Χαοτική η κατάσταση στη Βρετανία: Θύελλα αντιδράσεων για το «φρένο» στη Μέι και πιθανά σενάρια

Βαθύτερα στην πολιτική κρίση βυθίζει κάθε μέρα που περνάει τη Μεγάλη Βρετανία η «υπόθεση Brexit» μετά και την νέα ήττα που υπέστη η Τερέζα Μέι, όταν ο πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μπέρκοου, της απαγόρευσε να φέρει ξανά σε ψηφοφορία -για τρίτη φορά- τη συμφωνία της, για την αποχώρηση από την ΕΕ.

Η απόφαση αυτή ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στη χώρα, η οποία βρίσκεται 11 μέρες πριν το προγραμματισμένο Brexit, χωρίς να έχει κάποια συμφωνία στα χέρια της και με μια θετική ψήφο του κοινοβουλίου για παράταση, χωρίς όμως να διευκρινίζεται μέχρι πότε θα είναι, τη στιγμή που για να συμβεί αυτό θα πρέπει να το δεχτεί η ΕΕ.

Η κυβέρνηση θα ζητήσει την αναβολή του Brexit

Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά από την πλευρά της κυβέρνησης, η Βρετανία θα αιτηθεί την καθυστέρηση του Brexit ενόψει της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών στις 20 και 21 Μαρτίου και ελπίζει ότι θα ληφθεί απόφαση από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτή τη συνάντησή τους, σύμφωνα με τον υφυπουργό, αρμόδιος για το Brexit, Κουάζι Κουάρτενγκ.

Την περασμένη εβδομάδα το βρετανικό κοινοβούλιο ενέκρινε την πρόταση με την οποία η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει την παράταση του Άρθρου 50, καθυστερώντας έτσι την αποχώρησή της από την ΕΕ, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 29 Μαρτίου.

Μιλώντας στο κοινοβούλιο ο Κουάρτενγκ είπε ότι η κυβέρνηση αναμένει ότι στη Σύνοδο Κορυφής θα ληφθεί η σχετική απόφαση στο αίτημα του Λονδίνου.

«Το συντομότερο δυνατόν μετά τη συμφωνία σε επίπεδο ΕΕ, θα προωθήσουμε το αναγκαίο νομοσχέδιο για να τροποποιήσουμε τον ορισμό της ημέρας εξόδου», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι θα πρέπει να εγκριθεί και από τα δύο σώματα του κοινοβουλίου.

Ωστόσο, αποτελεί άγνωστο έως πότε θα είναι η αναβολή. Υπενθυμίζεται ότι, την περασμένη Πέμπτη όταν το κοινοβούλιο είχε πει «ναι» σε παράταση, η κυβέρνηση είχε δώσει διορία στη Βουλή μέχρι τις 20 Μαρτίου για να ψηφίσει συμφωνία για έξοδο από την Ένωση. Σε περίπτωση που έβρισκε συμφωνία, η κυβέρνηση θα ζητούσε αναβολή έως τις 30 Ιουνίου. Σε αντίθετη περίπτωση η αναβολή θα πήγαινε πολύ μετά τις 30 Ιουνίου, πράγμα που σημαίνει ότι η Βρετανία θα λάβει μέρος στις Ευρωεκλογές.

Όμως με τις εξελίξεις αυτές, και εφόσον η ψηφοφορία δεν διεξαχθεί, είναι άγνωστο τι παράταση θα αιτηθεί η Βρετανία.

