Παρακολουθήσεις, προληπτικές προσαγωγές: Η θεία… Ολγα είναι εδώ και είναι επικίνδυνη

Η υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Όλγα Γεροβασίλη, αποφάσισε να απαντήσει για τις προληπτικές προσαγωγές πολιτών στα Γιαννιτσά, με αφορμή ομιλία του Φώτη Κουβέλη και της Θεοδώρας Τζάκρη.

Ας δούμε ένα ένα όσα είπε.

Καταρχάς, η κ. Γεροβασίλη είπε ότι οι προληπτικές προσαγωγές στα Γιαννιτσά ήταν μέρος του σχεδίου ασφάλειας της ΕΛ.ΑΣ. και, αντιγράφω, «υπογράμμισε ότι η πολιτική ηγεσία δεν παρεμβαίνει στον σχεδιασμό της αστυνομίας».

Ας δεχτούμε, για να μη μας πουν κακοπροαίρετους, ότι αυτό ισχύει. Ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου που είναι προΐσταται πολιτικά της αστυνομίας δεν παρεμβαίνει στους σχεδιασμούς της, δεν έχει λόγο για τη μεθοδολογία, τις επιχειρηματικές τακτικές, που αφορούν την ασφάλεια.

Αν αυτό ισχύει λοιπόν τότε είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη παραδοχή που οφείλουμε όλοι οι πολίτες να λάβουμε πάρα πολύ σοβαρά.

Στις φιλελεύθερες δυτικές δημοκρατίες τα σώματα ασφαλείας δεν αυτενεργούν, υπακούν στις εντολές και τους σχεδιασμούς της πολιτικής ηγεσίας που λογοδοτεί άμεσα στον λαό. Εξ ου και οι επιτυχίες της αστυνομίας πιστώνονται και στην πολιτική ηγεσία της που είναι, αντιστοίχως, αυτή που λογοδοτεί στην λαική αντιπροσωπεία, τη Βουλή, και στους πολίτες, για τις αποτυχίες της. Από την κυβέρνηση, άλλωστε, ζητούσε εξηγήσεις ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση, για ανάλογα περιστατικά, όπως θα δούμε και παρακάτω.

Για φανταστείτε να αποφάσιζαν οι αστυνομικοί, έτσι, από μόνοι τους; Για να μην το επεκτείνουμε και στους υπόλοιπους ένστολους αν και, ναι, γιατί όχι, ας αποφάσιζαν κι αυτοί χωρίς να «παρεμβαίνουν» οι πολιτικοί.

Είναι τόσο τρομακτικό αυτό που είπε η κ. Γεροβασίλη που μακάρι να ψεύδεται, μακάρι, ειλικρινά!

Ο προκάτοχος της, Νίκος Τόσκας πάντως, ερωτηθείς για την πρακτική των προληπτικών προσαγωγών, απάντησε «είναι κάτι που δεν το χρησιμοποιούσαμε ως μέθοδο, αν έγινε θα πρόκειται για λάθος». Ο α’πληθυντικός επειδή οι μέθοδοι δεν είναι απόφαση της αστυνομίας.

Στο διαδίκτυο

Η κ. Γεροβασίλη, συνεχίζοντας, υπενθύμισε ότι «τον τελευταίο χρόνο και με αφορμή τα ζητήματα της Συμφωνίας των Πρεσπών, δυστυχώς διάφορες οργανωμένες ομάδες – και το λέω με στοιχεία, διότι αυτά διακινούνται μέσω του διαδικτύου κατ’ έντονο τρόπο – και συγκεκριμένα άτομα, καλούν σε βίαιη δράση πολίτες. Αν κάνετε έναν κόπο να περιτρέξετε το διαδίκτυο θα το βρείτε από μόνοι σας».

Αυτό είναι αληθές και έχει αναδειχθεί δημοσιογραφικά.

