Έκθεση του Ρόμπερτ Μακέιμπ για τα 180 χρόνια της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 180 χρόνων από την ίδρυση της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, παρουσιάζεται στην έδρα της, επί της οδού Πανεπιστημίου 22, έκθεση φωτογραφιών του Ρόμπερτ Μακέιμπ με τίτλο «Χρονογραφία – Έκθεση για τα 180 χρόνια (1837 – 2017) της Αρχαιολογικής Εταιρείας».

Περιλαμβάνει 53 μαυρόασπρες λήψεις κυρίως από τα έτη 1954-1955 σε περιοχές έντονου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος την εποχή εκείνη, όπως η Ακρόπολη, η Αρχαία Αγορά, το Σούνιο, η Κνωσός, η Σαντορίνη, οι Μυκήνες, η Επίδαυρος, η Δήλος κ.ά.

Στόχος είναι να αναδειχθεί ο διαχρονικά καίριος ρόλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας ως καθοριστικού θεσμού για τη διαμόρφωση της εθνικής μας αυτογνωσίας. Η Εταιρεία ιδρύθηκε ελάχιστα χρόνια μετά τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους και παραμένει ως σήμερα πολύτιμος θεματοφύλακας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και των μνημείων μας.

Η έκθεση -που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σαμούρκα της Νέας Υόρκης- ολοκληρώνεται στις 29/3/2019.

Κατά τη διάρκειά της θα υπάρξουν ξεναγήσεις από τον ίδιον το φωτογράφο, τις δημοσιογράφους Κατερίνα Λυμπεροπούλου και Μαργαρίτα Πουρνάρα, καθώς και μια ζωντανή συζήτηση με τον Ρόμπερτ Μακέιμπ για τις μοναδικές εμπειρίες του φωτογράφου στα πρώτα του ταξίδια στη μεταπολεμική Ελλάδα. Οι ημερομηνίες θα ανακοινωθούν στο προσεχές διάστημα.

Ο αμερικανός φωτογράφος Ρόμπερτ Μακέιμπ ήταν φοιτητής στο πανεπιστήμιο Πρίνστον, όταν πρωτοεπισκέφθηκε την Ελλάδα, το καλοκαίρι του 1954. Οι άνθρωποι, τα μνημεία και τα τοπία άσκησαν τέτοιο μαγνητισμό στο βλέμμα του νεαρού, που επισκέφθηκε τα πιο δυσπρόσιτα μέρη, χρησιμοποιώντας κάθε μεταφορικό μέσο. Την επόμενη χρονιά επέστρεψε, για να συνεχίσει την εξερεύνησή του σε μια χώρα αγνή -μαζικός τουρισμός δεν υπήρχε ακόμα-, με ανθρώπους φιλόξενους και ολιγαρκείς.

Οι ανασκαφές, οι ναοί, τα αρχαία τείχη, τα κάστρα, τα θέατρα αποτυπώθηκαν από το φακό του σε πρώτο πλάνο, με φόντο πόλεις, νησιά και χωριά που φαντάζουν πολύ διαφορετικά σήμερα. Οι λήψεις εκείνες είναι πλέον τεκμήρια, τόσο οπτικά όσο και ψυχικά. Σε αυτά εγγράφεται η τεράστια εντύπωση που προκαλούσε η Ελλάδα εκείνης της εποχής σε έναν νεαρό Αμερικάνο που αγαπούσε την ιστορία και γνώριζε από κοντά μια χώρα φτωχή αλλά ανέγγιχτη από την «ανάπτυξη».

Από αυτήν την πλούσια δεξαμενή φωτογραφιών σε λευκό και μαύρο, κυρίως από τη διετία 1954-1955, ο Μακέιμπ επιλέγει 53 εικόνες, σαν ταξίδι μέσα στο χρόνο, θέλοντας να τιμήσει το έργο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, η οποία έκλεισε 180 έτη προσφοράς στον τόπο μας. Πρόκειται για μια περιεκτική και κομψή παρουσίαση που μεταφέρει το θεατή στη Σαντορίνη πριν από το σεισμό του 1956, στην Επίδαυρο πριν από την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου και στην αρχαία αγορά των Αθηνών πριν από την πλήρη ανάδυσή της από το έδαφος.

Ο γενικός Γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, Βασίλειος Πετράκος, στο εισαγωγικό του σημείωμα για την έκθεση και τη συνοδευτική έκδοση αναφέρει: «Η Αρχαιολογική Εταιρεία για να εορτάσει τη συμπλήρωση των 180 χρόνων της έκρινε ότι ο καλύτερος τρόπος ήταν να μετάσχουν στον εορτασμό τα ίδια τα μνημεία, όπως τα είδε, δεκαετίες πριν, η καλλιτεχνική ματιά ενός νέου, του Ρόμπερτ Μακέιμπ. Η τέχνη του μας ξαναφέρνει στην παλιότερη Ελλάδα όταν το φως ήταν πιο δυνατό, πιο καθαρό και τα μνημεία έδειχναν να πρωτοφανερώνονται».

Ο ίδιος ο φωτογράφος, που μοιράζει από τη δεκαετία του ’50 τον χρόνο και τη ζωή του ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ελλάδα, ξεχωρίζει την Αρχαιολογική Εταιρεία ως τον κρατικό θεσμό με τη μεγαλύτερη βαρύτητα για τους Έλληνες ως προς τη διαμόρφωση της εθνικής τους συνείδησης.

Σε αυτήν την παράμετρο συναρτά και το ρόλο της φωτογραφίας. Το 1837, όταν ιδρύθηκε η Εταιρεία, η φωτογραφία έκανε τα πρώτα της βήματα. Έκτοτε η τέχνη αυτή αποτέλεσε ένα από τα καλύτερα «εργαλεία» για την αποτύπωση και την τεκμηρίωση στην επιστήμη της αρχαιολογίας.