Προβλήματα… επικοινωνίας

Ουδείς αντιλέγει ότι η γλώσσα μας πρέπει να είναι ένας ζωντανός, εξελισσόμενος οργανισμός με ικανότητα προσαρμογής στην εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα, ένας αενάως εμπλουτιζόμενος κώδικας επικοινωνίας για την αποτελεσματική μετάδοση και ανταλλαγή σκέψεων, γνώσεων, πληροφοριών, επιθυμιών και συναισθημάτων.

Δυστυχώς, η έλλειψη ενός ευαίσθητου γλωσσικού αισθητηρίου και ενός στέρεου γνωστικού υποβάθρου —απόρροια, σε μεγάλο βαθμό, του βαρύτατα νοσούντος ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος— ωθεί πολλούς χρήστες της νέας ελληνικής γλώσσας σε κραυγαλέα και αδικαιολόγητα σφάλματα, στην άκριτη υιοθέτηση λέξεων και φράσεων του συρμού, που δεν έχουν κανένα λογικό έρεισμα.

Ένα τέτοιο σφάλμα, στο οποίο είχαμε αναφερθεί σε ένα από τα πρώτα άρθρα της ενότητας του in.gr που είναι αφιερωμένη στην ελληνική γλώσσα, αφορά το ρήμα διαρρέω, που εδώ και αρκετά πλέον χρόνια, κυρίως στο δημοσιογραφικό λόγο, χρησιμοποιείται καταχρηστικώς ως μεταβατικό ρήμα: «Ο ίδιος ο πρωθυπουργός διέρρευσε την πληροφορία ότι επίκεινται σαρωτικές αλλαγές στη δημόσια διοίκηση», «Το κόμμα έκρινε ότι δεν ήταν προς το συμφέρον του να διαρρεύσει τη συγκεκριμένη δημοσκόπηση».

Μια αντίστοιχη περίπτωση, το ρήμα επικοινωνώ και το λάθος που παρατηρείται στη σύνταξή του, θα μας απασχολήσει στο παρόν άρθρο.

Η υπό εξέταση λέξη απαντά στα λεξικά της νέας ελληνικής γλώσσας ως ένα αμετάβατο ρήμα (δηλαδή, άνευ αντικειμένου) που συνοδεύεται από την πρόθεση με.

Από απόψεως σημασιολογικού περιεχομένου, το ρήμα επικοινωνώ έχει την έννοια τού έχω επικοινωνία, ανταλλάσσω γνώσεις, σκέψεις ή πληροφορίες, έχω πνευματικό, ψυχικό ή συναισθηματικό σύνδεσμο με κάποιον, συγκοινωνώ, συνδέομαι:

«Το θεωρώ απαραίτητο να επικοινωνήσουμε αύριο», «Η απόσταση που μας χώριζε ήταν πολύ μεγάλη, γι’ αυτό και επικοινωνούσαμε με χειρονομίες», «Με στενοχωρεί το γεγονός ότι πολλές φορές δεν μπορώ να επικοινωνήσω ουσιαστικά με τη σύζυγό μου», «Στο σπίτι μας η κουζίνα επικοινωνεί και με το διάδρομο και με την τραπεζαρία», «Τους θερινούς μήνες τα λιμάνια των Κυκλάδων επικοινωνούν μεταξύ τους με πυκνά δρομολόγια».

Παραδόξως, τα τελευταία χρόνια το επικοινωνώ απαντά ολοένα και περισσότερο ως μεταβατικό ρήμα, προπάντων στην πολιτική και δημοσιογραφική διάλεκτο, στον κόσμο της επικοινωνιολογίας και των επικοινωνιολόγων. Έτσι, διαβάζουμε και ακούμε αρκετές φορές ευτράπελα όπως τα ακόλουθα:

«Κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων εβδομάδων οι υπεύθυνοι θα επικοινωνήσουν εντός και εκτός κοινοβουλίου τις θέσεις του κόμματος για την υγεία και την παιδεία», «Ο πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να επικοινωνήσει την πλήρη αντίθεσή του στα σχέδια των ηγετών των βορειοευρωπαϊκών χωρών», «Ο πρόεδρος δήλωσε ότι αυτό είναι ένα μήνυμα που θα ήθελε να το επικοινωνήσει κατά κύριο λόγο στους ανθρώπους που στηρίζουν την ελληνική οικονομία», «Τα στελέχη μας καλούνται να επιλέξουν τα κατάλληλα εργαλεία και μηνύματα, για να επικοινωνήσουν την προσφορά και να προσελκύσουν αποτελεσματικότερα το συγκεκριμένο τμήμα της αγοράς».

Όπως και στην περίπτωση τού διαρρέω, θα απορρίψουμε την καταχρηστική χρήση τού επικοινωνώ ως μεταβατικού ρήματος, αυτό το σχετικά πρόσφατο μαργαριτάρι, που προδίδει άγνοια, αγραμματοσύνη και απουσία ενός υγιούς γλωσσικού αισθήματος.

Εν προκειμένω, τα ρήματα μεταδίδω, γνωστοποιώ, κοινοποιώ, δημοσιοποιώ, ανακοινώνω και αναγγέλλω αποτελούν εναλλακτικούς τρόπους διατύπωσης, στους οποίους θα μπορούσαμε κάλλιστα να στραφούμε.