Και συνέχισε λέγοντας ότι «αυτό σημαίνει ότι ο εκάστοτε επικεφαλής που ορίζει το σχέδιο ασφάλειας για οποιαδήποτε μαζική συγκέντρωση, παίρνει μέτρα ασφαλείας για την προστασία του γεγονότος. Ένας από τους μηχανισμούς είναι και η προληπτική προσαγωγή. Πολλές απ’ τις προληπτικές προσαγωγές που έχουν γίνει σε διάφορα γεγονότα τους τελευταίους μήνες, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, έχουν ονοματεπώνυμα.

Και οι ίδιοι ξέρουν γιατί. Και ξέρουν τι ετοιμαζόταν να κάνουν. Αυτό είναι μέρος της δουλειάς της Αστυνομίας. Διότι ο καθένας μπορεί να ισχυρίζεται ότι ήταν περαστικός. Αλλά όταν ο συγκεκριμένος, κάποιος, έχει ήδη βγει στο διαδίκτυο και έχει υποκινήσει πράξη βίας, έχει συμπεριφερθεί με αντίστοιχους τρόπους, κάποιος έχει βγει στο διαδίκτυο και λέει οργανωθείτε εκεί και φέρτε και τα αντίστοιχα για να κάνουμε αυτό, είναι πράξη βίας».

Οι μεγαλύτερες…παρεξηγήσεις στήνονται, συνήθως, γύρω από έναν πυρήνα πραγματικότητας. Ας ξεκινήσουμε από αυτόν.

Οι αντισυγκεντρώσεις είναι μια κατά κανόνα απεχθής πρακτική, που έχει συνδεθεί με τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας.

Οι απειλές, η υποκίνηση, ο σχεδιασμός βίαιων πράξεων δεν είναι απλώς καταδικαστέες πράξεις, είναι πράξεις που άπτονται του ποινικού σκέλους του δικαίου. Η αστυνομία οφείλει να ερευνά και να δρα, λοιπόν, εντός των πλαισίων που ορίζει το πολίτευμα, το σύνταγμα και η έννομη τάξη της χώρας μας.

Δείτε όμως ποιο είναι το πρόβλημα: επειδή η χώρα μας έχει σύνταγμα και νόμους, η πρακτική των προληπτικών προσαγωγών είναι τουλάχιστον προβληματική, για να το θέσουμε κομψά.

Ανθρώπινα δικαιώματα

Όπως επανέλαβε, για πολλοστή φορά, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου «η προληπτική δράση της αστυνομίας δεν μπορεί να οδηγεί σε προληπτική αναστολή των δικαιωμάτων. Οι διοικητικές στερήσεις της ελευθερίας που ονοματίζονται “προσαγωγές”, όταν τελούνται αυθαίρετα πριν από προγραμματισμένες ή μη διαδηλώσεις, παραβιάζουν τα συνταγματικά δικαιώματα της προσωπικής ασφάλειας και της συνάθροισης, επειδή δεν αιτιολογούνται εξειδικευμένα και προσωποποιημένα, ενώ πραγματοποιούνται χωρίς καμία εγγύηση δικαστική και χωρίς να είναι εφικτή η πρόσβαση σε δικηγόρο.

Βεβαίως οι πρακτικές αντισυνάθροισης ή αντιδιαδήλωσης, μπορούν να αποδειχθούν επικίνδυνες και έχουν συνδεθεί με μελανές στιγμές της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, παλαιότερης και πρόσφατης. Αλλά η γνώση, πόσο μάλλον η υποψία ότι υπάρχει τέτοια πρόθεση, δεν δίνει στις δυνάμεις της τάξης το ελεύθερο να προβαίνουν σε συλλήψεις ατόμων που δεν έχουν παραβιάσει κανένα νόμο, χωρίς να τεκμηριώνεται εξατομικευμένα ότι υπήρχε σοβαρός επικείμενος κίνδυνος διάπραξης αξιόποινων πράξεων από συγκεκριμένα πρόσωπα, που δεν θα μπορούσε να αποτραπεί με πιο ήπια μέσα.

