Όταν πρόσφατα η αρχαιολογική σκαπάνη έπεσε πάνω στα απομεινάρια ενός αρχαίου κτίσματος στην καρδιά της Κολωνίας, οι αρχαιολόγοι δεν περίμεναν ότι θα ανακάλυπταν μια ρωμαϊκή βιβλιοθήκη που θα ήταν συγχρόνως και η αρχαιότερη της Γερμανίας. Οι τοίχοι και τα δάπεδα που ήρθαν στο φως καλύπτουν μια επιφάνεια περίπου 200 τ.μ. στην αγορά του ρωμαϊκού οικισμού και χρονολογούνται στον δεύτερο αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα Kölner Stadt Anzeiger ειδικοί τοποθετούν πιο συγκεκριμένα την κατασκευή της βιβλιοθήκης μεταξύ 150 και 200 μ.Χ. «Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, πρόκειται για την πρώτη επιβεβαιωμένη ρωμαϊκή βιβλιοθήκη στη Γερμανία» ανέφερε στην ίδια εφημερίδα ο Μάρκους Τρίερ, διευθυντής του Μουσείου Ρωμαϊκής και Γερμανικής Ιστορίας της Κολωνίας.

Το ρωμαϊκό κτίσμα ήταν πιθανώς διώροφο και είχε ύψος εννέα μέτρα. «Υπήρχαν σίγουρα εκεί πολλές χιλιάδες πάπυροι προς δανεισμό», αναφέρει ο Τρίερ. Αυτό που σήμερα έχει απομείνει είναι δύο μικρά καλογυαλισμένα δάπεδα και οι τοίχοι στα θεμέλια του κτιρίου. Η βιβλιοθήκη είχε χτιστεί με ένα υλικό παρόμοιο με το σύγχρονο μπετόν, δηλαδή με ένα μείγμα ασβεστόλιθου και τραχείτη.

Αλεξάνδρεια, Έφεσος, Ρώμη και πλέον Κολωνία

Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν τα θεμέλια της ρωμαϊκής βιβλιοθήκης πριν από ένα χρόνο κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του νέου εκκλησιαστικού κέντρου της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Κολωνίας. «Στην αρχή υποθέσαμε ότι επρόκειτο για τα ερείπια μιας αίθουσας δημόσιων συναθροίσεων», αναφέρει ο Τρίερ. Ωστόσο η αρχιτεκτονική του κτίσματος, οι τοίχοι και ιδίως κάποιες εσοχές σε αυτούς είχαν ιδιορρυθμίες. Ειδικότερα αυτές οι ευρύχωρες εσοχές στους εσωτερικούς τοίχους μελετήθηκαν ενδελεχώς για πολλούς μήνες σε σύγκριση με άλλα αντίστοιχα ρωμαϊκά ευρήματα.

Οι ειδικοί λοιπόν κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, όπως στις διάσημες αρχαίες βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας, της Εφέσου και της Ρώμης, έτσι και στην Κολωνία αυτές οι εσοχές θα μπορούσαν να χρησιμεύουν για τη φύλαξη παπύρων . Οι αρχαιολόγοι υποθέτουν επίσης ότι από την ημικυκλική οροφή της βιβλιοθήκης σε σχήμα αψίδας κρεμόταν ένα άγαλμα της Αθηνάς, της θεάς της σοφίας και της γνώσης.

Οι άλλες ρωμαϊκές βιβλιοθήκες της Γερμανίας

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η βιβλιοθήκη που ανακαλύφθηκε στην Κολωνία δεν είναι μόνο η αρχαιότερη βιβλιοθήκη εν γένει επί γερμανικού εδάφους αλλά και η πρώτη ρωμαϊκή βιβλιοθήκη που έρχεται στο φως από ανασκαφές στη Γερμανία. Θεωρείται βέβαια εξίσου πιθανό αντίστοιχες βιβλιοθήκες να υπήρχαν στο Τρίερ, στο Άουγκσμπουργκ, το Μάιντς και στο Χάντεν. Ωστόσο αρχαιολογικά ευρήματα από αυτές τις βιβλιοθήκες δεν έχουν εντοπιστεί.

Στην Κολωνία πάντως η Ευαγγελική Εκκλησία προτίθεται ήδη να αλλάξει τα σχέδια κατασκευής του νέου κτιρίου της και να ενσωματώσει σε αυτά ως αξιοθέατο τα απομεινάρια της ρωμαϊκής βιβλιοθήκης. Επίσης η κατασκευή του προτεσταντικού κέντρου δεν θα πρέπει να περιορίζει τις μελλοντικές ανασκαφές και έρευνες των αρχαιολόγων.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι η Κολωνία πέρα από τον διάσημο καθεδρικό ναό της έχει και μια σπουδαία ρωμαϊκή ιστορία. Ένας Ρωμαίος στρατηγός το 38 π.Χ. ίδρυσε έναν μικρό οικισμό ονόματι Ara Ubiorum στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η Κολωνία. Ο οικισμός αυτός, γύρω από ένα στρατιωτικό φυλάκιο, γνώρισε άνθηση κι έλαβε το στάτους της ρωμαϊκής αποικίας μερικές δεκαετίες αργότερα από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο. Ο Κλαύδιος την ονόμασε με τη σειρά του Colonia Claudia Ara Agrippinensium, από το όνομα της συζύγου του, Αγριππίνας της Νεότερης, η οποία είχε γεννηθεί στη σημερινή Κολωνία. Η νέα σημαντική ανακάλυψη της ρωμαϊκής βιβλιοθήκης αναμένεται να προστεθεί στα υπόλοιπα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα που συνθέτουν το μακρινό ρωμαϊκό παρελθόν της Κολωνίας.

Αλεξάντρα Μέλεκεν, DW, dpa, afp / Δήμητρα Κυρανούδη

Headlines