Λάθος απόφαση για την Τουρκία

Η απόφαση (ψήφισμα) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) με υψηλή πλειοψηφία (370 υπέρ, 109 κατά, 143 αποχές – υπερψήφιση έκθεσης Πίρι) για την αναστολή (suspension) των διαπραγματεύσεων ένταξης με την Τουρκία είναι μια λάθος απόφαση και ορθώς οι έλληνες ευρωβουλευτές δεν τη στήριξαν. Μεγαλύτερο βεβαίως λάθος θα ήταν ο πλήρης τερματισμός των διαπραγματεύσεων, όπως μεταξύ άλλων προτείνει και λέει ότι θα υλοποιήσει ο Μ. Βέμπερ ως ενδεχόμενος νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Εδώ να σημειωθεί ότι ούτε ο πρόεδρος της Επιτροπής ούτε η Επιτροπή γενικά έχουν αρμοδιότητα να τερματίσουν την ενταξιακή διαπραγμάτευση. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο από το Συμβούλιο της ΕΕ και μάλιστα με ομοφωνία των κρατών – μελών που είναι σχεδόν βέβαιο ότι δύσκολα μπορεί να υπάρξει (η Ελλάδα π.χ. θα μπλοκάρει μια πρόταση τερματισμού της διαπραγμάτευσης). Βεβαίως ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αρμοδιότητα να αναστέλλει ή τερματίζει ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Το ΕΚ παρεμβαίνει στην ενταξιακή διαδικασία μόνο στο τέλος της διαπραγμάτευσης για να εγκρίνει ή απορρίψει τη σχετική Πράξη Προσχώρησης.

Η απόφαση για αναστολή είναι λάθος καθώς πρώτα απ’ όλα και κυρίως, εάν τελικώς συμβεί, αποστερεί την Ενωση από οποιαδήποτε δυνατότητα, μοχλό και μέσο προκειμένου να ασκήσει επιρροή και πίεση για να επανέλθει η Τουρκία σε κάποια δημοκρατική τάξη με σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου, των βασικών ελευθεριών. Αποκόπτοντας τυπικά και θεσμικά την Τουρκία από την προοπτική ένταξης, αποκόπτεις ταυτόχρονα την Ενωση από τη διαδικασία επιρροής.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι τούρκοι φιλελεύθεροι δημοκράτες είναι σταθερά εναντίον της αναστολής, πολύ περισσότερο τερματισμού των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Βέβαια η πραγματικότητα είναι ότι απουσιάζει οποιαδήποτε προοπτική για ένταξη της Τουρκίας στο ορατό μέλλον, τόσο γιατί δεν πληροί τις προϋποθέσεις / κριτήρια όσο και γιατί ομάδα κρατών – μελών (πρωτίστως η Γαλλία) δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να ανασταλούν ή τερματισθούν οι σχετικές διαπραγματεύσεις.

Πάντως είναι σημαντικό ότι το Κοινοβούλιο τάχθηκε υπέρ του εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας – ΕΕ προκειμένου να καλύψει πρόσθετους τομείς (γεωργία, υπηρεσίες κ.ά.) με αυτονόητες ρυθμίσεις αιρεσιμότητας. Γενικότερα όμως η Ενωση, θεσμοί και κράτη – μέλη δείχνουν να στερούνται στρατηγικής σκέψης και προσέγγισης απέναντι στην Τουρκία. Και αυτό συνιστά μείζον πρόβλημα…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών