Αλ. Τσίπρας: Από διαδηλωτής στη Γένοβα, στα σαλόνια της Νέας Υόρκης και στην Τάιμ Σκουέαρ

Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν μόλις 26 χρονών όταν βρέθηκε στο πλοίο των ελλήνων  ακτιβιστών που πήγαιναν στη μεγάλη διαδήλωση στη Γένοβα κατά της παγκοσμιοποίησης τον Ιούνιο του 2001.

Ήταν η χρυσή εποχή των κινημάτων, όταν μια νέα γενιά ξεπερνούσε τα τραύματα της «Πτώσης του Τείχους» και του «Τέλους της Ιστορίας» και διαδήλωνε την οργή ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό και την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση.

Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ο αντικαπιταλισμός έδειχνε να αποκτά ξανά χαρακτηριστικά μαζικού ρεύματος, ενώ από το Σηάτλ και τη συνάντηση του ΠΟΕ το 1999 εκεί, οι διαδηλωτές είχαν βρει ως πιο βολικό στόχο αυτές τις μεγάλες και πολυδιαφημισμένες συναντήσεις των ισχυρών του κόσμου.

Οι συμβολισμοί περίσσευαν σε τέτοιες συναντήσεις, και από τις δύο πλευρές των οδοφραγμάτων, όπως και η αδρεναλίνη, όταν ξεκινούσε να κυριαρχεί η γνώριμη μυρωδιά των δακρυγόνων.

Μάλιστα, στη διαδήλωση στη Γένοβα, ο Αλέξης Τσίπρας όπως και άλλες στελέχη του Συνασπισμού αλλά και του μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ, ήταν στην ομάδα των ελλήνων διαδηλωτών που η ιταλική αστυνομία προσπάθησε να κρατήσει στην Ανκόνα για να μην φτάσουν στην Γένοβα. Έγιναν και συμπλοκές πάνω στον καταπέλτη του φέρι μποτ.

Ο Αλέξης Τσίπρας διακρίνεται κιόλας σε φωτογραφίες εποχής πάνω στον καταπέλτη την ώρα των συμπλοκών με τις αστικές δυνάμεις.

Ειδικά για τον χώρο του μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ τέτοιες διεθνείς κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις ήταν ιδιαίτερα σημαντικές, γιατί εκεί σφυρηλατήθηκαν οι συντροφικοί δεσμοί που αργότερα θα παίξουν ρόλο για τη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ.

Γιατί εκείνη την εποχή οι διάφορες μετέπειτα «συνιστώσες» έβλεπαν με δυσπιστία ακόμη τον Συνασπισμό (που απέπνεε την ατμόσφαιρα των επιλογών του 1989) και η παρουσία στελεχών «κινηματικών» όπως ο Τσίπρας έδινε εχέγγυα ότι μπορούσε να υπάρξει μια νέα ενότητα της «ριζοσπαστικής αριστεράς».

Ο κινηματικός Αλέξης Τσίπρας

Τότε ο Αλέξης Τσίπρα εκπροσωπούσε τον ριζοσπαστισμό της νεολαίας του Συνασπισμού, που δεν πολυσυμπαθούσε τους πιο «δεξιούς» μέσα στο κόμμα που μιλούσαν για προοδευτικό εκσυγχρονισμού και κυβερνήσεις και οραματίζονταν κινήματα και συγκρούσεις στο δρόμο ως μέσο για την κοινωνική αλλαγή.

Άλλωστε, κι ο ίδιος είχε ένα «άψογο» κινηματικό βιογραφικό, έχοντας περάσει μαθητής από τις μαθητικές καταλήψεις του 1990-91 αλλά και τις φοιτητικές του 1995, όπως και στις υπόλοιπες κινητοποιήσεις εκείνων των χρόνων.

Αντίστοιχα, όταν εμφανίστηκε στην κεντρική πολιτική σκηνή, πρώτα ως υποψήφιος δήμαρχος Αθήνας και αργότερα ως επικεφαλής του Συνασπισμού, πάντα κουβαλούσε αυτόν τον αέρα «ριζοσπαστισμού» και «αντικομφορμισμού».

Μπορεί να μην είχε τον βαρύ μαρξιστικό «θεωρητικό» λόγο που συνήθως έχουν τα στελέχη που προέρχονται από την κομμουνιστική αριστερά (στην αντιπαράθεσή του με τον Φώτη Κουβέλη για την ηγεσία, ο δεύτερος είπε περισσότερες φορές τη λέξη «σοσιαλισμός»), είχε όμως την αίσθηση ότι δεν έβγαινε μέσα από τους διαδρόμους της κομματικής γραφειοκρατίας ή τους οδυνηρούς συμβιβασμούς τύπου 1989 που στοίχειωναν τη μνήμη της Αριστεράς.

Έδειχνε ότι ήταν ένας ηγέτης που έβγαινε από τις διαδηλώσεις και τα κινήματα. Έστω και εάν στην πιο τολμηρή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς τα κινήματα, τον Δεκέμβριο του 2008, ήταν πολύ περισσότερο ο βετεράνος Αλέκος Αλαβάνος που αποφάσισε, κόντρα στις επιφυλάξεις άλλων στελεχών, να ρίξει το βάρος του κόμματος πίσω από την εξεγερσμένη νεολαία.

