Γιορτάζοντας την Bauhaus πρωτοπορία

Τεράστιο διεθνές εγχείρημα, του οποίου η ύπαρξη οφείλεται στην 100ή επέτειο της Σχολής Bauhaus, η έκθεση «Bauhaus Imaginista» που θα φιλοξενηθεί τον Μάρτιο και τον Απρίλιο στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας (Ομήρου 14-16) εστιάζει στην παγκόσμια διάδοση και υποδοχή της θρυλικής αυτής σχολής και των πολύ διαφορετικών εξελίξεων της ιστορίας της πέρα από τα σύνορα της Ευρώπης. Η έκθεση, για την οποία συνεργάστηκαν επιστήμονες από τη Βραζιλία, την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία, το Μαρόκο, τη Νιγηρία και τη Ρωσία, θα λειτουργεί από τις 20 Μαρτίου στο Ινστιτούτο και θα συνοδεύεται από ενδιαφέρον παράλληλο πρόγραμμα.

To Bauhaus θέλησε να επαναπροσδιορίσει τη σχέση ανάμεσα στην παιδεία, στην τέχνη και στην κοινωνία, προσέγγιση την οποία βρίσκει κανείς στο Μανιφέστο του αρχιτέκτονα Βάλτερ Γκρόπιους (1919). Ηταν μια ιδέα που συμμερίζονταν, εκτός από το Bauhaus, και άλλα κινήματα του 20ού αιώνα, όπως εκείνα στην Ιαπωνία και στη Ρωσία. Η έκθεση επικεντρώνεται στις διεθνείς αυτές συνάφειες.

Εξαρχής άλλωστε, το Bauhaus είχε διεθνή προσανατολισμό, με σπουδαστές και καθηγητές από όλη την Ευρώπη και την Ασία να εντάσσονται στη Σχολή. Το Bauhaus χαρακτηριζόταν από ετερογένεια και κατά καιρούς υιοθέτησε ιδέες του κινήματος Arts and Crafts, του σοσιαλισμού, του κομμουνισμού και του σπιριτουαλισμού, του σοβιετικού κονστρουκτιβισμού και του Neues Bauen.

Το 1933 το Bauhaus ανέστειλε τη λειτουργία του όταν οι εθνικοσοσιαλιστές διέλυσαν τη Σχολή με τη βία. Τότε πολλά από τα μέλη της αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Γερμανία. Κατά συνέπεια, η ακτινοβολία του Bauhaus έφτασε και σε χώρες και πολιτισμούς εκτός των συνόρων της Ευρώπης. Σε συνεργασία με επιστήμονες από τη Βραζιλία, την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία, το Μαρόκο, τη Νιγηρία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ, το «Bauhaus Imaginista» παρουσιάζει αυτή τη διάδοση των ιδεών του Bauhaus σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Οι ρίζες του Bauhaus

Αφετηρία της έκθεσης «Bauhaus Imaginista» είναι τέσσερα αντικείμενα, τα οποία ήταν τα αντικείμενα-κλειδιά στο Bauhaus. Χρησιμοποιήθηκαν για να αναπτυχθούν θεματικά και εννοιολογικά κεφάλαια που να συνδέονται με τη Σχολή και να παραπέμπουν σε μελέτες παραδειγμάτων από πολύ διαφορετικές περιοχές. Σε αυτά ανήκουν: το Μανιφέστο του Bauhaus από τον Βάλτερ Γκρόπιους (1919), το «Χαλί», ένα σχέδιο του Πάουλ Κλέε (1927), το «Ein Bauhaus film» (Μια ταινία του Bauhaus), κολλάζ του Μαρσέλ Μπρόγερ (1926), καθώς και το Reflektorisches Lichstpiel (αντανακλάσεις φωτός), μια μηχανή προβολής φωτός του Κουρτ Σβέρτφεγκερ (1922).

Τα κεφάλαια της έκθεσης, το καθένα από τα οποία προσανατολίζεται στα αντικείμενα που αναφέρθηκαν, είναι: το «Corresponding With», το οποίο εξερευνά τη μεταρρυθμιστική παιδαγωγική, το «Learning From», το οποίο αναφέρεται στην πολιτισμική οικειοποίηση, το «Moving Away», ένα κεφάλαιο που ασχολείται με την εξέλιξη του βιομηχανικού σχεδίου, και το «Still Undead», που εστιάζει σε πειραματικές πρακτικές στα πεδία του φωτός και του ήχου.

Η έκθεση

Η κατασκευή που σχεδίασε ο καλλιτέχνης Luca Frei για την περιοδική έκθεση «Bauhaus Imaginista» – εν μέρει γλυπτό, εν μέρει αρχιτεκτονική δομή της έκθεσης – έχει σκοπό να λειτουργήσει ως χώρος ανάγνωσης όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να ασχοληθούν με τα διάφορα επίπεδα του εγχειρήματος. Μεταξύ αυτών είναι το ερευνητικό υλικό των επιμελητών, τα κείμενα και το φωτογραφικό υλικό, που σχετίζονται με τα τέσσερα κεφάλαια, καθώς και το υλικό τεκμηρίωσης του διεθνούς προγράμματος «Bauhaus Imaginista» του 2018.

Κεντρική θέση στην εγκατάσταση αυτή έχει ένα τερματικό Η/Υ, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να ξεφυλλίσουν το διαδικτυκό περιοδικό του «Bauhaus Imaginista» και να εξατομικεύσουν τις εντυπώσεις τους από αυτό εκτυπώνοντας κειμενικό ή φωτογραφικό υλικό και συγκεντρώνοντάς το σε φακέλους που διατίθενται.

Ενα ξεχωριστό πρόγραμμα ταινιών θα παρουσιάσει νέες αναθέσεις έργων σε σύγχρονους καλλιτέχνες και ερευνητές πάνω σε θέματα και ιστορικές εξελίξεις του Bauhaus. Ανάμεσά τους είναι ο Zvi Efrat, ο οποίος παρουσιάζει τις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου της Ιφε που σχεδίασε ο Arieh Sharon, o Kader Attia, η Otolith Group και η Wendelien van Oldenborgh.

Eκδηλώσεις

21 Μαρτίου: Προβολή του ντοκιμαντέρ «Η Νέα Εθνική Πινακοθήκη», το θρυλικό οικοδόμημα του Mies van der Rohe στο Βερολίνο

3 Απριλίου: Ξενάγηση στην έκθεση από την επιμελήτρια της έκθεσης «Bauhaus Imaginista» Marion von Osten, προβολή ταινίας και συζήτηση με την καλλιτέχνιδα Wendelien van Oldenborgh.

6 και 13 Απριλίου: Πρακτικό εργαστήριο με θέμα «Το Bauhaus συναντά τα Commons» στο LUDD Makerspace.

11 Απριλίου: Διάλεξη του καθηγητή Δρος Thomas Flierl, «Ανάμεσα στα Μέτωπα. Χάνες Μάγερ, 1935-1954. Περί των διενέξεων στην εξορία και της επιστροφής στην Ευρώπη ‒ δίχως άφιξη».

16 Απριλίου: Παρουσίαση των αποτελεσμάτων του πρακτικού εργαστηρίου «Το Bauhaus συναντά τα Commons» και συζήτηση του καθηγητή Σταύρου Σταυρίδη και του Max Welch Guerra.