Οι προσθήκες – επισημάνσεις που μπορούμε να κάνουμε σε όσα περιλαμβάνονται στη Νεοελληνική Γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη είναι οι εξής:

  • Γράφονται με μία λέξη τα καθιερωμένα απέξω, διαμέσου, εντούτοις, εξάπαντος, εξεπίτηδες, εξεπιτούτου, επιμέρους, επιπλέον, επίτηδες, εφόσον, καταλογάδην (σε πεζό λόγο, άνευ μέτρου), μολοντούτο, μονομιάς, ολοένα, οποτεδήποτε, προπαντός, σάμπως, ωσότου, ώσπου.
  • Γράφονται με μία λέξη τα εμπρόθετα αφενός και αφετέρου.
  • Γράφονται με μία λέξη τα ουσιαστικά εφάπαξ (χρησιμοποιείται και ως επίρρημα) και καθέκαστα (συνοδευόμενο πάντα από το άρθρο τα), που σημαίνει τα επιμέρους ζητήματα, τις λεπτομέρειες ενός γεγονότος ή μιας υπόθεσης.
  • Γράφονται με μία λέξη ορισμένα τοπωνύμια που προέρχονται από σύνθεση, όπως Αϊλιάς και Περαχώρα.
  • Γράφονται με δύο λέξεις οι εμπρόθετες εκφράσεις από μέρους, απ’ ό,τι, εκ μέρους, εν ανάγκη, εν γένει, εν γνώσει, εν ενεργεία, εν μέρει, εν σχέσει, εν τω μεταξύ, εξ ολοκλήρου, κατά βάθος, κατά κανόνα, κατά λάθος, κατά μέρος, κατά τύχη, παρά πόδα (στρατιωτικό παράγγελμα), καθώς και η φράση λόγου χάρη.
  • Γράφονται με μία ή με δύο λέξεις τα ακόλουθα: ενόψει – εν όψει, εντέλει – εν τέλει, επιτόπου – επί τόπου, καθόσον – καθ’ όσον, καθότι – καθ’ ότι, κατεξοχήν – κατ’ εξοχήν, παρόλο – παρ’ όλο (συνοδευόμενο πάντα από το που), παρότι – παρ’ ότι.
  • Το κατευθείαν συναντάται μερικές φορές και ως κατ’ ευθείαν.
  • Το υπόψη απαντά συχνά και ως υπ’ όψιν (λαμβάνω υπ’ όψιν, έχω υπ’ όψιν, βάζω κάτι στα υπ’ όψιν).
  • Σε ό,τι αφορά δύο περιφραστικούς επιρρηματικούς προσδιορισμούς που πολύ συχνά ταυτίζονται, αν και δεν έχουν το ίδιο σημασιολογικό περιεχόμενο, το κατ’ αρχήν και το κατ’ αρχάς, αυτοί γράφονται με δύο λέξεις. Επισημαίνουμε απλώς ότι το κατ’ αρχήν εμφανίζεται ενίοτε και ως καταρχήν.

Με μία λέξη ή με δύο λέξεις; (Μέρος Α’)

Headlines