Του Κωνσταντίνου Καρύδη*

H υπόθεση των ευθυνών για τα θέματα της γρίπης (ενημέρωση κοινού, επάρκεια εμβολίων, νοσοκομειακών κλινών και κλινών μονάδων εντατικής θεραπείας  κλπ ) έχει συζητηθεί αρκετά την τελευταία δεκαετία και  όχι με άριστο αποτέλεσμα. Το γράφω αυτό γιατί, δυστυχώς  ακόμη, τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου για νόσηση από γρίπη δεν εμβολιάζονται σε ικανοποιητικό ποσοστό για προστασία δική τους και των άλλων. Παρενθετικά να  σημειώσω ότι  είναι λανθασμένος ο όρος «υψηλού κινδύνου» -δεν υπάρχει χαμηλός/κοντός κίνδυνος  που χρησιμοποιείται και από επιστήμονες.

Βέβαια το αντιγριπικό εμβόλιο δεν έχει την αποτελεσματικότητα 95-98% που έχουν άλλα εμβόλια, αλλά το 70%, που μερικές χρονιές γίνεται λιγότερο, δεν είναι λίγο. Το κυρίαρχο ερώτημα που προκύπτει είναι, γιατί τα ενήλικα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες- για τα ευπαθή παιδιά οι γονείς πρέπει να συνεννοηθούν με τον παιδίατρο – «δεν αναλαμβάνουν την ατομική ευθύνη τους, αν πρέπει να εμβολιασθούν έγκαιρα  κατά της γρίπης  και σε όλους φταίνε τα πάντα».

Μερικά, μόνον, παραδείγματα: Διαμαρτύρονται πολλοί φέτος, όπως και κάθε χρονιά, ότι δεν βρίσκουν αντιγριπικά εμβόλια στα φαρμακεία στα μέσα Φεβρουαρίου, επειδή τότε το «θυμούνται ή φοβούνται  μήπως;» και ψάχνουν ή επειδή το άκουσαν από τα ΜΜΕ ή ακούνε  πάλι για νεκρούς από τις επιπλοκές της γρίπης. Διαβάσαμε  ακόμη στο δελτίο τύπου της 7/2/2019 του συνδικαλιστικού οργάνου των υγειονομικών των δημόσιων νοσοκομείων της χώρας (ΠΟΕΔΗΝ) ότι «τα μέλη έχουν πλημμελή ενημέρωση για τη γρίπη» κ.ά.

Ας σημειωθεί ότι τα θέματα που αφορούν την πρόληψη της γρίπης (εμπεριέχεται  ο  αντιγριπικός εμβολιασμός)  είναι τόσο ξεκάθαρα κι ακόμη  φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλο ποσοστό πολιτών  που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και δεν έχουν αναλάβει την ατομική τους ευθύνη για να εμβολιάζονται. Σε πολλούς παράγοντες οφείλεται αυτό και όχι μόνον στους φίλους αντιεμβολιαστές. Θα προσπαθήσω  εδώ να διευκολύνω  τους  ευπαθείς πολίτες για την επόμενη περίοδο της γρίπης και όσους προλαβαίνουν να εμβολιασθούν τώρα. Εννοώ αυτούς που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου κι ακόμη «το σκέπτονται».

Η εγκύκλιος

Κάθε χρόνο εκδίδεται ειδική εγκύκλιος από το Υπουργείο Υγείας κατόπιν εισηγήσεως της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ενός σοβαρότατου επιστημονικού οργάνου που είναι επιφορτισμένο από δεκαετιών να κάνει προτάσεις/εισηγήσεις προς τον εκάστοτε Υπουργό Υγείας που κατά κανόνα τις προσυπογράφει και στη συνέχεια η εγκύκλιος αναρτάται στο διαδίκτυο. Οι  τελευταίες συστάσεις (4/10/2018)  για αντιγριπικό εμβολιασμό της Ελληνικής Επιτροπής Εμβολιασμών είναι σαφείς.

