Μακεδονικό : Μάχη επιρροής στη Βαλκανική

Ως μέρος μιας γενικότερης αντίδρασης και κινητοποίησης της Ρωσίας στα σχέδια του ΝΑΤΟ για περαιτέρω διεύρυνσή του στα Δυτικά Βαλκάνια ερμηνεύεται η κόντρα Μόσχας – Ουάσιγκτον για το Σκοπιανό.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει ο πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, πρώην μόνιμος αντιπρόσωπος της χώρας μας στο ΝΑΤΟ και πρώην πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον, Γεώργιος Σαββαΐδης, ο οποίος έχει ζήσει από πρώτο χέρι τις μεταβολές στο γεωπολιτικό πεδίο και τις συγκρούσεις των υπερδυνάμεων ΗΠΑ – Ρωσίας.

Ο έμπειρος διπλωμάτης, που έχει διατελέσει στο παρελθόν και γενικός πρόξενος στα Σκόπια, την εποχή της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, επισημαίνει πως η σφοδρή αντίδραση του ρωσικού ΥΠΕΞ – το οποίο προχθές κατήγγειλε ανοιχτά πως οι ΗΠΑ ενορχήστρωσαν τους εκβιασμούς, τις απειλές και τις δωροδοκίες βουλευτών της αντιπολίτευσης στα Σκόπια για την υπερψήφιση των συνταγματικών αλλαγών στην ΠΓΔΜ – δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει. «Η Ρωσία δεν είναι αυτή που ξέραμε στις αρχές της δεκαετίας του «90. Διεκδικεί τον ρόλο που έχει χάσει τα τελευταία 20 χρόνια. Αντιδρά συνεχώς και συστηματικά και ο λόγος είναι επειδή θέλει να ανακόψει όσο της είναι δυνατόν αυτή τη διαδικασία διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στα Δυτικά Βαλκάνια».

Αλλά η ρωσική αντίδραση δεν εστιάζεται μόνο στη Βαλκανική, σημειώνει. «Αντιτίθεται στη συστηματική επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Η Ρωσία διαβλέπει μια επίμονη τάση της Δύσης να δημιουργήσει μια ζώνη που θα κρατήσει μακριά από την Ευρώπη τη ρωσική επιρροή».

Το υπόβαθρο αυτών των ρωσικών αντιδράσεων που είναι ολοένα και εντεινόμενες τα τελευταία χρόνια θα πρέπει να αναζητηθεί – λέει ο πρέσβης Σαββαΐδης – στις τεκτονικές αλλαγές που συνέβησαν στην Ευρώπη μετά την κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Τότε, οι χώρες του Συμφώνου ζητούσαν μια άλλη γεωστρατηγική θέση ενώ ταυτόχρονα ήταν σε εξέλιξη η επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο εκείνη την περίοδο μεταλλάσσεται από αμυντική συμμαχία σε παγκόσμιο οργανισμό ασφάλειας και αρχίζει να διευρύνεται στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία). Από τότε έγιναν τέσσερις διευρύνσεις του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. «Αυτή η τάση του να υποκαταστήσει το Σύμφωνο της Βαρσοβίας συναντά εξ υπαρχής την έντονη αντίδραση της ρωσικής πλευράς». Οι παραπάνω διευρύνσεις του ΝΑΤΟ κάλυψαν όχι μόνο το λεγόμενο ανατολικό μπλοκ αλλά και τον Βορρά και την Κεντρική Ευρώπη και τελευταία τα Βαλκάνια. Ετσι, σήμερα εκτός ΝΑΤΟ έχουν μείνει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η ΠΓΔΜ και η Σερβία.

Προνομιακός χώρος. Ομως ειδικά για τα Βαλκάνια, εξηγεί ο πρέσβης Σαββαΐδης, η Ρωσία έχει έναν επιπλέον λόγο να εναντιώνεται σε κάθε διαδικασία για διείσδυση του ΝΑΤΟ, όπως σε αυτήν που έχει ξεκινήσει τώρα με την ΠΓΔΜ. Χώρες ομόδοξες, όπως η Βουλγαρία, η Σερβία, η Ρουμανία, το Μαυροβούνιο και η ΠΓΔΜ, αποτελούσαν για τη Ρωσία έναν χώρο προνομιακό προκειμένου να ασκήσει εκεί την επιρροή της. Πρόκειται δε για μια περιοχή «που είναι ανέκαθεν πεδίο αστάθειας και γεωπολιτικών ανταγωνισμών. Είναι όμως περιοχή σημαντική για τη Μόσχα διότι γειτνιάζει με τη Μαύρη θάλασσα, με την Ουκρανία και αποτελεί διέξοδο για τη Ρωσία προς το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή».

Υπό αυτά τα δεδομένα, η ρωσική αντίδραση στο Σκοπιανό θεωρείται απόλυτα συνεπής με τη γενικότερη στάση της Ρωσίας. Η ίδια έχει καταστήσει σαφές ότι αντιτίθεται στις διαδικασίες για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, όπως το έκανε και τώρα καταγγέλλοντας πως η σκοπιανή κυβέρνηση χρησιμοποίησε αθέμιτα μέσα για να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές, μετά το διεξαχθέν στις 30 Σεπτεμβρίου δημοψήφισμα, το οποίο η Ρωσία θεωρεί ότι στερείται εγκυρότητας λόγω μειωμένης συμμετοχής.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο πρώην γ.γ. του ΥΠΕΞ υπογραμμίζει πως αυτή η σφοδρή σύγκρουση Μόσχας – Ουάσιγκτον συμβαίνει την ώρα που είναι σε εξέλιξη μια γενικότερη επιδείνωση των αμερικανορωσικών σχέσεων, και η επαπειλούμενη καταγγελία εκ μέρους της Ουάσιγκτον της ισχύουσας από το 1987 συνθήκης ΙNF (Intermediate Nuclear Forces) είναι ενδεικτική εν προκειμένω. Αλλά και τη στιγμή που η Ρωσία εμφανίζεται εκ νέου ως παγκόσμια ισχυρή δύναμη που είναι βεβαίως και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Νέα «τορπίλη» από Ιβανόφ. Την πολιτική ένταση στα Σκόπια ενίσχυσε χθες με νέα παρέμβασή του και ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Γκιόργκι Ιβανόφ, συνδέοντας ανοικτά το αποτέλεσμα στη Βουλή με δωροδοκία βουλευτών. «Η πλειοψηφία των εκπροσώπων του λαού έδρασε ενάντια στη βούληση του λαού» ανέφερε για τους 80 βουλευτές που ενέκριναν τις αλλαγές στο Σύνταγμα, προκειμένου να εφαρμοστεί η συμφωνία των Πρεσπών. «Οι πολίτες τάχθηκαν ενάντια στις βιαστικές, επιβαλλόμενες και επιβλαβείς λύσεις» πρόσθεσε και κατέληξε: «Οι άνθρωποι γιορτάζουν πάντα το γενναίο, και η Ιστορία περιφρονεί τη δωροδοκία».