Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να εξαλειφθεί λένε οι επιστήμονες

Οι μελλοντικές γενιές γυναικών θα μπορούν να ζουν χωρίς τον κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, που είναι πλέον μία νόσος η οποία μπορεί να εξαλειφθεί χάρη στη σωστή εφαρμογή των δυνατοτήτων που παρέχουν η πρωτογενής πρόληψη με τον εμβολιασμό κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων(HPV) και η δευτερογενής πρόληψη με το HPV DNA test. Μάλιστα η Αυστραλία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο, που έχει θέσει ως στόχο να εξαλείψει εντός 10-15 ετών τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Τα παραπάνω επισήμανε στη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο καθηγητής Μαιευτικής -Γυναικολογίας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας HPV, Θεόδωρος Αγοραστός, επικαλούμενος δηλώσεις εκπροσώπου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και επιφανών Αυστραλών επιστημόνων.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας παγκοσμίως είναι 4η πιο συχνή κακοήθης νόσος των γυναικών. «Δυστυχώς σε αναπτυσσόμενες χώρες αποτελεί πρώτη ή δεύτερη κύρια αιτία θανάτου των γυναικών. Π.χ.,στην Ινδία και σε χώρες της ανατολικής Αφρικής ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί πρώτη αιτία θανάτου γυναικών από καρκίνο» ανέφερε ο κ Αγοραστός.

Πρόσθεσε δε ότι μπορεί στις προηγμένες χώρες η νόσος να μη είναι εξίσου θανατηφόρα, αλλά επιβαρύνει τα συστήματα υγείας, λόγω του ότι απαιτείται ο πληθυσμιακός έλεγχος όλων των γυναικών και η θεραπεία της νόσου απαιτεί ιδιαίτερη και κοστοβόρα φροντίδα.

Αναφερόμενος στο θέμα του εμβολιασμού ο κ. Αγοραστός επισήμανε ότι με το εννεαδύναμο εμβόλιο κατά του HPV, το οποίο κυκλοφορεί στην Ελλάδα εδώ και ενάμιση χρόνο, μπορεί να καλυφθεί μια γυναίκα με ένα ποσοστό περίπου 85% έως 90% από τον κίνδυνο να νοσήσει αργότερα από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Το υπόλοιπο 10-15% μπορεί να το καλύψει το HPV DNA test, εφόσον γίνεται ανά πέντε έως δέκα έτη. Ήδη, η Ολλανδία, η Αυστραλία, η Τουρκία, η Σουηδία , η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αλλάξει τα συστήματα προληπτικού ελέγχου των γυναικών και έχουν μεταβεί HPV DNA test.

Εξάλλου τις ΗΠΑ και στον Καναδά, στην περίπτωση που οι γυναίκες έχουν θετικό αποτέλεσμα στο HPV DNA, κάνουν και τεστ Παπανικολάου.

«Οι γυναίκες οι οποίες για διάφορους λόγους δεν κάνουν τεστ Παπανικολάου, περιμένει κάποιος ότι δεν θα προσέλθουν και για τη λήψη δείγματος προκειμένου να γίνει HPV DNA test. Υπάρχει όμως μία πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη που είναι η δυνατότητα της αυτολήψης κολποτραχηλικού δείγματος για HPV test με ένα ειδικό βουρτσάκι που είναι σαν μπατονέτα. Με αυτό η γυναίκα μπορεί να πάρει από τον κόλπο της ενα δείγμα και να το στείλει στο εργαστήριο για την ανίχνευση του ιού. Με μεγάλες μελέτες και σε πολλά κράτη καθώς και με μετα- αναλύσεις πιστοποιήθηκε ότι η αξιοπιστία του ΗPV test όταν το πάρει η γυναίκα μόνη της κολποτραχηλικό δείγμα είναι ίδια με το αν κάνει τη λήψη ο γιατρός ή η μαία. Αρα, οι δύο αυτές μορφές λήψης είναι εξίσου αποτελεσματικές. Η μέθοδος της αυτολήψης έχει ενταχθεί επισήμως στα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου ορισμένων κρατών ( Ολλανδία, Αυστραλία Δανία) για να καλύψουν κυρίως γυναίκες που δεν προσέρχονται στο προγραμματισμένο έλεγχο. Εκεί αποστέλλεται από το σύστημα υγείας σε αυτές τις γυναίκες η συσκευή αυτολήψης» ανέφερε ο κ Αγοραστός.

