Ανδρέας Παπανδρέου: Ο άνθρωπος πίσω από τον πολιτικό

Η συμπλήρωση ενός ολόκληρου αιώνα από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου (Χίος 5 Φεβρουαρίου 1919 – Εκάλη 23 Ιουνίου 1996), μιας από τις πλέον χαρισματικές αλλά και πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του δημόσιου βίου της χώρας μας στον προηγούμενο αιώνα, είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει άλλη μια καλή αφορμή για ιστορικές αναδρομές, πολιτικές αναλύσεις και λιγότερο ή περισσότερο πειστικές προσπάθειες αγιοποίησης ή και δαιμονοποίησης του αποθανόντος πολιτικού ανδρός.

Στο παρόν άρθρο, αποφεύγοντας την παγίδα των φανατισμών και των διαχωρισμών, που έτσι κι αλλιώς δεν έχουν πλέον κανένα νόημα, αλλά και αξιοποιώντας το πλεονέκτημα της μεγάλης χρονικής απόστασης από τα γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, επιχειρούμε να αναδείξουμε την καθαυτό ανθρώπινη πλευρά του Ανδρέα Παπανδρέου, αυτήν που κρυβόταν πίσω από το σπουδαίο πολιτικό ον.

Την προσωπικότητα τού επί σειράν ετών πρωθυπουργού της χώρας φωτίζει με ανάγλυφο τρόπο ο ατομικός φάκελος του μαθητή της ΣΤ’ Γυμνασίου Ανδρέα Παπανδρέου, που εντοπίσαμε στο διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος Γεωργίου Παπανδρέου.

Οι γραμμές που ακολουθούν πιστεύουμε ότι σκιαγραφούν με τον καλύτερο τρόπο το χαρακτήρα του Ανδρέα Παπανδρέου, τις φιλοδοξίες και τα σχέδιά του, όπως βεβαίως και την εικόνα μιας άλλης εποχής:

ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΤΟΥ

ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

(Τάξις: Στ’ Γυμνασίου)

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΕΙΡΑ Α΄

Α. Γ. Παπανδρέου (ετών 17)

1. Τι πράγμα σε έκαμε να χαρής πιο πολύ έως τώρα; Η δημοσίευση διαφόρων σκέψεών μου.

2. Τι πράγμα σε έκαμε να λυπηθής πιο πολύ έως τώρα; Η εγκαθίδρυση του Χιτλερισμού στη Γερμανία.

3. Τι πράγμα σε έκανε να φοβηθής πιο πολύ έως τώρα; Κάποιος κεραυνός που έπεσε κοντά στο σπίτι μου όταν ήμουν πολύ μικρός.

4. Εις τι σου αρέσει να ασχολήσαι κατά τας ελευθέρας σου ώρας; Με την κοινωνιολογία.

5. Έχεις κανένα φίλον; Διατί τον έχεις φίλον; Έχω. Τον έχω φίλο γιατί αισθανόμαστε τις ίδιες ανάγκες κι έχομε τα ίδια προβλήματα. Έχουμε δηλαδή ψυχική συνεννόησιν. Εκτός από αυτό ο χαρακτήρας του είναι σταθερός για μία φιλία.

6. Πόσων ετών είναι ο φίλος σου; Όμοιος με μένα.

7. Βλέπεις συχνά όνειρα; Τι είδους; Βλέπω συχνά όνειρα ακαθόριστου είδους.

8. Ανάφερέ μου κανέν όνειρον, το οποίον βλέπεις συχνά και σου κάμει εντύπωσιν. Δεν έχω υπ’ όψιν μου.

9. Σου αρέσει να συλλέγης τίποτε; Έχεις καμμίαν συλλογήν; Βιβλίων και άρθρων πάνω στη φιλοσοφία και την κοινωνιολογία.

10. Ποίον μάθημα σου αρέσει περισσότερον απ’ όλα; Διατί; Η Ιστορία και τα Μαθηματικά. Το ένα συμβαδίζει με τα ενδιαφέροντά μου. Το άλλο μου αρέσει για τη λογική του (Μεθοδολογία του).

11. Ποίον μάθημα δεν σου αρέσει διόλου; Διατί; Τα Θρησκευτικά. Γιατί είναι δογματικό. Περιορίζει την ελευθερία των σκέψεων. Δεν δίνει τίποτα γιατί η θρησκεία είναι πίστη και όχι μάθηση.

12. Ποία παιγνίδια παίζεις κατά τον ελεύθερόν σου χρόνον τον χειμώνα; Το καλοκαίρι; Τον χειμώνα παίζω σκάκι και άλλα του τραπεζιού. Το καλοκαίρι μ’ αρέσουν τα παιγνίδια που έχουν ζωή και μάχη.