Μπορείτε να τις δείτε  «γκουγκλάροντας» τα εξής: 7Ν68465ΦΥΟ-ΟΥΓ . Τα άτομα που έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από γρίπη- και για αυτό πρέπει να εμβολιασθούν με το αντιγριπικό εμβόλιο, αμέσως μόλις κυκλοφορήσει κάθε χρόνο- κατατάσσονται σε 11 κατηγορίες. Όλα τα τελευταία χρόνια στην 1η και 2η θέση του καταλόγου βρίσκονται οι Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι),

Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω  και στην 4η ,5η,6η θέση  είναι οι έγκυες ανεξαρτήτως τριμήνου κυήσεως, οι λεχωίδες και οι θηλάζουσες! Προφανώς ουδείς υγειονομικός  δικαιολογείται να ισχυρίζεται ότι δεν γνώριζε ή δεν άκουσε και να αφήνεται απροστάτευτος στη γρίπη ο ίδιος και οι γύρω του ασθενείς. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς τις υπόλοιπες 6 κατηγορίες ασθενών αυξημένου κινδύνου.

Είναι αλήθεια ότι η γρίπη είναι παρούσα κάθε χρόνο. Μας έδειξε τα δόντια της ιδιαίτερα μετά το 2009. Το θέμα  έχει συζητηθεί πολλές φορές και αρκετοί από το ελληνικό κοινό αισθάνονται ειδήμονες . Θα θίξω κάποιες πτυχές από το θέμα της γρίπης, που ορισμένοι θα  «πονέσουν», είτε γιατί δεν τα γνωρίζουν τόσα χρόνια (ευρύ κοινό και υγειονομικό προσωπικό παρακαλώ), είτε δεν τα κοινοποιούν ή  δεν εφαρμόζουν στους εαυτούς τους και τους άλλους.

Εκείνο που εντοπίζω ως μεγάλο πρόβλημα είναι ότι μεγάλος αριθμός ατόμων που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου  δεν έχουν αντιληφθεί τους ενδεχόμενους κινδύνους που υπάρχουν από τη νόσησή τους από τη γρίπη και αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι δεν εμβολιάζονται.

Αυτό μαρτυρούν τα στοιχεία, που κοινοποιήθηκαν στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε από το ΚΕΕΛΠΝΟ την 8/2/2019 : 1/.Αν και το ποσοστό εμβολιασμών στον γενικό πληθυσμό αυξήθηκε σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ωστόσο παρατηρείται χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού στις έγκυες, στις λεχωϊδες, στις θηλάζουσες ( σ.σ. δυστυχώς το διαπιστώνουμε  στα ιατρεία μας οι παιδίατροι, όποτε βλέπουμε τα νεογέννητα των λεχωίδων και όταν τις ρωτάμε αν έχουν κάνει οι ίδιες κάποιο εμβόλιο πριν ή κατά την εγκυμοσύνη.

Τότε, πολύ λίγες απαντούν, ότι έκαναν της γρίπης, αν κυοφορούν από Οκτώβριο έως Μάιο [και με την ευκαιρία αναφέρω ότι ελαχιστότατες έκαναν του κοκκύτη, ως όφειλαν]) [σ.σ. Το εδάφιο που αναφέρεται στον εμβολιασμό της εγκύου κατά του κοκκύτη θα  βρείτε στο από 5/9/2018 αναρτημένο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων με ΑΔΑ 6ΞΤ246ΦΥΟ-Μ9Χ], 2/.Φέτος τα ποσοστά εμβολιασμού ήταν καλύτερα από πέρυσι τόσο στην κοινότητα όσο και στους επαγγελματίες υγείας, αλλά πολύ χαμηλότερα από τον στόχο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που συνιστά τον εμβολιασμό του 75% των ανθρώπων που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου.3/.

Μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2018 η εμβολιαστική κάλυψη γιατρών και νοσηλευτών είχε φτάσει τα περυσινά επίπεδα, δηλαδή στο 28% για τα δημόσια νοσοκομεία και στο 35-40% για τα Κέντρα Υγείας και τις δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Συνεπώς είναι καλύτερη η εικόνα εμβολιασμού των επαγγελματιών Υγείας σε σχέση με πέρυσι, αλλά εξακολουθεί να υπολείπεται. 4/.Έχουν εισαχθεί 2.226.530 εμβόλια  και έχουν εμβολιασθεί 1,7 εκατ. πολίτες, άνω των 60 ετών στην πλειονότητα τους.

Τα αριθμητικά στοιχεία της παραπάνω συνέντευξης άντλησα από  διάφορες  δημοσιογραφικές στήλες και όχι από τις ιστοσελίδες των αρμόδιων Αρχών, που για μια άλλη μια φορά είναι λιτές και καθόλου διαφωτιστικές/διδακτικές για το κοινό (σ.σ. Παρακαλώ πολύ μην ψάχνετε να βρείτε κανέναν πολιτικό υπαινιγμό σε όλο το κείμενό μου. Οι  ίδιες πληγές και τα προβλήματα με τη γρίπη είναι διαχρονικά!). Αν το κοινό δεν μάθει ,με διδακτικό τρόπο όλα τα παραπάνω στοιχεία, πώς περιμένουμε μετά να ανέβει η ευαισθητοποίησή του -των ιατρών συμπεριλαμβανομένων-και στη συνέχεια να αναλάβουν όλες και όλοι τις ευθύνες τους;;;

Oι δικές μου πληροφορίες λένε  ότι όλες οι φαρμακευτικές εταιρείες (υπόψη ότι  οι ερευνητικές/παρασκευάστριες/ φαρμακευτικές εταιρείες του εξωτερικού, με σκοπό  και το κέρδος φυσικά και όχι μόνον -κι αυτό δεν είναι κρυφό!!!- και όχι τα κράτη, παράγουν τα εμβόλια και οι εδώ αντιπρόσωποί τους τα εισάγουν σύμφωνα με τις δικές τους προβλέψεις, όπως και όλα τα εμβόλια) την περίοδο 2016-2017 εισήγαγαν στην Ελλάδα 1.150.000 δόσεις και την περίοδο 2017-2018 εισήγαγαν 1.600.000 δόσεις αντιγριπικών εμβολίων.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι πέρυσι οι εταιρείες είχαν επιστροφές εμβολίων (=επιχειρηματικό ρίσκο/ζημιά γιατί τα συγκεκριμένα εμβόλια  απορρίπτονται) και φέτος δεν έφτασαν, αν και εισήγαγαν  600.000 περισσότερες δόσεις! Το θέμα είναι, και παλαιότερα και φέτος, αν εμβολιάστηκαν κατά προτεραιότητα αυτοί που έπρεπε!

Η απάντηση είναι προφανής: OXI,γιατί λίγοι από αυτούς που είναι σε αυξημένο κίνδυνο για γρίπη έχουν αναλάβει την αναλογούσα ατομική ευθύνη. Αυτό δείχνουν οι αριθμοί.

Η ΠΟΕΔΗΝ, στο πρόσφατο δελτίο τύπου που προανέφερα, λέει ότι είναι  χαμηλό το ποσοστό εμβολιασμού των Υγειονομικών (20% περίπου) και  δεν φθάνουν τα προσφερόμενα εμβόλια. Άντε να βρεις άκρη για το τελευταίο. Εκείνο που ξέρω είναι ότι για κάποιον υγειονομικό που θέλει να εμβολιασθεί κατά της γρίπης μπορεί να συνταγογραφηθεί  δωρεάν το αντιγριπικό εμβόλιο, ως ασφαλισμένος στο ΙΚΑ/πρώην ΟΠΑΔ που είναι, αντί να περιμένει να έρθει  ή αν τυχόν δεν έρθει έγκαιρα η ειδική ομάδα  εμβολιαστών του Νοσοκομείου ή Κ.Υ. με το ειδικό καροτσάκι και τα αντιγριπικά  έξω από το χώρο του για να τον εμβολιάσουν στην υγειονομική μονάδα όπου εργάζεται. Επίσης η ΠΟΕΔΗΝ διατυπώνει την άποψη ότι για να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη των εργαζόμενων στα δημόσια νοσοκομεία ο εμβολιασμός πρέπει να γίνει υποχρεωτικός. Δεν τα σχολιάζω.

