Επειδή Πολυτεχνείο, Χούντα, ΕΑΤ – ΕΣΑ, βασανισμοί, νεκροί, αντιστασιακοί της Επταετίας δεν είναι έννοιες αφηρημένες, ούτε ένα «πανηγύρι» που γίνεται κάθε χρόνο για να καεί η Αθήνα, υπάρχουν ιστορικά ντοκουμέντα που πρέπει να γνωρίζουν οι Ελληνες. Αυτό που στο παρελθόν ονομάζουμε «Πατριδογνωσία» θα έπρεπε να είναι το βασικό εργαλείο της Εκπαίδευσης για να ξέρουμε ποιοι είμαστε και που πάμε.

Με αφορμή την Επέτειο των 45 ετών από την ηρωϊκή πράξη των φοιτητών, κι όχι μόνο, το 1973, αλλά και με αφορμή την σπουδαία εκδοτική προσφορά των «Νέων του Σαββατοκύριακου» με το χειρόγραφο – «απολογία» του Σάκη Καράγιωργα στη δίκη της Δημοκρατικής Αμυνας, παραθέτουμε τον πίνακα με τους συλληφθέντες – βασανισθέντες από τη Χούντα.

Ο Αντ. Κακαράς, μορφή του αντιστασιακού αγώνα και αξιωματικός του ΠΝ, είχε γράψει το 2012 ένα σχετικό κείμενο. Εκεί παρέθετε και τους πίνακες με τα ονόματα συλληφθέντων από την περιβόητη ΕΣΑ που όπως έγραφε, αποτέλεσε το πανίσχυρο χέρι της δικτατορίας με την τρομοκρατία του οποίου  ήλεγχε τις Ένοπλες Δυνάμεις και τον πληθυσμό.

Τα κτήρια του Ειδικού Ανακριτικού Τμήματος της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΕΑΤ/ΕΣΑ)  βρίσκονται κάτω από το Ναυτικό Νοσοκομείο (όπου πολύ συχνά ακούγονταν οι κραυγές των βασανιζόμενων τότε), πίσω από το άγαλμα του Βενιζέλου στη Βασιλίσσης Σοφίας. Παράλληλα λειτουργούσε στου ΠΑΠΑΓΟΥ το Κέντρο Εκπαίδευσης της ΕΣΑ (ΚΕΣΑ) όπου με πολύ σκληρές και συχνά απάνθρωπες συνθήκες αποκτούσαν οι «επιλεγμένοι» στρατεύσιμοι τον «τιμητικό» τίτλο του ΕΣΑτζή, υποψήφιου συχνά βασανιστή, όπως αποδείχθηκε όλα εκείνα τα χρόνια.

——————————————————-

Το Σάββατο με ΤΑ ΝΕΑ, «Το χειρόγραφο της απολογίας του Σάκη Καράγιωργα στη δίκη της Δημοκρατικής Αμυνας».

Ενα ιστορικό ντοκουμέντο.

Το άγνωστο χειρόγραφο της απολογίας του Σάκη Καράγιωργα στη δίκη της Δημοκρατικής Αμυνας.

Μαζί, το κατηγορητήριο και όλα τα ονόματα των κατηγορουμένων στο Εκτακτο Στρατοδικείο της χούντας.

Για πρώτη φορά τα πρακτικά της διαβόητης δίκης της χούντας.

Πρόλογος: Γιώργος Ρωμαίος

———————————————————————————–

Στα βιβλία κρατουμένων στις πύλες των δύο στρατοπέδων καταγράφονταν τα στοιχεία που παρουσιάζονται, ενώ σε κάποια στήλη του ΚΕΣΑ (που δεν περιλαμβάνεται εδώ) σημειώνονταν πότε διατίθεται και πότε επιστρέφει ο κάθε κρατούμενος από το ανακριτικό κέντρο (όπου και οι συστηματικοί βασανισμοί).
Σήμερα σε ένα από τα κτήρια του ΕΑΤ/ΕΣΑ λειτουργεί ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ), απ’ τους οποίους πολλοί είχαν «φιλοξενηθεί» στη φωλιά της τρομοκρατίας.