Θύελλα αντιδράσεων

Σύμφωνα με τον βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, Ρόμπερτ Μπάκλαντ, υπάρχουν τρόποι να αποφευχθεί η απόφαση του προέδρου της Βουλής όπως η αναστολή λειτουργίας του κοινοβουλίου και μία νέα συνεδρίαση (για να τηρηθεί ο κανονισμός της Βουλής των Κοινοτήτων που λέει ότι οι βουλευτές θα πρέπει να ψηφίζουν την ίδια πρόταση μία φορά σε κάθε συνεδρίαση του κοινοβουλίου), ωστόσο, έκανε λόγο για συνταγματική κρίση λίγες ώρες πριν τις 29 Μαρτίου, και ότι μία τέτοια απόφαση θα απαιτήσει πολύ γρήγορη αλλά σε βάθος σκέψη.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ανακοίνωση του προέδρου της Βουλής των Κοινοτήτων προκάλεσε παρεμβάσεις από βουλευτές. Ο πρόεδρος της ομάδας των ευρωσκεπτικιστών των Τόρις, Τζέικομπ Ρις Μογκ, σχολίασε ειρωνικά ότι χαίρεται που βλέπει τον Τζον Μπέρκοου να τηρεί το προηγούμενο, αν και πριν λίγες εβδομάδες αγνόησε ένα αντίστοιχο προηγούμενο στον τρόπο επιλογής των τροπολογιών που προκάλεσε την αντίδραση των βουλευτών που υποστηρίζουν το Brexit.

Ο Τζον Μπέρκοου, ξεκαθάρισε ότι ο κανόνας για τις «μη επαναλαμβανόμενες ψηφοφορίες» ισχύει και για τις τροπολογίες με το ίδιο περιεχόμενο, ενώ τόνισε ότι ευθύνη του προέδρου της Βουλής είναι να λέει την αλήθεια στην εξουσία και αυτό θα συνεχίσει να κάνει ο ίδιος.

Απαντώντας στον Ρις Μογκ εάν η κυβέρνηση μπορεί να αποφύγει την απαγόρευση επαναλαμβανόμενων ψηφοφοριών για το ίδιο ζήτημα σε μία συνεδρίαση του κοινοβουλίου, ξεκινώντας απλά μία νέα συνεδρίαση, ο Τζο Μπέρκοου επιβεβαίωσε ότι είναι εφικτό και ότι υπάρχει σχετικό προηγούμενο σε έγκριση νομοθεσίας το 1949, οπότε η Βουλή των Λόρδων είχε εμποδίσει τη νομοθεσία δύο φορές σε δύο κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις.

Σε διευκρινιστική ερώτηση του βουλευτή των Εργατικών, Χίλαρι Μπέν, εάν η ανακοίνωση του προέδρου της Βουλής σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με την ΕΕ αλλαγές στην συμφωνία αποχώρησης ή αρκεί να προσφέρει παραχωρήσεις σε κάποιο κόμμα (όπως το DUP), ο Τζ. Μπέρκοου απάντησε ότι μία αλλαγή γνώμης δεν είναι ίδια με μία αλλαγή σε αυτό που προσφέρεται, το οποίο πρέπει να είναι διαφορετικό στην ουσία και όχι στην διατύπωση.

Ο πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μπέρκοου, σε δήλωσή του στην Βουλή των Κοινοτήτων, με αφορμή τις υποθέσεις γύρω από την πιθανότητα να υπάρξει μία τρίτη ή ακόμη και τέταρτη κρίσιμη ψηφοφορία για το Brexit, υποστήριξε ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να φέρνει στην Βουλή «την ίδια ή επί της ουσίας την ίδια πρόταση» και ότι δεν θα επιτρέψει άλλη μία ψηφοφορία στην συμφωνία της Τερέζα Μέι, εάν δεν υπάρξουν αλλαγές στις λεπτομέρειες. Πρόσθεσε ότι δεν πρόκειται για την τελική του απόφαση στο συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά θέτει τους όρους που πρέπει να τηρήσει η κυβέρνηση.

Ανέφερε ότι βουλευτές από διαφορετικές παρατάξεις και με διαφορετικά επιχειρήματα του εξέφρασαν τις ανησυχίες τους σε ότι αφορά τις επανειλημμένες ψηφοφορίες για το ίδιο πράγμα, και επικαλέστηκε τον κανονισμό της Βουλής των Κοινοτήτων, σύμφωνα με τον οποίο ένα ζήτημα για το οποίο έχει υπάρξει απόφαση επί της ουσίας, δεν μπορεί να επανέλθει στο Κοινοβούλιο. Τελικά, είπε, εναπόκειται στον πρόεδρο της Βουλής να αποφασίσει πάνω σε αυτό.