Στην περίοδο των Μνημονίων, ο κινηματικός τόνος περίσσεψε στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας πήγε σε διαδηλώσεις, έφαγε δακρυγόνα, εκπροσώπησε τους διαδηλωτές εντός του κοινοβουλίου, ανέβηκε σε τρακτέρ αγροτών που διαμαρτύρονταν, στήριξε κινήματα ανυπακοής και «δεν πληρώνω» (και συμμετείχε κιόλας κατά δήλωσή του). Ήταν και αυτό ένα από τα στοιχεία που συνέβαλαν στην εκτίναξη της απήχησής του.

Όμως, και στο εξωτερικό όταν πήγε εκείνη την περίοδο προσπάθησε να εκπροσωπήσει αυτή τη δυναμική. Δύσκολα μπορεί να ξεχαστεί η περιοδεία του στην Ευρώπη ανάμεσα στις 2 εκλογές του 2012, τότε που είχε μιλήσει για τον «Ολαντρέου» και είχε συναντηθεί κυρίως με σχηματισμούς της ριζοσπαστικής αριστεράς.

Το τρίτο μνημόνιο και η ώρα του «ρεαλισμού»

Όμως, μετά το 2015 τα πράγματα άλλαξαν. Γραβάτα μπορεί να μην φόρεσε ο Αλέξης Τσίπρας, όμως και περισσότερο συμπεριφέρεται ως ένας υπεύθυνος ηγέτης που επιθυμεί να γίνει αποδεκτός από την διεθνή κοινότητα.

Αυτό έγινε ακόμη πιο έντονο μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου. Θα έλεγε κανείς ότι η ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα του «όχι» και λίγο πριν τις διαβόητες… 17ώρες διαπραγμάτευσης, ήταν η τελευταία αναλαμπή του παλιού Τσίπρα, αυτού που ήθελε να συγκρουστεί με το ευρωπαϊκό κατεστημένο.

Από το τρίτο μνημόνιο και μετά και με δεδομένο ότι η Ελλάδα ειδικά για το θέμα του χρέους (αλλά και των θετικών «αξιολογήσεων») εξαρτιόταν πια από την «καλοσύνη των άλλων», ο Αλέξης Τσίπρας σταμάτησε να πηγαίνει στις ξένες πρωτεύουσες με τον αέρα κάποιου ριζοσπαστισμού.

Πλέον, το βασικό ήταν να αποσπάσει αναγνώριση, να θεωρηθεί ισότιμος συνομιλητής και όχι δακτυλοδεικτούμενος αριστεριστής όπως μπορεί να ένιωσε κάποιες στιγμές στην αρχή της διακυβέρνησής του.

Το προσκύνημα στη Μέκκα του καπιταλισμού

Αποκορύφωμα αυτής της αγωνίας αναγνώρισης, αυτού του αιτήματος να τον αντιμετωπίσουν θετικά εφόσον είναι πια το «καλό παιδί» των δανειστών οι επισκέψεις στην Αμερική.

Γιατί αποδείχτηκε ότι οι ΗΠΑ δεν είναι μόνο η Μέκκα του καπιταλισμού, είναι και η Μέκκα των αριστερών που ανακαλύπτουν τα θετικά των αγορών και των «επενδύσεων».

Τόσο στην επίσκεψη την Ουάσιγκτον για να συναντήσει τον Πρόεδρο Τραμπ όσο και τώρα που ο Τσίπρας πήγε στη Νέα Υόρκη για να μιλήσει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αλλά για να συναντηθεί με «επενδυτές», ο Τσίπρας ήταν πρώτα και κύρια ο ηγέτης που χαίρεται που τον αποδέχονται οι επικυρίαρχοι του κόσμου.

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τσίπρας πήγε στη ΓΣ του ΟΗΕ. Είχε πάει το 2015 και το 2016, ενώ το 2017 είχε στείλει τον Κοτζιά ως εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης.

Ο πρωθυπουργός στην Ταιμ Σκουέαρ

Όμως, τώρα πήγε με άλλο αέρα. Μπήκαν συναντήσεις και κυρίως για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα εντάχθηκε αυτή η επίσκεψη στον επικοινωνιακό μηχανισμό του Μαξίμου.

Αποκορύφωμα όλων αυτών οι σέλφι στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Από την οργή του διαδηλωτή, στη χαλαρή άνεση του ρεαλιστή ηγέτη που δεν έχει πρόβλημα να απολαμβάνει τη βόλτα του σε μια καπιταλιστική μητρόπολη, στο διάλειμμα συναντήσεων όπου παρουσίασε πόσο θελκτικός επενδυτικός προορισμός είναι η Ελλάδα, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει μέχρι και την «αξιοποίηση» μνημείων και της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.

Τελικά από τη Γένοβα στη Νέα Υόρκη, από το ριζοσπαστισμό στην ενσωμάτωση, από τον αντικαπιταλισμό στην άγρα καπιταλιστικών επενδύσεων η απόσταση ήταν μικρότερη από ό,τι θα φανταζόταν ο νεαρός Αλέξης Τσίπρας, όταν προσπαθούσε να αποφύγει τα χτυπήματα των ιταλικών ΜΑΤ πάνω στον καταπέλτη του πλοίου στην Ανκόνα.

Με τις κυρίες Λιβανίου και Παναγοπούλου