13. Ποίον από όλα αυτά τα παιγνίδια σου αρέσει περισσότερον; Διατί; Το σκάκι, γιατί θέλει σκέψη.

14. Τι παιγνίδια σου ήρεσαν να παίζης, όταν ήσο μικρότερος;  «Κλέφτες κι αστυνόμοι». Θέλει πνεύμα οργανωτικό και επακολουθεί μάχη. Παιγνίδι πνευματικόν και διασκεδαστικόν.

15. Ποίον πρόσωπον έχεις ως ιδανικόν, πού θα ήθελες να ομοιάσεις; Διατί; Κανένα. Με οδηγούνε μονάχα ιδέες.

16. Γράψε τα τρία επαγγέλματα, που θα επροτίμας κατά σειράν να ακολούθησης εις τον βίον σου. Πολιτικός. Κοινωνιολόγος. Καπετάνιος σε βαπόρι.

17. Διατί τα προτιμάς αυτά; Το πρώτο εκπροσωπεί τη δράση. Αυτό με τραβάει το πιο πολύ. Το δεύτερο εκφράζει τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα. Αν και τα δύο θα ήταν αδύνατα, τότε δεν θα ήθελα άλλη επιστήμη, αλλά το ταξίδι και τη θάλασσα.

18. Γράψε το επάγγελμα που καθόλου δεν θα ήθελες να ακολουθήσης. Καθηγητής σε σχολείο.

19. Διατί δεν σου αρέσει το επάγγελμα αυτό; Είναι ωραίο, αλλά είναι εξαιρετικά κουραστικό.

20. Τι βιβλία σου αρέσουν να διαβάζης; Διατί; (Κοινωνιολογικά) Τα έχοντα σχέση με φιλοσοφικά προβλήματα.

21. Τι σου έκαμε την μεγαλυτέραν εντύπωσιν έως τώρα (απ’ όσα είδες, ήκουσες ή έζησες); Το Ισπανικό ζήτημα.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΕΙΡΑ Β΄

Α. Γ. Παπανδρέου, ΣΤ΄ Γυμνασίου

1. Τι πράγμα θα σε έκαμνε πολύ ευτυχή εις την ζωή σου; Η εφαρμογή του κοινωνικού συστήματος της αρεσκείας μου και η ανατροπή του σημερινού. Γενικώτερα η επιτυχία μου και η πραγματοποίηση των πολιτικών και κοινωνικών μου αντιλήψεων.

2. Αν επρόκειτο να κάμης οικονομίαν, πού θα την έκαμνες (τροφή, ενδυμασία, κατοικία, κινηματογράφος, βιβλία, γλυκίσματα κ.λπ.); Διατί; Από τον κινηματογράφο, τα γλυκίσματα και την ενδυμασία. Μου είναι πολύ μικρότερες απολαύσεις από ό,τι τα άλλα τρία.

3. Τι θα έκαμες εάν σου έπεφτεν ο πρώτος αριθμός του Λαχείου (1.000.000 δρχ.); Θα τον χρησιμοποιούσα ολάκερο στην επιτυχία των πολιτικο-κοινωνικών μου ιδεωδών.

4. Ποίαν προσβολήν που θα σου έκαμναν θα συνεχώρεις πολύ δύσκολα ή δεν θα συνεχώρεις διόλου; Να μου αποδώσουνε ιδιότητες που δεν έχω και κυριότερα απάθεια χαρακτήρος στην πείνα κ.τ.λ. (ασυνέπεια).

5. Γράψε τι προτέρημα ή τι προτερήματα θαυμάζης εις τους φίλους σου που δεν τα έχουν άλλοι. 1) Χαρακτήρος: Παλληκαριά, ετοιμότητα, αποφασιστικότητα, συνέπεια. 2) Πνεύματος: κρίση και φαντασία.

6. Ποία από τα ελαττώματα των συμμαθητών σου δεν δύνασαι να υποφέρης; Διατί; Η ψευτιά και η προδοσία.

7. Ποία νομίζεις ότι είναι η χειροτέρα τιμωρία δι’ ένα παιδί ωσάν εσένα; Να με εξαναγκάσουν με τη βία να αποσυρθώ από την καλλιέργεια του πνεύματος και την εκπλήρωσιν του σκοπού μου.

8. Εδυσκολεύθης να απαντήσεις εις καμμίαν από τας ερωτήσεις αυτάς; Εάν εδυσκολεύθης, εις ποίαν ή εις ποίας εδυσκολεύθης; Εδυσκολεύθην στην 4η και στην 7η.