Στην περιοχή του αισθητού κόσμου, της εμπειρικής γνώσης, της αισθησιοκρατικής περί κόσμου δοξασίας, ανήκει η κοσμολογία του Παρμενίδη. Σύμφωνα με αυτήν, το βασικό λάθος των ανθρώπων είναι ότι στη θέση του ενός, του αδιαίρετου, τοποθετούν μια δυάδα, τη φωτιά (το φωτεινό στοιχείο) και τη νύχτα (το σκοτεινό στοιχείο), που αντιπροσωπεύουν την ενεργητική και την παθητική αρχή του κόσμου.

Μέσα από αυτήν την πλάνη, που επεκτείνεται στο καθετί, αναπτύσσεται με εσωτερική συνέπεια ο κόσμος της δοξασίας. Το μόνο κοινό που έχουν με το αληθινό ον τα δύο αντίθετα στοιχεία, η φωτιά και η νύχτα, είναι ότι δεν μπορούν να αλλάξουν τη φύση τους. Έτσι, αποκρούονται ερμηνείες του κόσμου όπως εκείνη του Αναξιμένη, και στη θέση τους εμφανίζεται στο προσκήνιο η έννοια της ανάμειξης (κράσης).

Ο βαθμός και ο τρόπος της ανάμειξης των δύο αρχών, που δεν τις βρίσκουμε παντού με την ίδια αναλογία, είναι σημαντικός για την κοσμολογία του φαινομενικού κόσμου: όπου κυριαρχεί η ενεργητική αρχή, το φωτεινό στοιχείο, η ζωή και η συνείδηση τού είναι κορυφώνονται.

Το δυσκολότερο και άλυτο ακόμη πρόβλημα που έθεσε ο Παρμενίδης είναι η σχέση του κόσμου της δοξασίας και του κόσμου του αληθινού όντος. Με άλλα λόγια, έως ποιο βαθμό προσεγγίζει την αλήθεια ή συμμετέχει στο πραγματικό ον η κοσμολογία που κατασκευάστηκε από τα στοιχεία φωτιά και νύχτα.

Παρμενίδης, ο δρόμος του πνεύματος (Μέρος Α’)

Παρμενίδης, ο δρόμος του πνεύματος (Μέρος Β’)

Παρμενίδης, ο δρόμος του πνεύματος (Μέρος Γ’)

Headlines