.

Σήμερα οι συγκούσεις των Παλαιστιών που εναντιώνονται στη μεταφορά της πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ πνίγηκαν στο αίμα, φτάνοντας μέχρι στιγμής τους 40 νεκρούς και τους εκατοντάδες τραυματίες.

Η ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ και το σχέδιο του ΟΗΕ

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που σημαδεύτηκε από την κτηνωδία του Ολοκαυτώματος, ιδρύεται (το 1948) το Κράτος του Ισραήλ και σταδιακά αναγνωρίζεται από τις περισσότερες χώρες του κόσμου. έχει προηγηθεί το περίφημο σχέδιο 181 του ΟΗΕ το 1947 για τη διάσπαση της Παλαιστίνης σε δύο κράτη, ένα αραβικό και ένα εβραϊκό, σχέδιο που προέβλεπε μία Ιερουσαλήμ με διττή φύση: Πολυπολιτισμική και αυθύπαρκτη. Ωστόσο, ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1948, που οδήγησε στην ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ, ακύρωσε την πρόταση του ΟΗΕ και έθεσε την περιοχή σε μία διαρκή κρίση.

Με το πέρας των εχθροπραξιών το 1949 η ουδέτερη ζώνη εκεχειρίας -γνωστή και ως Πράσινη Γραμμή- χωρίζει την Ιερουσαλήμ στα δύο. Το Ισραήλ παίρνει τον έλεγχο του δυτικού μισού και η Ιορδανία του ανατολικού, τμήμα που περιλαμβάνει την Παλιά Πόλη.

Το 1949 τα Ηνωμένα Έθνη δέχονται το κράτος του Ισραήλ ως μέλος της Γενικής Συνέλευσης και θέτουν την πόλη σε καθεστώς ξεχωριστής οντότητας υπό διεθνή έλεγχο -μια συνθήκη που δεν ίσχυσε ποτέ. Η πόλη διαιρείται και πολλά κυβερνητικά γραφεία και υπηρεσίες μεταφέρονται εκεί, κάνοντας ξεκάθαρες τουλάχιστον τις προθέσεις από πλευράς του Ισραήλ.

Η διαρκής διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και διεθνούς κοινότητας

Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών του 1967 έφερε μία μικρή, αλλά τεράστιας σημασίας γεωπολιτική αλλαγή. Το Ισραήλ προσαρτά το ανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ από την Ιορδανία και επιβάλλει την τήρηση του Ισραηλινού νόμου. Η κατοχή θεωρήθηκε παράνομη και καταδικάστηκε απο τη διεθνή κοινότητα.

Ωστόσο, αυτό δεν άλλαξε κάτι κι έτσι το 1980 το ισραηλινό κοινοβούλιο ανακήρυξε την Ιερουσαλήμ ως πλήρη και ενιαία πρωτεύουσα, ξεσικώνοντας αμέσως διεθνείς αντιδράσεις. Τα Ηνωμένα Έθνη κήρυξαν άκυρο το νόμο και ζήτησαν την άμεση απομάκρυνση των πρεσβειών από την πόλη. Αυτό προκάλεσε την αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ, που χαρακτήρισε άδικη την απόφαση και την απέδωσε σε πόλεμο κόντρα στο δικαίωμα ύπαρξης και ανεξαρτησίας του κράτους.

Πολλές χώρες διατήρησαν τις πρεσβείες τους στο Τελ Αβίβ, παγιώνοντας ως πολιτική μεταξύ των χωρών της Δύσης την απόφαση του ΟΗΕ: Η Ιερουσαλήμ παρέμενε μην ισραηλινό έδαφος.

Η εύθραυστη ειρήνη

Η απόφαση 181 του ΟΗΕ, που διαίρεσε την Παλαιστίνη σε 2 κράτη, εβραϊκό και αραβικό, επιχείρησε να δώσει έστω μία ανάσα εκεχειρίας στην πολύπαθη περιοχή. Την επομένη της επίσημης ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ ξεσπά η πρώτη σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Μετά το πέρας της, το Ισραήλ κατείχε το 78% της Παλαιστίνης. Περισσότεροι από 760.000 Παλαιστίνιοι πήραν τον δρόμο της εξορίας.

Στη διάρκεια το Πολέμου των Έξι Ημερών τον Ιούνιο του 1967, το Ισραήλ θα θέσει υπό την κατοχή του, εκτός από τα συριακά υψίπεδα του Γκολάν, και το Σινά (που θα επιστραφεί στην Αίγυπτο το 1982), τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ, που θα προσαρτήσει αργότερα, και τη Λωρίδα της Γάζας, από την οποία αποσύρθηκε το 2005.

Έκτοτε, από την πρώτη Ιντιφάντα το 1987 και την ίδρυση της Χαμάς, μέχρι την δεύτερη Ιντιφάντα το 2000 και το ίδιο το σήμερα, η ειρήνη στην περιοχή είναι υπό συνεχή αμφισβήτηση. Το 2002 το Ισραήλ εγείρει Τείχος κατά μήκος της Δυτικής Όχθης για να προστατεύσει τα εδάφη του από τις αυξανόμενες επιθέσεις αυτοκτονίας. Το 2004, μετά την επίθεση πυραύλους Κασάμ από παλαιστίνιους μαχητές με θύματα 2 παιδιά, ξεκινά η επιχείρηση  «Μέρες Μετάνοιας», που πρόκειται να αποτελέσει μοτίβο για τις έκτοτε ισραηλινές επιχειρήσεις. Σκοτώνονται 130 Παλαιστίνοι. Ένα μήνα αργότερα πεθαίνει κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες ο Γιασέρ Αραφάτ.

Η πολεμική κατάσταση δεν έχει πάψει έκτοτε, ενώ ο ΟΗΕ εξακολουθεί να διατηρεί αμετάβλητη την θέση του για το θέμα της Ιερουσαλήμ. Το 2009 ο Μπαν Κι – μουν, τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, δήλωσε με σαφήνεια ότι

η Ιερουσαλήμ πρέπει να είναι πρωτεύουσα τόσο του Ισραήλ όσο και του Παλαιστιακού κράτους, ώστε να επιτευχθεί ειρήνη και σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Ταυτόχρονα, όμως, το Ισραήλ διεκδικεί την Ιερουσαλήμ ως αδιαίρετη πρωτεύουσα και η Παλαιστίνη προσδοκά στη δημιουργία επίσημου κράτους στην περιοχή που παραδοσιακά κατοικεί ο παλαιστινιακός λαός με πρωτεύουσα το Ανατολικό τμήμα της πόλης.

Σήμερα 136 ανεξάρτητες χώρες μέλη του ΟΗΕ και 2 μη μέλη (Δυτική Σαχάρα και Βατικανό) αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κράτους της Παλαιστίνης.