Στο κολαστήριο αυτό από 16-8-72 μέχρι 2-5-1974 κρατήθηκαν και ανακρίθηκαν τουλάχιστον 227 κρατούμενοι (στις δεκατρείς περιπτώσεις γυναίκες). Στο ίδιο διάστημα έχουμε την εξέγερση του πολυτεχνείου και νωρίτερα τον ίδιο χρόνο την  εξάρθρωση της οργάνωσης για Κίνημα στο Ναυτικό.
Καταγράφονται στοιχεία μεταχθέντων στο ΕΑΤ πιθανότατα όμως όχι όλων. Για το Κίνημα φερ’ ειπείν σημειώνει σε επιστολή του ο αντιναύαρχος Μανταδάκης  «…δεν έχει ο πίνακας αυτός ονόματα των συλληφθέντων αξιωματικών του ΠΝ που κρατούνταν στα υπόγεια του ΓΕΝ και του βοηθητικού κτηρίου ή στο Βοτανικό και μεταφέρονταν για ανάκριση με παραμονή 3-5 ημερών στο ΕΑΤ…εκτιμώ ότι περιλαμβάνει μόνον αυτούς που είτε κρατήθηκαν απ’ ευθείας στο ΕΑΤ ή μετήχθησαν από το ΚΕΣΑ…»

Ο πρώτος πίνακας έχει στοιχεία από τον Αύγουστο του 1972 μέχρι τέλους της δικτατορίας και καλύπτει μεγαλύτερο εύρος συλληφθέντων. Εάν συγκρίνουμε τους δύο πίνακες διαπιστώνουμε πως πολλοί ήταν εκείνοι που εγκλείονταν κατευθείαν στο ΕΑΤ και από εκεί απολύονταν, ενώ το ΚΕΣΑ το χρησιμοποιούσαν και ως πρόσθετο χώρο κράτησης. Πολλά από τα στοιχεία δεν έχουν συμπληρωθεί στο βιβλίο κρατουμένων. Η ορθογραφία δεν τηρήθηκε στην αντιγραφή, επειδή αφορά ονόματα και διευθύνσεις ενώ οι συντάκτες του βιβλίου ήταν ανορθόγραφοι.

Από τους αναγραφόμενους στον πρώτο πίνακα (εάν εξαιρεθούν οι άνευ επαγγέλματος που είναι εξήντα δύο) ξεχωρίζουν οι φοιτητές στην περίοδο των γεγονότων της Νομικής και του Πολυτεχνείου και οι αξιωματικοί της οργάνωσης για Κίνημα στο Ναυτικό. Συνολικά καταχωρούνται είκοσι έξη αξιωματικοί εν ενεργεία (του ναυτικού οι περισσότεροι), πέντε απόστρατοι, δώδεκα στρατεύσιμοι ενώ δεν απουσιάζουν οι καλλιτέχνες (Καζάκος, Μητσιάς, Υψηλάντη), τέως Βουλευτές (μεταξύ των οποίων μια γυναίκα η Τσουδερού), Καθηγητές Πανεπιστημίων και Πολυτεχνείου, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες κ.ο.κ.
Η ΕΣΑ μέσα από τα δύο βιβλία των κρατουμένων παρουσιάζεται να παίζει ρόλο σε ευρύ πεδίο υποθέσεων. Πολλούς από τους καταγραμμένους ως κρατούμενους συναντάμε τα επόμενα χρόνια να συμμετέχουν στα δημόσια πράγματα της χώρας.
Το ΚΕΣΑ δεν περιορίζεται στο ρόλο εκπαιδευτή του προσωπικού της στρατιωτικής αστυνομίας και του ΄΄δεσμοφύλακα΄΄ των αντιπάλων του καθεστώτος. Συντάσσει ΄΄Δελτία Ψυχολογικών Επιχειρήσεων΄΄ και Π.Δ.Α. Από αυτά διαπιστώνεται, πως είναι τροφοδότης άλλων υπηρεσιών του καθεστώτος και αποδέκτης πληροφοριών σε ότι αφορά «αντεπαναστατικές» ενέργειες, υπόπτους, ΄΄ψιθύρους΄΄, δημοσιεύματα.

Ο ήρωας Μουστακλής κατάκοιτος από τα βασανιστήρια, μαζί με τον Αλέκο Παναγούλη

Οι υπογράφοντες τα δελτία και τα Π.Δ.Α. φέρουν το βαθμό του ταγματάρχη, που ήταν και ο κυρίαρχος μαζί με του λοχαγού (αλλά και αντισυνταγματάρχη κατά περίπτωση) στις μονάδες της ΕΣΑ.
Τους μικρούς και μεσαίους βαθμούς προτιμούσε ο Ιωαννίδης και σωστά για ΄΄σύσφιξη σχέσεων΄΄ και για στρατολόγηση στον ισχυρό πυρήνα και «κέρβερο» της ΄΄επανάστασης΄΄ που ήταν η ΕΣΑ. Αυτοί οι βαθμοί όμως είναι και οι προβλεπόμενοι για τις πιο ΄΄ευαίσθητες΄΄ επιχειρησιακές και άλλες θέσεις των Μονάδων και Επιτελείων του στρατεύματος.

