Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2024
weather-icon 21o
Εφορία, εφορεία και ευφορία

Εφορία, εφορεία και ευφορία

Ένα ακόμη παράδειγμα λέξεων που ενδέχεται να οδηγήσουν λόγω της ηχητικής ταύτισής τους σε λάθη από ορθογραφικής και εννοιολογικής απόψεως είναι τα ουσιαστικά εφορία, εφορεία και ευφορία

Στο πλαίσιο της ενότητας του in.gr που είναι αφιερωμένη στην ελληνική γλώσσα, είχαμε έως τώρα την ευκαιρία να αναφερθούμε κατ’ επανάληψιν σε περιπτώσεις ομοηχίας που προκαλούν ιδιαίτερες δυσκολίες σε πολλούς χρήστες της νέας ελληνικής γλώσσας.

Ένα ακόμη παράδειγμα λέξεων που ενδέχεται να οδηγήσουν λόγω της ηχητικής ταύτισής τους σε λάθη από ορθογραφικής και εννοιολογικής απόψεως είναι τα ουσιαστικά εφορία, εφορεία και ευφορία.

Άλλη μια φορά, ο εντοπισμός της ετυμολογικής προέλευσης των υπό εξέταση ουσιαστικών θα αναδείξει το διαφορετικό σημασιολογικό περιεχόμενό τους, αλλά και τον ενδεδειγμένο τρόπο γραφής ενός εκάστου εξ αυτών.

Κατ’ αρχάς, το ουσιαστικό εφορία παράγεται από το ουσιαστικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας έφορος, που είχε την έννοια του επόπτη, του φρουρού, του κυβερνήτη (οι πέντε άρχοντες που ασκούσαν την πραγματική εξουσία στην αρχαία Σπάρτη ονομάζονταν Έφοροι).

Με τη σειρά του, το ουσιαστικό έφορος προήλθε από το ρήμα της αρχαίας ελληνικής εφοράω/εφορώ (συνηρημένο ρήμα σε -άω), που σήμαινε επιβλέπω, επιτηρώ, παρατηρώ, επιθεωρώ, στρέφω το βλέμμα μου προς κάτι, προσέχω, είμαι σε επιφυλακή.

Όσον αφορά το σημαινόμενο της λέξης εφορία, αυτή δηλώνει την αρχή, το όργανο ή την υπηρεσία υπό την επίβλεψη της οποίας τελούν άλλες υπηρεσίες, τη γνωστή σε όλους ανεξαιρέτως υπηρεσία που υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών και έχει ως έργο τη βεβαίωση και την είσπραξη των φόρων, καθώς και —συνεκδοχικώς— το κτίριο όπου στεγάζεται η υπηρεσία αυτή.

Κατά δεύτερον, το ουσιαστικό εφορεία απαντά ήδη στην αρχαία ελληνική γλώσσα ως παράγωγο του ρήματος εφορεύω, που σήμαινε, όπως και στη νέα ελληνική, εποπτεύω, επιβλέπω, είμαι έφορος, εκτελώ καθήκοντα εφόρου. Ως εκ τούτου, η εφορεία δήλωνε στην αρχαία ελληνική την επιτήρηση, την επίβλεψη, αλλά και το ίδιο το αξίωμα του εφόρου.

Σε ό,τι αφορά το σήμερα, η λέξη εφορεία περιλαμβάνεται μεν (εκ παραλλήλου με τη λέξη εφορία) στα λήμματα λεξικών της νέας ελληνικής γλώσσας, αλλά η χρήση της περιορίζεται σε συγκεκριμένα πεδία (π.χ., εφορεία αρχαιοτήτων, εφορεία εναλίων αρχαιοτήτων, εφορεία παλαιοανθρωπολογίας – σπηλαιολογίας, σχολική εφορεία, εφορεία πανεπιστημιακής βιβλιοθήκης).

Τέλος, το ουσιαστικό ευφορία παράγεται από το —τριγενές και δικατάληκτο— δευτερόκλιτο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ο/η εύφορος, το εύφορον, που σήμαινε, μεταξύ άλλων, παραγωγικός, γόνιμος, καρποφόρος, καρπερός, πολύκαρπος.

Το επίθετο αυτό, που χρησιμοποιείται αμετάβλητο και στη νέα ελληνική γλώσσα με την προαναφερθείσα σημασία, είναι σύνθετο, με πρώτο συνθετικό το ευ- (επίρρημα ευ) και δεύτερο συνθετικό το ρήμα φέρω.

Από την άποψη του σημασιολογικού περιεχομένου, η λέξη ευφορία δηλώνει αφενός μεν την άφθονη παραγωγή, την καρποφορία, τη γονιμότητα (κυριολεκτικώς ή μεταφορικώς: ευφορία των αγρών, αλλά και καλλιτεχνική ευφορία), αφετέρου δε το αίσθημα ευεξίας, την κατάσταση ψυχικής ή σωματικής ευεξίας.

Must in

Αποκάλυψη in: Καθαρές οι τοξικολογικές εξετάσεις και του 15 μηνών Παναγιώτη στο «θρίλερ στην Αμαλιάδα»

Νέο πλήγμα στο σενάριο δολοφονίας πέντε μωρών από την 24χρονη Ειρήνη Μ. στην Αμαλιάδα. Κρίσιμες οι ιστολογικές εξετάσεις για το ίδιο παιδί που αναφέρεται ότι ήταν υγιές.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2024