Αριθμός Νεκρών (2009-2019, Ελλάδα) από επιπλοκές της Γρίπης
 Περίοδος  Γρίπης

(28/9 έως 22/5)

Αριθμός Νεκρών
2009-2010
149

2010-2011
180

2011-2012
56

2012-2013
49

2013-2014
145

2014-2015
111

2015-2016
197

2016-2017
108

2017-2018
42

2018-13.2.2019
41

Σύνολο
1.078  !!!
Πηγή:KEΕΛΠΝΟ

Ο αριθμός των νεκρών που είχαμε από τις επιπλοκές της γρίπης  φαίνεται πολύ καλά στον πίνακα που παραθέτω. Όμως, από την κακή διαχείριση του θέματος στη χώρα και την χαμηλή κουλτούρα κάποιων  ανθρώπων, που δεν σκέπτονται πριν μιλήσουν, πολλές φορές ακούσαμε την έκφραση: «E,αυτοί που πέθαναν ήταν γέροι και με πολλές αρρώστιες πάνω τους»,  «Ο ασθματικός πατέρας μου δεν αρρώστησε ποτέ από γρίπη και άλλωστε δεν θέλει να εμβολιασθεί», «Γιατί να εμβολιαστώ; Για να παίρνουν μίζες κάποιοι και μετά να θάβονται τα εμβόλια;»,  «Να τσιμπιέμαι εγώ, για να  πλουτίζουν οι πολυεθνικές φαρμακευτικές;;;» και άλλα πολλά.

Eπίσης  χρειάζεται προσοχή όταν διατυπώνονται οικονομικού τύπου κατηγορίες  κατά κάποιων πρώην στελεχών του ΚΕΕΛΠΝΟ, γιατί μετά πώς να πιστέψει ο κόσμος τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, όταν αυτό κατηγορείται συνεχώς για (οικονομικά) σκάνδαλα ; Αυτά με ερωτούν στο ιατρείο μου. Υπόψη ότι ποτέ δεν είχα οικονομική ή επιστημονική σχέση με το ΚΕΕΛΠΝΟ. Πάντα χρησιμοποιούσα και χρησιμοποιώ-όπως και εδώ σήμερα- πορίσματα της επιστημονικής δουλειάς των στελεχών του, τα οποία και ευχαριστώ δημόσια.

Ακόμη, ποτέ δεν άκουσε το κοινό από κανέναν από τους τόσους σοφούς και ειδικούς ότι το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί και σε όποιον εκ των υγιών (=χαμηλού κινδύνου για γρίπη) επιθυμεί να του χορηγηθεί.  Αυτό αναφερόταν στην μέχρι και πέρυσι εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας, αλλά στη φετινή δεν το είδα.

Βέβαια, απλά θα αναφέρω, χωρίς να το παρερμηνεύσετε, ότι στις ΗΠΑ η σύσταση είναι το αντιγριπικό να γίνεται σε όλα τα άτομα άνω των 6 μηνών.

Στην Ελλάδα φαίνεται ότι στην πράξη γίνεται και από υγιείς, αν λογαριάσουμε ότι σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία το 8,8% του κάθε πληθυσμού μιας χώρας ανήκει στις ομάδες αυξημένου κινδύνου.