Σε κάθε περίπτωση, σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική οι αστυνομικές κρατήσεις “να γίνονται και να μη λέγονται”, ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ, Θεόδωρος Χρονόπουλος, επιβεβαίωσε τις καταγγελίες για τις προληπτικές προσαγωγές 16 ατόμων στα Γιαννιτσά την Κυριακή ενόψει δημόσιας εκδήλωσης και τις δικαιολόγησε ως εξής: “Οι προσαγωγές γίνονται με τη λογική να προστατεύσουμε μια εκδήλωση και να προστατευτούν και άλλοι”.

Η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου Υπουργείου πρέπει άμεσα να διευκρινίσει ότι αυτή πρακτική δεν αποτελεί επισήμως πλέον δόγμα της Αστυνομίας, της οποίας καθήκον δεν είναι μόνο η προστασία της δημόσιας τάξης αλλά και των δικαιωμάτων των πολιτών. Προληπτικές προσαγωγές (δηλαδή για λόγους μη εξατομικευμένης υποψίας) δεν είναι συμβατές με ένα κράτος δικαίου που σέβεται τις ελευθερίες».

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μάλιστα, το 2010, με την απόφαση Gillan et Quinton vs United Kingdom, θέτει κριτήρια και προϋποθέσεις για τους ελέγχους και τις προσαγωγές των πολιτών, λέγοντας, με λίγα λόγια, πως πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένοι, εξατομικευμένοι λόγοι που να τους καθιστούν ύποπτους για τέλεση συγκεκριμένων αδικημάτων.

Τονίζει μάλιστα ότι δεν αρκεί η γενική αναιτιολόγητη αστυνομική έκφραση περί υποψιών, γιατί μία τέτοια κρίση είναι αόριστη και υποκειμενική.

Αυτά θα σας τα πει καλά κάθε δικηγόρος που είναι και στοιχειωδώς ενήμερος για ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπάρχουν αρκετοί στον ΣΥΡΙΖΑ, μην πιστεύετε εμάς, ρωτήστε τους, τα έλεγαν και τα έγραφαν τα προηγούμενα χρόνια, μερικοί τα έλεγαν και τα έγραφαν εξαιρετικά μάλιστα. Θα έχουν σίγουρα άποψη και για την παρακολούθηση των επικοινωνιών των πολιτών και των social media.

Είναι σημαντικό η αστυνομία να ερευνά συνεχώς τη δράση ακραίων στοιχείων, την οργάνωση τους, να λειτουργεί και με τη λογική της πρόληψης και όχι μόνο της καταστολής. Κι είναι υποχρέωση της πολιτικής ηγεσίας να το φροντίζει αυτό, δεν έχει ρόλο παρατηρητή. Κι όλοι οι παραπάνω ορκίζονται στους νόμους και το σύνταγμα. Παραπάνω ανάλυση δεν χρειάζεται.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ακολουθεί ένα μίνι, ενδεικτικό ανθολόγιο, ένα amuse bouche μόνο, από δηλώσεις, ανακοινώσεις και ειδήσεις στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ αντιδρούσε στις προληπτικές προσαγωγές πολιτών.

2014: «Θέλω να κάνω μια παρέμβαση γι’ αυτά τα αίσχη, τους αυταρχισμούς και τις αθρόες προσαγωγές που γίνονται στο κέντρο της Αθήνας, με εντολή της κυβέρνησης, από την αστυνομία […] Αυτήν τη στιγμή, είπε, πληροφορούμαστε ότι 100 και πλέον νεαροί έχουν προσαχθεί στην Ασφάλεια χωρίς να έχουν κάνει απολύτως τίποτα. Λοιπόν παρακαλούμε- και φέρνουμε την κυβέρνηση ενώπιον των ευθυνών της- να δώσει εντολή και να αφεθούν ελεύθεροι αυτοί οι προσαχθέντες οι οποίοι δεν έχουν κάνει απολύτως τίποτα και να σταματήσει αυτός ο αποκλεισμός του κέντρου. Αποκλεισμός, που απαγορεύονται και συναθροίσεις και συγκεντρώσεις. Αυτά τα μέτρα θυμίζουν άλλες σκοτεινές εποχές».

