Το μεγάλο σκάνδαλο με τα μνημεία που παραχωρούνται στο Υπερταμείο

Μεγάλος θόρυβος προκλήθηκε στα Χανιά από την αποκάλυψη ότι σημαντικός αριθμός ακινήτων του δημοσίου μεταβιβάζονται στο Υπερταμείο, συμπεριλαμβανομένων και ιστορικών μνημείων.

Συγκεκριμένα, όπως αποκάλυψε ο γενικός γραμματέας του Δήμου Χανίων Δημήτρης Φραγκάκης με δύο υπουργικές αποφάσεις (ΦΕΚ Β΄2320 & Β΄2317 – 19/6/2018) 196 ακίνητα-«φιλέτα» στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων παραχωρούνται ουσιαστικά στο Υπερταμείο.

Οι δύο αυτές υπουργικές αποφάσεις αναφέρονται στη συνολική μεταβίβαση στην ΕΤΑΔ ΑΕ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε.) 10.119 ακίνητα του δημοσίου. Με αυτό τον τρόπο μεταβιβάζονται ουσιαστικά και στην ΕΕΣΥΠ ΑΕ (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ) δηλαδή το Υπερταμείο ιδιωτικοποιήσεων.

Ο κ. Φραγκάκης έψαξε τους κωδικούς κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) των ακινήτων της περιοχής των Χανίων και διαπίστωσε ότι επρόκειτο ανάμεσα στα άλλα για το κτίριο του ΤΕΙ, το κτίριο της Εφορίας Χανίων, το Αρχαιολογικό Μουσείο στην οδό Χάληδων, το Φρούριο Φίρκα, τα Νεώρια, το Παλιό Ψυγείο, το κτίριο του Πολεμικού Μουσείου που κάηκε, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και άλλα πολλά.

Όπως ήταν αναμενόμενο προκλήθηκε μεγάλος θόρυβος εφόσον πρόκειται όχι απλώς για δημόσια κτίρια αλλά και για ιστορικά μνημεία. Μάλιστα, η ΝΟΔΕ Χανίων της ΝΔ σχολίασε ειρωνικά: «Ευχαριστούμε τους μνημονιακότερους βουλευτές που έχουν εκλεγεί ποτέ στα Χανιά, οι οποίοι «κατάφεραν» να μην εκχωρηθεί στο Υπερταμείο της τρόικα, ο Ενετικός Φάρος στο Παλιό λιμάνι Χανίων»

Η κυβερνητική απάντηση ήρθε από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτή Χανίων Γιώργο Σταθάκη που δήλωσε ότι πρόκειται για «πολλή φασαρία για το τίποτα» και εξήγησε πως «με πρόσφατη απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής μεταβιβάστηκε στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο) το σύνολο των ακινήτων του Δημοσίου, κατ’ εφαρμογή του νόμου (ν. 4389/2016). Ο κ. Σταθάκης υπογράμμισε ότι «στον ίδιο νόμο προβλέπεται ρητά και η επιστροφή των ακινήτων που έχουν ιδιαίτερο πολιτιστικό, ιστορικό ή περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει η πλειοψηφία των ακινήτων του Δήμου Χανίων. Στο Υπερταμείο θα παραμείνουν αποκλειστικά ακίνητα που προσφέρονται αποκλειστικά για εμπορική αξιοποίηση». Κατά τον κ. Σταθάκη «Προκαλεί κατάπληξη ότι κάποιοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν εντυπώσεις ακόμα και σε μία τόσο απλή και σαφή γραφειοκρατική διαδικασία. Πρέπει να είναι πραγματικά απελπισμένοι…».
Σε ανάλογο τόνο και η Νομαρχιακή του ΣΥΡΙΖΑ που κατήγγειλε ότι όλα αυτά είναι μεθοδεύσεις της αντιπολίτευσης και ότι η νομοθεσία ρητά προστατεύει τα μνημεία.

Γιατί δεν στέκουν οι κυβερνητικές διαβεβαιώσεις

Όμως, η πραγματικότητα είναι αρκετά πιο σύνθετη και οι κυβερνητικές δεν στέκουν. Καταρχάς όταν μιλάμε για τέτοιες αποφάσεις μεταβίβασης δεν μιλάμε για μια απλή γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά για κανονική διαδικασία μεταγραφής ακινήτου.

Όντως οι αρμόδιες υπηρεσίες μπορούν να ζητήσουν να εξαιρεθούν συγκεκριμένα ακίνητα καθώς η παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 εξαιρεί της μεταβίβασης: «α. Αιγιαλούς, παραλίες και παρόχθιες εκτάσεις, υδρότοπους, β. περιοχές Ramsar, γ. περιοχές Natura, δ. αρχαιολογικούς χώρους, ε. αμιγώς δασικές εκτάσεις, και λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής».
Δηλαδή, ξεκινάει κανονικά η διαδικασία μεταβίβασης και άρα η μεταγραφή του ακινήτου και πρέπει η αρμόδια υπηρεσία (π.χ. του υπουργείου Πολιτισμού) να ζητήσει την εξαίρεση.

Η διαδικασία αυτή δεν είναι τόσο αυτόματη όπως την περιγράφουν οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα συχνά οι εκπρόσωποι της ΕΤΑΔ ΑΕ διαφωνούν με τους εκπροσώπους του δημοσίου ή έχουν δικές τους ερμηνείες π.χ. για το ποια είναι τα όρια των αρχαιολογικών χώρων και των ζωνών προστασίας τους και άρα ποια ακίνητα (ή ποια τμήματα ακινήτων) εξαιρούνται της μεταβίβασης.

Είναι προφανές ότι εάν κάποιοι χώροι όντως εξαιρούνται αυτόματα, τότε δεν θα υπήρχε λόγος πρώτα να συμπεριληφθούν σε ΦΕΚ που ορίζει τη μεταβίβασή τους και εν συνεχεία να πρέπει να γίνει η διαδικασία εξαίρεσης. Σε αυτή την περίπτωση απλώς θα εξαιρούνταν εξ αρχής και δεν θα περιλαμβάνονταν στο ΦΕΚ. Άρα δεν μιλάμε για αυτόματη εξαίρεση αλλά για διαδικασία διαπραγμάτευσης για το εάν και ποια ακίνητα εξαιρούνται.

Ακόμη, όμως, και εάν εξαιρεθούν της μεταβίβασης τέτοια ακίνητα και δεν γίνει η μεταγραφή, το δημόσιο διατηρεί, ακόμη και για τα «προστατευόμενα» ακίνητα μόνο την κυριότητα αλλά δεν έχει τη νομή, που σημαίνει ότι θα μπορεί το Υπερταμείο να τα εκμεταλλευτεί.

Όπως αναφέρει η ακριβώς επόμενη παράγραφος (αρ, 5) από αυτήν που επικαλείται ο κ. Σταθάκης: «H ΕΤΑΔ εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από τη μεταβίβαση».

Είναι προφανές ότι στο όνομα των δεσμεύσεων έναντι των δανειστών, η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να υποθηκεύσει όχι απλώς την ακίνητη περιουσία τους δημοσίου αλλά και τα ίδια τα ιστορικά μνημεία.