Ο Χόκνεϊ απαγγέλλει Καβάφη

Ένα σπάνιο και μοναδικό ηχητικό. Ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ απαγγέλλει στα αγγλικά Καβάφη και συγκεκριμένα το ποίημα «ΗΛΘΕ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ». Το ηχητικό παραχώρησε στην Deutsche Welle η Γιούλια Φρίντριχ, επιμελήτρια της έκθεσης με τον τίτλο «Xόκνεϊ /Χάμιλτον. Διευρυμένα χαρακτικά».  Στο μουσείο Λούντβιχ της Κολωνίας παρουσιάζεται μια μικρή έκθεση με χαρακτικά των δυο διασημότερων σύγχρονων Βρετανών καλλιτεχνών. Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι η έκθεση διοργανώθηκε με αφορμή τη δωρεά μιας πολυτελούς έκδοσης εικονογραφήσεων πάνω σε δεκατέσσερα  ποιήματα του Καβάφη – Illustrations for Fourteen Poems by C.P. Cavafy (1966) στο γερμανικό μουσείο. H έκθεση συνοδεύεται από φιλμ του Βρετανού σκηνοθέτη Τζέιμς Σκοτ, ο οποίος καταγράφει με το φακό του την επιμελέστατη και πολυεπίπεδη διαδικασία που ακολουθεί ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ για την ολοκλήρωση των χαρακτικών.

Μέσα σε μεγάλες γυάλινες προθήκες απλώνονται οι τεράστιες σελίδες της πολυτελούς έκδοσης με τα χαρακτικά αλλά και τα ποιήματα σε αγγλική και γερμανική μετάφραση στις δυο μόλις αίθουσες που ξετυλίγεται η έκθεση. Η Γιούλια Φρίντριχ δεν είναι όμως περήφανη μόνο για την σπάνια έκδοση:

«Είναι μια πρεμιέρα που γίνεται εδώ στην Κολωνία. Για πρώτη φορά ακούγονται εδώ ποιήματα του Καβάφη που απαγγέλλει ο Χόκνεϊ. Πρόκειται για ηχητικά που προέρχονται από τη δεκαετία του 1960 και που μας παραχώρησε ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ που προβάλλεται εδώ».

Το βιβλίο που δεν επεστράφη ποτέ

Ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ μέσα από αυτά τα χαρακτικά θέλησε να αναδείξει τρία βασικά θέματα που τον απασχολούσαν. Τις δυνατότητες έκφρασης της χαρακτικής, τη σχέση των εικαστικών με τη λογοτεχνία και την αποτύπωση ομοφυλοφιλικών μοτίβων σε έναν κόσμο ετεροφυλόφιλων. Το τελευταίο δεν ήταν καθόλου εύκολο και αυτονόητο, εάν σκεφθεί κανείς ότι οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις μεταξύ ανδρών έπαψαν να αποτελούν ποινικό αδίκημα στη Βρετανία μόλις το 1967. Τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη εντυπωσίασαν βαθιά τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ.

«Ο Χόκνεϊ ανακάλυψε τα ποιήματα κατά τη διάρκεια της αρχής των σπουδών του. Δανείστηκε ένα βιβλίο με ποιήματα του Καβάφη. Βρήκε τα ποιήματα τόσο εξαίσια που δεν επέστρεψε το βιβλίο στη βιβλιοθήκη και αποφάσισε να προχωρήσει σε μια νέα έκδοση με καινούργια μετάφραση και τα χαρακτικά που βλέπετε και εδώ σε εμάς στην έκθεση» λέει η Γιούλια Φρίντριχ.

Ο αριθμός των αντιτύπων είναι πολύ περιορισμένος. Έτυχαν όμως μεγάλης προσοχής από την αρχή. Μάλιστα το 1968 παρουσιάστηκαν και στην περίφημη διεθνή έκθεση documenta που γίνεται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ.

Περιορισμένα αντίτυπα

«Η έκδοση περιλαμβάνει χαρακτικά που έκανε ο Χόκνεϊ τη δεκαετία του 1960 και συγκεκριμένα γύρω στο 1966 στο Λονδίνο. Έγιναν διάφορες εκδόσεις. Η δική μας είναι μια έκδοση πολυτελείας και υπάρχουν 25 αντίτυπα. Ανήκε σε συλλέκτες από την Κολωνία και την είχαν στην κατοχή τους για πολλά χρόνια. Το 2016 αποφάσισαν να τη δωρίσουν στο Μουσείο»

Ο Χόκνεϊ είχε κάνει και την προσωπογραφία του Ρίτσαρτ Χάμιλτον (1922 – 2011), ενός πρωτοπόρου της βρετανικής Pop Art, η οποία παρουσιάζεται επίσης στην έκθεση. Ο Χάμιλτον μέσα από τα χαρακτικά του σχολιάζει τον κόσμο της κατανάλωσης και του σταρ σύστεμ. Τοποθετεί για παράδειγμα ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Μέριλυν Μονρόε, τη μια δίπλα στην άλλη. Βάζει ένα μεγάλο κόκκινο «χ» σε όποια δεν την κολακεύει με στόχο να κρατήσει την «καλύτερη».

Η έκθεση στο μουσείο Λούντβιχ ολοκληρώνεται στις 14 Απριλίου.

Μαρία Ρηγούτσου