«Ασπίδα» για την άνοια η διά βίου μάθηση

Η ανώτερη τυπική μόρφωση δεν φαίνεται να παίζει ιδιαίτερο προστατευτικό ρόλο, όσον αφορά το πότε θα ξεκινήσει η άνοια και πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Όμως η διά βίου μάθηση και η διατήρηση ενός δραστήριου νου μέχρι τα γεράματα βοηθάει.

Προηγούμενες μελέτες είχαν δώσει ενδείξεις πως το ανώτερο μορφωτικό επίπεδο μπορεί να προστατεύει από την εκδήλωση άνοιας σε ένα βαθμό, παρέχοντας ένα «γνωσιακό απόθεμα» που λειτουργεί ως «μαξιλάρι ασφαλείας». Όμως, συνολικά, τα έως τώρα επιστημονικά ευρήματα έχουν υπάρξει ανάμικτα και η νέα έρευνα έρχεται μάλλον να υποβαθμίσει τη σημασία της τυπικής μόρφωσης ως προστατευτικού παράγοντα έναντι της άνοιας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ρόμπερτ Ουίλσον του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Ρας του Σικάγο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Neurology» της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, ανέλυσαν στοιχεία για 2.900 άτομα με μέση ηλικία 78 ετών, που παρακολουθήθηκαν επί οκτώ χρόνια κατά μέσο όρο, στη διάρκεια των οποίων 696 εμφάνισαν άνοια, ενώ 752 πέθαναν και έγινε νεκροψία του εγκεφάλου τους.

Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με τη διάρκεια της σχολικής/ακαδημαϊκής εκπαίδευσής τους: κάτω από 12 χρόνια, 13 έως 16 και πάνω από 16. Η ανάλυση δεν διαπίστωσε κάποια συσχέτιση ανάμεσα στο ανώτερο μορφωτικό επίπεδο και στη βραδύτερη (ούτε στην ταχύτερη) έκπτωση των νοητικών και μνημονικών λειτουργιών ενός ανθρώπου. Επίσης το πόσο τυπικά μορφωμένος ήταν κανείς, δεν σχετιζόταν με το πόσο μεγάλος ήταν, όταν άρχισε η άνοια του.

Όμως οι ερευνητές επεσήμαναν πως η τυπική μόρφωση έχει σταματήσει αρκετές δεκαετίες πριν την εκδήλωση της άνοιας, γι’ αυτό για έναν ηλικιωμένο είναι σημαντικότερο τελικά όχι πόσα χρόνια έχει περάσει στα θρανία, αλλά κατά πόσο διατηρεί δραστήριο το μυαλό του στη μέση και τρίτη ηλικία.

«Οι δραστηριότητες ενός ηλικιωμένου που εμπλέκουν τις νοητικές και μνημονικές δεξιότητές του, όπως η εκμάθηση μιας άλλης γλώσσας, η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, η εκτέλεση νοητικά απαιτητικών εργασιών και η απόκτηση ενός σκοπού στη ζωή μπορούν να παίξουν ρόλο στο γνωσιακό απόθεμα πιο σημαντικό από ό,τι οι απόμακρες εμπειρίες όπως η σχολική και ακαδημαϊκή μόρφωση», δήλωσε ο Ουίλσον.

«Από την άλλη ασφαλώς, ακόμη και αν κάποιος χάνει τις νοητικές/μνημονικές δεξιότητές του με τον ίδιο ρυθμό, παρόλα αυτά είναι καλύτερο να έχει ως αφετηρία ένα υψηλότερο γνωσιακό επίπεδο», πρόσθεσε.