Ποιότητα λόγου

Ένα άλλο θέμα που δεν βοηθάει τον κόσμο να κατανοήσει τα θέματα και να αναλάβει την ατομική του ευθύνη είναι η ποιότητα του λόγου όσων εμφανίζονται στα κανάλια για να ενημερώσουν το κοινό, οι παρεμβάσεις των δημοσιογράφων που μπορούν να αποβούν ατυχείς και να κόψουν ανά πάσα στιγμή τη ροή του λόγου του καλεσμένου τους ή να πετάξουν στον αέρα ένα «πιασάρικο» και όχι πάντα τόσο ξεκάθαρο «δικό τους μήνυμα». Προ ημερών γράφτηκε σε λεζάντα καναλιού το λανθασμένο μήνυμα  « πρέπει να εμβολιαστούν τα βρέφη κάτω των 6 μηνών»!!!

Ως ανήκων στη μεγάλη ομάδα  των Παιδιάτρων του ιδιωτικού τομέα- που κάνουμε όλα τα εμβόλια στα περισσότερα παιδιά της χώρας-τουλάχιστον πριν την οικονομική κρίση κι έχουμε πετύχει τη ζηλευτή εμβολιαστική κάλυψη του παιδικού πληθυσμού μας-δυσκολεύομαι  να καταλάβω, γιατί, τόσοι ενήλικες, που ανήκουν σε  ευπαθείς ομάδες, παραμένουν ανεμβολίαστοι  για ένα μόνο νόσημα. Μήπως, επειδή όλα τα άτομα δεν ανέλαβαν την ατομική τους ευθύνη, όπως όφειλαν;;;».

Κυρίες και Κύριοι Αναγνώστες,

Δεν βλέπω μια σοβαρή προσπάθεια από τα ΜΜΕ, ώστε να βγάλουν ΕΓΚΑΙΡΑ και ΟΧΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ  κάποιους  ανθρώπους στο γυαλί ή στο μικρόφωνο, ας πούμε σε μια διακαναλική προσπάθεια για τα εμβόλια, κάποιους  όμως όχι μόνον θεωρητικούς της Ιατρικής, κατά προτίμηση Παιδίατρους και Παθολόγους, αλλά καθημερινά μαχόμενους όχι να μοιρολογήσουν τους νεκρούς (είδατε τον πίνακα),ούτε να πουν το περιβόητο «δεν έγινε και καμιά καταστροφή», αλλά να πουν με ζωηρό και ξεκάθαρο επιστημονικό τρόπο στους πολίτες: «Εμβολιαστείτε για τη γρίπη, αν ανήκετε σε ομάδα αυξημένου κινδύνου. Μόνο καλό μπορεί να σας κάνει». Ακόμη να προσέλθουν και οι Ειδικοί των Οικονομικών της Υγείας για να ενημερωθεί ο κόσμος ότι η Κοινωνία έχει και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΟΦΕΛΟΣ από τους εμβολιασμούς.

Στο Υπουργείο Υγείας και το ΚΕΕΛΠΝΟ θα πρότεινα, αφού λάβουν υπόψη όλα τα παραπάνω, να προβάλουν τα τηλεοπτικά σποτ για τη γρίπη  από τον Οκτώβριο έως και Δεκέμβριο και όχι στην κορύφωσή της  και με την ευκαιρία να κάνουν ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ καμπάνια για τους ΟΛΟΥΣ τους εμβολιασμούς, όπως έκαναν για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών. Καλό στην κοινωνία θα προσφέρουν. Τα μηνύματα της ετήσιας εβδομάδας Εμβολιασμών-μετάφραση των οδηγιών του ΠΟΥ για όλες τις χώρες- συνήθως δεν φθάνουν εκεί και όπως πρέπει.

Ο Έλληνας κι ο Μετανάστης θέλει αλλιώς!

* Ο Κωνσταντίνος Καρύδης είναι Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος

Headlines