Η πολυκεντρική μελέτη GRECOSELF

Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης GRECOSELF (τεστ αυτολήψης για έλεγχο τραχηλικού καρκίνου μήτρας), που πραγματοποιήθηκε από το 2016 έως το 2018 από το ΑΠΘ και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), ο κ.Αγοραστός επισήμανε ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πολυκεντρική μελέτη σε όλη σχεδόν την ελληνική επικράτεια και ιδιαίτερα σε περιοχές όπου οι γυναίκες δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε μονάδες υγείας.

Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των έξι από τις επτά Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας, τη συμβολή όλων σχεδόν των Πανεπιστημιακών Μαιευτικών-Γυναικολογικών Κλινικών και μερικών Κλινικών του ΕΣΥ και με την εθελοντική συνεργασία όλων σχεδόν των συλλόγων Mαιών-Mαιευτών.

Η μελέτη έγινε με σκοπό να διερευνηθεί κατά πόσο ο έλεγχος των γυναικών με HPV DNA test μέσω αυτολήψης είναι αποτελεσματικότερος από την υπάρχουσα κατάσταση με τακτική ή πλημμελή ή καθόλου διενέργεια του τεστ Παπανικολάου.

«Η διενέργεια του αυτολαμβανόμενου HPV DNA test σε περισσότερες από 13.000 Ελληνίδες διέγνωσε 75 γυναίκες με σοβαρού βαθμού προκαρκινικές αλλοιώσεις και δύο διηθητικούς καρκίνους τραχήλου, οι οποίες είχαν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα στο τεστ Παπανικολάου, γεγονός που δηλώνει σαφώς την υπεροχή της νέας μεθόδου. Δυστυχώς λόγοι οικονομικοί, πρόσβασης στις δομές υγείας, κοινωνικές συνθήκες, κάνουν την τακτική προσέλευση των γυναικών αποτρεπτική.

»Έτσι σε πολλές χώρες, ακόμη και σε αυτές με τα αρτιότερα Εθνικά Προγράμματα Προληπτικού Ελέγχου, υπάρχει πάντα ένα ποσοστό γυναικών που δεν κάνουν τακτικό έλεγχο. Υπολογίζεται ότι το ποσοστό αυτό είναι 10%-20% στις πλέον προηγμένες χώρες και μέχρι και 100% στις χώρες του τρίτου κόσμου. Στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 50%-70%.

»Ως εναλλακτική λύση στο πρόβλημα, προτείνεται η μέθοδος της αυτολήψης, δηλ. η διενέργεια του HPV DNA test σε κολποτραχηλικό υλικό, το οποίο θα συλλέξει η κάθε γυναίκα μόνη της (self-sampling). Η μέθοδος έχει αποδειχθεί ότι είναι το ίδιο αξιόπιστη και αποτελεσματική όπως όταν κάνει τη λήψη ο γιατρός ή η μαία, απεδείχθη δε ότι υπερέχει σαφώς του τεστ Παπανικολάου, όπου η λήψη του υλικού πρέπει να γίνει υποχρεωτικά από τον γιατρό ή την μαία» επισήμανε ο κ. Αγοραστός.

Να σημειωθεί ότι το ΗPV DNA testing με αυτολήψη κολποτραχηλικού δείγματος έχει θεσπισθεί επίσημα ως εναλλακτική πρακτική, σε Ολλανδία, Δανία και Αυστραλία, ενώ αναμένεται παρόμοια απόφαση και για τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα, συσκευές αυτολήψης κυκλοφορούν ήδη στο εμπόριο σε ΗΠΑ και Σκανδιναβία.

«Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα του Προγράμματος GRECOSELF σηματοδοτούν τη δυνατότητα εφαρμογής του και στην χώρα μας, ως μιας αποτελεσματικής, αποδεκτής και φθηνής μεθόδου, ενταγμένης σε ένα Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου για τον Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας, στο πλαίσιο εφαρμογής της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας» πρόσθεσε ο κ Αγοραστός.