Ο κανονισμός της ΕΣΑ, δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ το 1968. Είκοσι χρόνια αργότερα το 1989 έχουμε ανατύπωση, δηλαδή συνέχιση εφαρμογής του ΣΚ 600-1, χωρίς καμία απολύτως αλλαγή πλην του ονόματος. Η εφαρμογή του κανονισμού του 1951 θεωρήθηκε για σαράντα χρόνια επιτυχής και συνέχισε να εφαρμόζεται. Είδαμε σε προηγούμενο άρθρο περισσότερα για τον κανονισμό αυτόν που υπήρξε για δεκαετίες ο «κακός δαίμων» της ομαλότητας στη χώρα μας και ο οδηγός εκτροπών των οργάνων των εκάστοτε χουντικών.


ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ  ΣΤΟ ΚΕΣΑ ΑΠΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ ΜΕΧΡΙ ΙΟΥΛΙΟ 1974

Στον επόμενο πίνακα με τους 75 κρατούμενους στο ΚΕΣΑ στου ΠΑΠΑΓΟΥ, δύο είναι αξιωματικοί, ένας ναύτης, ένας μαθητής, εννέα στρατεύσιμοι του στρατού και όλοι οι υπόλοιποι ιδιώτες.
Τα επαγγέλματα του ζωέμπορου και του κτηνίατρου οδηγούν στην υπόθεση κρεάτων με τον συνταγματάρχη Μπαλόπουλο, που προβλήθηκε ως ΄΄απόδειξη΄΄, πως το καθεστώς του Ιωαννίδη δε χαριζόταν υποτίθεται σε κανέναν.
Η σύνθεση των κρατουμένων αποδεικνύει, πως αποστολή του ΚΕΣΑ εκτός της ανελέητης εκπαίδευσης των οπλιτών της ΕΣΑ, ήταν η κράτηση οποιωνδήποτε για τους οποίους το καθεστώς επεφύλασσε ειδική μεταχείριση.

 


[1] Τα στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο του Κακαρά, Οι Έλληνες Στρατιωτικοί, εκδόσεων Παπαζήση, Αθήνα 2008
[2] Τα αρχικά Π.Δ.Α. εκτιμάται πως σημαίνουν ΄΄Περιοδικόν Δελτίον Αντιπληροφοριών΄΄ κρίνοντας από το περιεχόμενό τους που είναι παρόμοιο με των Δελτίων Ψυχολογικών Επιχειρήσεων, αλλά εξυπηρετεί τον σκοπό των ΄΄αντιπληροφοριών΄΄. Όπου ΄΄αντιπληροφορία΄΄ είναι εκείνη που χρησιμοποιείται από «…τις φίλιες δυνάμεις για αντιμετώπιση πληροφοριών του αντιπάλου…». Η ερμηνεία καταχωρείται με επιφύλαξη.
[3] Διευκρινίσθηκε πως λόχοι ΕΣΑ υπάρχουν σε όλες τις μεγάλες στρατιωτικές μονάδες, ΕΑΤ/ΕΣΑ υπάρχει μόνον ένα στην Αθήνα και ΚΕΣΑ μόνον ένα στου Παπάγου.
[4] Το Βαρδάνη καταχωρούν ως δικηγόρο και όχι ως αξιωματικό ε.α. ιδιότητα με την οποία και τον συνέλαβαν για τη συμμετοχή του στην οργάνωση για κίνημα στο ναυτικό και τον βασάνισαν στο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Αντίθετα το Σπύρο Μουστακλή δεν τον καταγράφουν στον ίδιο πίνακα. Εκείνος βασανίσθηκε και βγήκε από εκεί για την υπόλοιπη ζωή του ανάπηρος σε μεγάλο βαθμό και ανήμπορος.
[5] Υπάρχουν περιπτώσεις που ο ίδιος κρατούμενος καταχωρείται σε δύο διαφορετικές ημερομηνίες. Προφανώς τους μετέφεραν πάλι για ανάκριση από το ΚΕΣΑ και τους καταχωρούσαν εκ νέου.

Headlines