2013: «Μέσα στο πλαίσιο της ολοένα κα μεγαλύτερης εντατικοποίησης της κρατικής καταστολής και της στοχοποίησης των αντιμνημονιακών αγώνων οι προληπτικές προσαγωγές έχουν αναδειχθεί σε πάγια τακτική που ακολουθεί η αστυνομία πριν από δημόσιες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίες και πορείες […] η τακτική των προληπτικών προσαγωγών ενισχύει το κλίμα φόβου και τρομοκράτησης των πολιτών».

2012: «Ο ΣΥΡΙΖΑ καταδικάζει για μια ακόμη φορά τη συνεχιζόμενη πρακτική των προληπτικών προσαγωγών πριν την πραγματοποίηση διαδηλώσεων. Χτες Κυριακή, ενόψει των διαμαρτυριών στο Σύνταγμα, αυτή η έκνομη δράση της Ελληνικής Αστυνομίας επεκτάθηκε σε όλη την Αθήνα, σε μια απόπειρα τρομοκράτησης των πολιτών. Έτσι, πάνω από 60 ανυποψίαστοι πολίτες προσήχθησαν στη ΓΑΔΑ. Μετά από ταλαιπωρία ωρών αφέθηκαν όλοι ελεύθεροι αφού φυσικά δεν είχαν διαπράξει κανένα αδίκημα, πέρα από το σφάλμα να κυκλοφορούν στο κέντρο της πρωτεύουσας σε μέρα λαϊκής κινητοποίησης.

Αυτές οι πρακτικές που θυμίζουν μετεμφυλιακή περίοδο και αποσκοπούν στον εκφοβισμό και τη φίμωση της κοινωνίας θα πέσουν στο κενό. Οι υπεύθυνοι για αυτές τις πρακτικές, από την κυβέρνηση Παπαδήμου έως την ηγεσία της αστυνομίας, που παραβιάζουν καθημερινά τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα των πολιτών, σύντομα θα κληθούν να αναλάβουν το κόστος των πράξεών τους».

2010: «Τις «αθρόες» και «αναίτιες», όπως τις χαρακτηρίζουν, προληπτικές προσαγωγές εργαζόμενων και πολιτών από την αστυνομία πριν την έναρξη της διαδήλωσης της 20ής Μαΐου, κατήγγειλαν σε συνάντηση που είχαν με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Βασίλης Μουλόπουλος, Ηρώ Διώτη, Θοδωρής Δρίτσας και Τάσος Κουράκης.

Όπως εξήγησαν στον κ. Χρυσοχοΐδη, οι ενέργειες αυτές στέρησαν από τους προσαχθέντες «το δημοκρατικό και κατοχυρωμένο συνταγματικό δικαίωμα του συνέρχεσθαι».

Τέλος, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ζήτησαν εξηγήσεις για την πολιτική του υπουργείου στα θέματα αντιμετώπισης συλλαλητηρίων, απεργιών και διαδηλώσεων, δηλώνοντας ότι «τέτοιες πρακτικές της Αστυνομίας δεν θα γίνουν στο μέλλον ανεκτές».

2010: «…τη μεγαλειώδη κινητοποίηση φοβήθηκε η κυβέρνηση. Εφάρμοσε προκλητικά ένα σχέδιο μαζικής αστυνομικής καταστολής –ακόμα και προληπτικής– με σκοπό να διαλύσει τη μαζική εναντίον της παλλαϊκή διαμαρτυρία, να την μετατρέψει σε ασύνδετα πεδία συγκρούσεων διαδηλωτών και αστυνομίας και, με τη βοήθεια ορισμένων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, να την απαξιώσει.

Η Κ.Ο. του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. καταγγέλλει το οργανωμένο κυβερνητικό πολιτικό σχέδιο αστυνομοκρατίας και γενικευμένης καταστολής εναντίον της διογκούμενης μαχητικής, δίκαιης ειρηνικής και ελπιδοφόρας κοινωνικής αντίστασης».