Παραπαίει η οικονομία: Σοβαροί κίνδυνοι απειλούν την Ελλάδα

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις από τη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ήταν και οι πιο αισιόδοξες.

Σύμφωνα με την Eurostat, η οικονομική ανάπτυξη στις 19 χώρες που μοιράζονται το ευρώ επιβραδύνθηκε στο 0,2% το τρίτο τρίμηνο έναντι των προηγούμενων τριών μηνών, μετά από την άνοδο του 0,4% στο δεύτερο τρίμηνο. Σε ετήσιο ρυθμό υποχώρησε στο 1,7% από 2,2% που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο.

Επιδείνωση είχε και ο δείκτης οικονομικός κλίματος (ESI). Στην Ευρώπη υποχώρησε κατά 0,8 μονάδες και διαμορφώθηκε στις 110,4 μονάδες, ενώ στην Ελλάδα ο ESI τον Οκτώβριο μειώθηκε ελαφρώς κατά 0,3 μονάδες και διαμορφώθηκε στις 101 μονάδες, έναντι 101,3 μονάδες το Σεπτέμβριο.

Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ευρωπαϊκό. Και στις ΗΠΑ, που έχουν πιο υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης από την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, υπήρξε στο τρίτο τρίμηνο υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης. Από 4.2% στο δεύτερο τρίμηνο, υποχώρησε στο 3,5% στο τρίτο τρίμηνο. Παραμένει υψηλός ρυθμός, όμως τα σημάδια μιας σταδιακής επιβράδυνσης αρχίζουν και φαίνονται και εδώ παρά την ύπαρξη θετικών τάσεων όπως η αύξηση της απασχόλησης.

Και στη Κίνα υποχώρησαν οι ρυθμοί ανάπτυξης, όμως εδώ έχουμε να κάνουμε και με μια εν μέρει συνειδητή επιλογή ως αποτέλεσμα και της προσπάθειας της κυβέρνησης να περιορίσει το χρέος των βιομηχανικών επιχειρήσεων και των τοπικών αρχών.

Δεν είναι τυχαίο ότι και το ΔΝΤ πρόσφατα αναθεώρησε ελαφρά προς τα κάτω τις προοπτικής της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας για την περίοδο 2018-2019.

Όλα αυτά συντείνουν σε μια εικόνα ότι είναι πιθανό να εισερχόμαστε σε μια φάση επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας. Ορισμένοι μάλιστα μιλούν και για το ενδεχόμενο ύφεσης το 2020.

Διάφοροι παράγοντες συντελούν σε αυτό: από τα διαρθρωτικά προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και δεν επιτρέπουν ακόμη μεγαλύτερα άλματα στην παραγωγικότητα, μέχρι τις πρώτες επιπτώσεις από τον σε εξέλιξη οικονομικό πόλεμο ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα.

Όμως, όλα αυτά διαμορφώνουν μια ιδιαίτερα δύσκολη συνθήκη και για την ελληνική οικονομία.

Σε μεγάλο βαθμό το κυβερνητικό αφήγημα για την επιστροφή σε μια «νέα κανονικότητα» που να επιτρέψει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, μείωση της ανεργίας και έστω και ήπια αναδιανομή, προϋποθέτει και ένα ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον, με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, περιθώρια για αύξηση των εξαγωγών και διάθεση των επενδυτών να ανοιχτούν ξανά στην ελληνική αγορά.

Αντίθετα, μια επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, θα περιορίσει αντικειμενικά και τις αναπτυξιακές δυναμικές της ελληνικής οικονομίας, θα περιορίσει τις εξαγωγές και τις επενδύσεις και θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την «επιστροφή στις αγορές» για το ελληνικό Δημόσιο, δεδομένου ότι σε περιόδους επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος αυξάνει και ο κίνδυνος που αποδίδεται στο ελληνικό χρέος, άρα και τα επιτόκια.

Αλλωστε, τα στοιχεία της έκθεσης “Doing Business 2019” για 190 χώρες δείχνουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στον πάτο και η κυβέρνηση αδυνατεί να καταλάβει την κρισιμότητα της κατάστασης στην οικονομία. Βουτιά της Ελλάδας στη παγκόσμια κατάταξη κατά πέντε ολόκληρες θέσεις, από την 67η πέρυσι στην 72η φέτος. Η Ελλάδα υποχωρεί για 4η συνεχόμενη χρονιά και βρίσκεται κάτω από χώρες όπως το Βιετνάμ, το Περού, η Κολομβία, η Αλβανία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία ως προς το επιχειρηματικό περιβάλλον.

Σε σύνολο 10 κριτηρίων που εξετάζει η έκθεση για να αξιολογήσει το πλαίσιο του επιχειρείν, η θέση της Ελλάδας επιδεινώθηκε σε… 8 από αυτά, ενώ σε ένα παρέμεινε σταθερή και μόνο σε ένα βελτιώθηκε.

Στο κριτήριο που αφορά την έναρξη επιχείρησης η Ελλάδα υποχώρησε στην 44η θέση από την 37η πέρυσι, στην ηλεκτροδότηση βρίσκεται στην 79η θεση (76η πέρυσι), στην καταχώρηση ακίνητης περιουσίας υποχώρησε στην 153η (145η πέρυσι), στην λήψη πίστωσης έπεσε στη 99η (90η πέρυσι), στη προστασία μετόχων μειοψηφίας κατέχει την 51η θέση 43η πέρυσι). Στις διασυνοριακές συναλλαγές η θέση της χώρας υποχώρησε στην 31η θέση (29η πέρυσι), στην εφαρμογή συμβάσεων έπεσε στην 132η θέση (131η πέρυσι), ενώ μεγάλη πτώση καταγράφεται ως προς το κριτήριο της διαδικασίας πτωχεύσεων με πτώση στην 62η θέση (από 57η πέρυσι).

O πολιτικός χρόνος

Τα πράγματα μπορεί να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο και ο πολιτικός χρόνος. Η παρατεταμένη προεκλογική εκστρατεία σημαίνει ότι ούτως ή άλλως οι επενδυτές είναι απρόθυμοι να έρθουν πριν ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο και το ίδιο δείχνουν και οι αγορές χρήματος, ιδίως από τη στιγμή που υπάρχει πάντοτε και η ανησυχία για το ιταλικό χρέος.

Αυτό σημαίνει ότι σε ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα, πριν τα πράγματα γίνουν χειρότερα, η Ελλάδα χάνει τη δυνατότητα να τροφοδοτηθεί από το ακόμη θετικό διεθνές οικονομικό κλίμα.

Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό, όταν ολοκληρωθεί ο πολιτικός κύκλος και βρεθεί η Ελλάδα αντιμέτωπη με την πρόκληση της «εξόδου στις αγορές» το διεθνές οικονομικό κλίμα να έχει επιδεινωθεί σημαντικά και να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, ιδίως από τη στιγμή που το «χρηματοδοτικό μαξιλάρι» που διαθέτει είναι πεπερασμένο.

Όμως, αντί για την αναμέτρηση με τις προκλήσεις που τυχόν αλλαγή της οικονομικής συγκυρίας θα φέρει και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τώρα, η κυβέρνηση προτιμά απλώς να επιμένει στο αφήγημά της περί μιας ανάπτυξης που έρχεται ούτως ή άλλως αλλά όχι όπως θα έπρεπε. Και που βλέποντας το Μαξίμου ότι η έξοδος από το μνημόνιο είναι fake, πάει να καλύψει την αποτυχία της στρέφοντας τα φώτα της δημοσιότητας αλλού.