Καρδίτσα: Η πόλη που… παύει τη λύπη

Η πόλη της Καρδίτσας, στο δυτικό άκρο του εύφορου θεσσαλικού κάμπου, αποτελεί ένα σύγχρονο διοικητικό, οικονομικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο.

Η καλή ρυμοτομία, οι ευρύχωρες πλατείες, το πάρκο Παυσίλυπο, οι πεζόδρομοι, το δίκτυο ποδηλατοδρόμων δίνουν αέρα και ξεχωριστό χρώμα στην πόλη.

Με «τα νώτα επί των Αγράφων» και εκτεινόμενη «επί του απεράντου [δυτικοθεσσαλικού] κάμπου», η πόλη της Καρδίτσας προσδιορίστηκε λίγες μόλις δεκαετίες μετά την ίδρυσή της από τους Οθωμανούς, το 15ο αιώνα, ως τόπος εμπορικών συναλλαγών ορεινών και πεδινών, λειτουργία που διατήρησε αμείωτη έως το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Καρδίτσα χαρακτηρίστηκε η πρώτη ελεύθερη πόλη της Ευρώπης κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στις 11 Μαρτίου 1943.

Στα αξιοθέατα της πόλης συγκαταλέγονται ο μητροπολιτικός ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (με τοιχογραφίες του καρδιτσιώτη ζωγράφου Δημήτρη Γιολδάση), η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής Καμινάδων (ο παλαιότερος ναός της πόλης, έργο ηπειρωτών μαστόρων στα μέσα του 19ου αιώνα, με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο) και ο ανδριάντας του καρδιτσιώτη στρατιωτικού και πολιτικού Νικολάου Πλαστήρα (1883-1953).

Η Δημοτική Πινακοθήκη της Καρδίτσας, που ιδρύθηκε το 1993, περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν του σωζόμενου ζωγραφικού έργου του Γιώργου Βαλταδώρου (1897-1930), αξιόλογης καλλιτεχνικής προσωπικότητας του Μεσοπολέμου, ένα πλούσιο δείγμα των έργων του Δημήτρη Γιολδάση (1897-1993), αναγνωρισμένου καρδιτσιώτη ζωγράφου της Γενιάς του 1930, μια ενότητα έργων (ζωγραφικά έργα και μακέτες για σκηνικά θεάτρου) του καρδιτσιώτη Κώστα Παύλου (Πωλ, 1914-1962), τη συλλογή έργων του Απόστολου Κάρκα (έργα σύγχρονης ελληνικής παραστατικής ζωγραφικής), έργα σύγχρονων καλλιτεχνών που έχουν σχέση καταγωγής ή διαμονής με την Καρδίτσα αλλά και τον ευρύτερο θεσσαλικό χώρο, γλυπτά και φωτογραφίες.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο, χτισμένο στη θέση του παλαιού νοσοκομείου της πόλης, περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά ευρήματα της περιοχής, που χρονολογούνται από τους Παλαιολιθικούς και τους Νεολιθικούς Χρόνους έως την ύστερη αρχαιότητα.

Το Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Λ. & Ν. Σακελλαρίου (Μουσείο Πόλης) περιλαμβάνει ιστορικά κειμήλια, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αστικές και παραδοσιακές φορεσιές και εξαρτήματα ένδυσης, νομίσματα, οικιακά σκεύη, έπιπλα, υφαντά, κεντήματα, αγροτικά και οικοτεχνικά εργαλεία, επαγγελματικό και βιομηχανικό εξοπλισμό, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συλλογές Νικολάου Πλαστήρα και Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ.

Το κτίριο της Δημοτικής Αγοράς, ένα από τα πρώτα κτίρια που φτιάχτηκαν στην Ελλάδα από οπλισμένο σκυρόδεμα και γυαλί, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του αρχιτεκτονικού ρυθμού που έγινε γνωστός ως «Μοντέρνο Κίνημα» (αρχές 20ού αιώνα).

Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, το κτίριο «Πάλλας» (στη θέση του ιστορικού για την Καρδίτσα ξενοδοχείου «Η Ωραία Ελλάς»), που αποτέλεσε επί μακρόν το σημαντικότερο χώρο θεαμάτων και ψυχαγωγίας της πόλης, και το ξενοδοχείο «Άρνη», μεγαλοπρεπές νεοκλασικό μέγαρο του 1921 (οι δύο όροφοι του κτιρίου εξυπηρέτησαν εξαρχής ξενοδοχειακές ανάγκες, ενώ το ισόγειο λειτούργησε ως κινηματογράφος, θέατρο και αίθουσα δεξιώσεων – χοροεσπερίδων).

Τέλος, το πάρκο Παυσίλυπο, ο πρώτος αστικός κοινόχρηστος χώρος πρασίνου που απέκτησε η πόλη, είκοσι μόλις χρόνια μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος, αποτελεί σημείο αναφοράς και συνάντησης των Καρδιτσιωτών.

Η δημιουργία του πάρκου, έκτασης 165 στρεμμάτων, σε σχέδια του μηχανικού Γ. Φώσκολου (1901), ήταν πρωτοβουλία του δημάρχου Στέργιου Λάππα, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του και με άλλα έργα υποδομής.

Ονομάστηκε «Παυσίλυπον… διότι αληθώς και τας οδύνας και την θλίψιν διασκεδάζει και την λύπην παύει εκ του αέρος του καθαρίου και δροσερού και εκ του ζύθου του πινομένου αφθόνως και εκ των ασμάτων του πάνυ ευστόμου φωνογράφου».