Χαρακτήρισε απαραίτητο τον κανονισμό γιατί διασφαλίζει μία λογική χρήση του κοινοβουλευτικού χρόνου και τον σεβασμό σε ότι αποφασίζεται από το κοινοβούλιο.

Τα πιθανά σενάρια του αύριο

Έτσι με τις τελευταίες εξελίξεις και το τοπίο που διαμορφώνεται οι πιθανότητες για την επόμενη μέρα είναι ελάχιστες.

Αναβολή του Brexit

Αν θέλει να αποφύγει μια άτακτη έξοδο στις 29 Μαρτίου, η Μέι θα πρέπει να ζητήσει την αναβολή του Brexit από τους Ευρωπαίους, στη σύνοδο κορυφής της 20ής-21ης Μαρτίου στις Βρυξέλλες.

Η ΕΕ έχει προειδοποιήσει ωστόσο ότι για να δοθεί οποιαδήποτε παράταση θα πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να γίνει αποδεκτή ομόφωνα από τις υπόλοιπες 27 χώρες.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έχει καλέσει τις χώρες να είναι έτοιμες να παραχωρήσουν μια «μακρά παράταση» στη Βρετανία, εφόσον «δεχτεί να ξανασκεφθεί τη στρατηγική της».

Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαινε πολύμηνη αναβολή, πέραν της 30ής Ιουνίου, κάτι που θα οδηγούσε αναγκαστικά το Ηνωμένο Βασίλειο στη διεξαγωγή ευρωεκλογών για την ανάδειξη ευρωβουλευτών, στα τέλη Μαΐου.

Brexit χωρίς συμφωνία

Το βρετανικό κοινοβούλιο απέρριψε αυτήν την πρόταση στην ψηφοφορία της 13ης Μαρτίου όμως το άτακτο Brexit παραμένει εκ των πραγμάτων μεταξύ των πιθανών σεναρίων, εφόσον δεν βρεθεί κοινό έδαφος, τόσο μεταξύ των Βρετανών όσο και σε επίπεδο ΕΕ.

Σε μια τέτοια περίπτωση, το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την τελωνειακή ένωση άμεσα, χωρίς να προηγηθεί μια μεταβατική περίοδος. Οικονομικοί παράγοντες ανησυχούν ότι αυτή η εξέλιξη θα προκαλούσε σοβαρή αναταραχή στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο πλευρών. Πολλοί βουλευτές διαφωνούν με αυτήν την προοπτική, όμως άλλοι, ένθερμοι υποστηρικτές της αποχώρησης, υποστηρίζουν ότι «η έλλειψη συμφωνίας είναι προτιμότερη από μια κακή συμφωνία».

Για να αντιμετωπίσει μια άτακτη ρήξη, η βρετανική κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα αναστείλει προσωρινά τους τελωνειακούς δασμούς στο 87% των εισαγωγών.

Σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες εντείνουν επίσης τις προετοιμασίες τους για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Δεύτερο δημοψήφισμα ή βουλευτικές εκλογές

Αρκετές δεκάδες βουλευτές ζητούν τη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος για το Brexit, όμως και αυτή η πρόταση απορρίφθηκε από το κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα. Δεν αποκλείεται να προταθεί και πάλι, ιδίως αν υπάρξει παρατεταμένο αδιέξοδο.

Ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν τάχθηκε διστακτικά υπέρ του δεύτερου δημοψηφίσματος, κάτι που αρνείται όμως κατηγορηματικά η Τερέζα Μέι. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαζόταν μια αναβολή του Brexit με την παράλληλη αλλαγή της κυβέρνησης ή την προκήρυξη βουλευτικών εκλογών ώστε να διεξαχθεί τελικά αυτό το δημοψήφισμα.