Το ρομπότ – σύμμαχος ή ανταγωνιστής;

Ο Κάι Σίφελμπαιν δεν περιορίζεται στα επιτελικά του καθήκοντα. Αν και επικεφαλής της Stiebel Eltron, συμμετέχει ενεργά στον προγραμματισμό του νέου λογισμικού της εταιρείας αλλά και στην επεξεργασία καινοτόμων ιδεών για τη lean παραγωγή. Η διασύνδεση όλων των τμημάτων της επιχείρησης είναι σημαντική για την αυτοματοποίηση της παραγωγής, επισημαίνει. «Όλοι πρέπει να προσαρμοστούν στις προκλήσεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και αυτό προϋποθέτει ευελιξία» επισημαίνει από την πλευρά της η Κριστιάνε Σέφερς, υπεύθυνη ανθρώπινου δυναμικού. Η ίδια υποστηρίζει ότι η Stiebel Eltron επιδιώκει να χαράξει μία μακροπρόθεσμη στρατηγική και «σχεδιάζει από τώρα τις θέσεις εργασίας που θα προκηρυχθούν σε τρία χρόνια». Δεν κινδυνεύουν όμως κάποιες από τις σημερινές θέσεις εργασίας λόγω της αυτοματοποίησης στην παραγωγή; «Σε εμάς σίγουρα όχι. Ο αριθμός των εργαζομένων παραμένει αμετάβλητος, δημιουργούμε μάλιστα και νέες θέσεις εργασίας», δηλώνει η Κριστιάνε Σέφερς στην Deutsche Welle.

Πολλοί ανησυχούν για πιθανή απώλεια θέσεων εργασίας λόγω της «επέλασης» των ρομπότ που διαθέτουν τεχνητή νοημοσύνη. Άλλοι πάλι επισημαίνουν τη θετική πλευρά της καινοτομίας και υποστηρίζουν ότι η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση θα δώσει την ευκαιρία στους σημερινούς εργαζόμενους να ασχοληθούν με πιο δημιουργικές προκλήσεις. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που παρουσιάστηκε στην κλαδική έκθεση Automatica Trend-Index, το 70% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι τεχνικές καινοτομίες, όπως οι φωνητικές εντολές και τα touchpads διευκολύνουν τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες. Το 60% πιστεύει ότι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης θα κάνουν τα ρομπότ πιο αξιόπιστους βοηθούς στην παραγωγή, ενώ το 78% δηλώνει ότι δεν ανησυχεί για πιθανό «ανταγωνισμό» από μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη.

Κινδυνεύει μία στις πέντε θέσεις εργασίας;

Ωστόσο, δεν διαθέτουν όλοι την ίδια αισιοδοξία. Πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι στα επόμενα 15-20 χρόνια μία στις πέντε θέσεις εργασίας στη Γερμανία θα υποκατασταθεί από προηγμένο λογισμικό ή ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη, ενώ το 36% των σημερινών εργαζομένων θα πρέπει να αναμένει σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητά του. «Οικονομίες με μεγάλη βιομηχανική υποδομή καταγράφουν μεγαλύτερο κίνδυνο για απώλεια θέσεων εργασίας λόγω αυτοματοποίησης» εκιτμά η Γκλέντα Κουϊντίνι, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του ΟΟΣΑ. Κατά συνέπεια, σε χώρες όπως η Ιαπωνία ή και η Σλοβακία ο κίνδυνος για κατάργηση θέσεων εργασίας θεωρείται μεγαλύτερος απ΄ ό,τι στη Γερμανία.

Από την πλευρά του ο Φαλκ Ζένγκερ, στέλεχος της Διεθνούς Εκθέσεως του Μονάχου, θεωρεί ότι εργαζόμενοι και ρομπότ δεν είναι αντίπαλοι, αλλά συνεργάτες. «Σε λίγα χρόνια οι μηχανές δεν θα εκτελούν απλώς τις εντολές του ανθρώπου αλλά θα μπορούν να απαντούν σε ερωτήσεις του ή να αντιδρούν με χειρονομίες. Το επόμενο στάδιο θα είναι να αντιλαμβάνονται εκ των προτέρων τα επόμενα βήματα της παραγωγής και να παρεμβαίνουν εγκαίρως για να επιλύσουν τυχόν προβλήματα», υποστηρίζει. Κατά την άποψή του, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν τις απαραίτητες ευκαιρίες επανεκπαίδευσης ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Για να γίνει αυτό απαιτείται στενή συνεργασία ανάμεσα στην πολιτική, τις επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Για παράδειγμα η εταιρεία Bosch, σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Στουτγάρδης, έχει ξεκινήσει εναν κύκλο σπουδών συνολικής διάρκειας 100 ωρών για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της αυτοματοποίησης. Ένας από τους πρώτους απόφοιτους είναι ο μηχανικός Μπουλέντ Σεβράν. Όπως επισημαίνει, ενώ παλαιότερα έπρεπε να διαλέξει και να ταξινομήσει τα μεμονωμένα εξαρτήματα με το χέρι, σήμερα αυτή η διαδικασία γίνεται αυτόματα και ο ίδιος έχει περισσότερο χρόνο για να ασχοληθεί με τη δικτύωση των συστημάτων παραγωγής.

Ρομπότ-νοσηλευτές για ηλικιωμένους;

Οι συνθήκες εργασίας δεν μεταβάλλονται μόνο στη βιομηχανία αλλά και σε πολλούς κλάδους παροχής υπηρεσιών, όπως η φροντίδα των ηλικιωμένων. «Ρομπότ και λογισμικά με νοητικές ικανότητες θα δώσουν λύσεις στις σημερινές ελλείψεις», τονίζει ο Μίχαελ Στέφαν, επικεφαλής της εταιρίας λογισμικού BOS&S με έδρα το Βερολίνο. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι τα προγράμματα που έχει αναπτύξει για λογιστικές και σχεδιαστικές εργασίες εξοικονομούν πολλές εργατοώρες, με αποτέλεσμα οι νοσηλευτές να έχουν περισσότερο χρόνο για τους ασθενείς.

Αυτή την εποχή ο Στέφαν δοκιμάζει τον «Pepper», ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ με οθόνη που μπορεί να καθοδηγεί όσους υποφέρουν από Αλτσχάιμερ, να προβάλει ενημερωτικά βίντεο  ή ακόμη και να εργαστεί στη ρεσεψιόν ενός νοσοκομείου. «Έχουμε όλο και περισσότερες δυνατότητες στον τομέα της τεχνολογίας», λέει ο ίδιος. Σε ένα επόμενο βήμα, υποστηρίζει, τα ρομπότ θα μπορούν να αναλάβουν πιπ απαιτητικές εργασίες, όπως η μεταφορά των ασθενών.

Άνια Στάινμπουχ

Eπιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου