Βασίλης Λυριτζής: Από τι είδους καρκίνο πέθανε, τι λένε οι ειδικοί

Συγκλονισμένος είναι ο δημοσιογραφικός κόσμος από το θάνατο του Βασίλη Λυριτζή. Η είδηση για την απώλειά του ήταν ξαφνική για τους περισσότερους κι αυτό γιατί η ασθένεια τον χτύπησε τελευταία και μέσα σε έξι μήνες έχασε τη μάχη.

Το είδος του καρκίνου που είχε ο Βασίλης Λυριτζής το αποκάλυψε ο Δημήτρης Καμπουράκης ο οποίος έκανε τον τελευταίο καιρό εκπομπή μαζί του στο ραδιόφωνο. Και είπε ότι τον τελευταίο μήνα η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε με ραγδαίους ρυθμούς για να καταλήξει τα ξημερώματα της Τρίτης στο νοσοκομείο «Αγιος Σάββας»,

Ο Καμπουράκης μιλώντας στην εκπομπή «Μαζί σου» στον Σκάι» είπε ότι ο Βασίλης Λυριτζής ένιωσε ένα πρωί στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου έντονο πονοκέφαλο και δυσκολία στην ομιλία. Ολοι πίστεψαν ότι πέρασε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Αλλά από τις πρώτες εξετάσεις οι γιατροί εντόπισαν όγκο στον εγκέφαλο. Ο Βασίλης Λυριτζής το έμαθε, αλλά αφότου του πέρασαν τα δύσκολα συμπτώματα, επέλεξε να επιστρέψει στην δουλειά του. Όμως, η κατάστασή του επό εκείνη την στιγμή και μετά επιδεινώθηκε ραγδαία. Μέσα σε μία εβδομάδα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την εργασία του. Οι επακόλουθες εξετάσεις που του έγιναν, έδειξαν ότι υπήρχαν ακόμα τρία ογκίδια στον εγκέφαλό του.

Παρά το γεγονός ότι πάλεψε με γενναιότητα, το είδος του καρκίνου και το σημείο που βρισκόταν δεν άφηναν περιθώρια για να νικήσει την ασθένεια.

Καρκίνος εγκεφάλου

Σύμφωνα με το neurocenter.gr, ο όγκος εγκεφάλου είναι ένα σύνολο από κύτταρα που αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα μέσα στον εγκέφαλο. Τα κύτταρα αυτά μπορεί :

• να είναι του ιδίου του εγκεφάλου, οπότε ο όγκος λέγεται πρωτοπαθής, παράδειγμα το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα
• να ανήκουν στα περιβλήματα του εγκεφάλου, όπως το μηνιγγίωμα
• να έχουν μεταφερθεί μέσω του αίματος από ένα άλλο σημείο του σώματος (πχ τον πνεύμονα), οπότε λέγεται δευτεροπαθής όγκος ή εγκεφαλική μετάσταση.

Πότε ένας όγκος εγκεφάλου λέγεται καλοήθης και πότε κακοήθης ; 

Ένας όγκος εγκεφάλου, όπως συμβαίνει με κάθε όγκο στο ανθρώπινο σώμα, λέγεται καλοήθης όταν αναπτύσσεται αργά και χωρίς να εισχωρεί στον εγκέφαλο. Παράδειγμα το μηνιγγίωμα.
Ένας όγκος εγκεφάλου λέγεται κακοήθης όταν αναπτύσσεται με γρήγορο ρυθμό και εισχωρεί στον εγκέφαλο που βρίσκεται γύρω του. Παράδειγμα το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα. Συνέπεια αυτής ανάπτυξης, είναι η διασπορά καρκινικών κυττάρων σε περιοχές απομακρυσμένες του εγκεφάλου.
Ένα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή, μπορεί να μας δείξει τη διαφορά καλοήθειας και κακοήθειας : το μπαλάκι του τένις και ένας κουβάς με νερό. Αν ρίξουμε το μπαλάκι σε έναν κουβά με νερό και στη συνέχεια το βγάλουμε, δεν θα έχει μείνει τίποτα από το μπαλάκι μέσα στο νερό. Αν όμως, βουτήξουμε το μπαλάκι σε κόκκινη μπογιά και μετά το ρίξουμε μέσα στον κουβά, το νερό θα αρχίσει να χρωματίζεται σιγά-σιγά κόκκινο, από τη διάχυση της μπογιάς. Όσο πιο γρήγορα βγάλουμε το μπαλάκι από το νερό, τόσο πιο λίγη μπογιά θα έχει μείνει μέσα. Ακόμα όμως και αν το βγάλουμε αμέσως από το νερό, ένα μικρό μέρος του νερού έχει χρωματιστεί. Πάντα θα μένει κάτι από το μπαλάκι.
Το ίδιο συμβαίνει με τους κακοήθεις όγκους στον εγκέφαλο : όσο πιο γρήγορα αφαιρεθούν, τόσο πιο λίγα κακοήθη κύτταρα έχουν αφήσει πίσω τους. Στα εναπομείναντα αυτά κύτταρα, δρα η ακτινοθεραπεία.

Εικόνα 1 : το παράδειγμα με το μπαλάκι του τένις, μας δίνει μια ιδέα για το τι σημαίνει καλοήθης και τι κακοήθης όγκος εγκεφάλου.

Ποιές ιδιαιτερότητες έχουν οι όγκοι εγκεφάλου σε σχέση με τους όγκους του υπολοίπου σώματος ;

Για τους όγκους εγκεφάλου πρέπει να αναφερθεί :

1. σπάνια προκαλούν οι ίδιοι μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος

2. δεν έχει τόση σημασία αν είναι καλοήθεις ή κακοήθεις. Ένας όγκος εγκεφάλου, μπορεί να είναι καλοήθης αλλά η εντόπισή του να προκαλεί σοβαρότατα συμπτώματα και να θέτει σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή του πάσχοντος. Συνεπώς, και οι κακοήθεις, αλλά και οι καλοήθεις όγκοι χρειάζονται σχεδόν πάντα αντιμετώπιση.

Με τι συμπτώματα εκδηλώνεται ένας όγκος εγκεφάλου ; 

Συνήθως ένας όγκος εκδηλώνεται με :

• πονοκέφαλο
• εμετό
• θόλωση της όρασης ή διπλωπία
• μούδιασμα στο χέρι ή το πόδι
• αδυναμία στο χέρι ή στο πόδι
• δυσκολία στο περπάτημα
• δυσκολία στην ομιλία
• αλλαγή στην προσωπικότητα, σύγχυση
• επιληπτικές κρίσεις
• ενδοκρινικές διαταραχές.

Σε τι οφείλεται η εμφάνιση των όγκων εγκεφάλου ; 

Οι δευτεροπαθείς όγκοι εγκεφάλου (μεταστάσεις ) προέρχονται από έναν όγκο σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος.
Οι πρωτοπαθείς όγκοι εγκεφάλου, δεν έχει βρεθεί σε τι οφείλονται. Είναι από παλιά γνωστό ότι η ανάπτυξή τους οφείλεται σε μεταλλάξεις στο DNA των κυττάρων του ιδίου του εγκεφάλου, αλλά τι προκαλεί αυτές τις μεταλλάξεις δεν είναι απόλυτα γνωστό.
Μέχρι τώρα έχουν βρεθεί κάποιοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανιστεί ένας όγκος εγκεφάλου. Τέτοιος παράγοντας είναι για παράδειγμα, η έκθεση στην ακτινοβολία.
Η ιοντίζουσα ακτινοβολία (είναι αυτή που χρησιμοποιείται στην Ακτινοθεραπεία) έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου. Άλλες μορφές ακτινοβολίας όπως πχ η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί με βεβαιότητα ογκογένεση, ωστόσο οι ενδείξεις επιβάλλουν τον περιορισμό στην έκθεσή της.

 Υπάρχει κληρονομικότητα στους όγκους εγκεφάλου ; 

Σπάνιες μορφές όγκου εγκεφάλου όπως πχ στο σύνδρομο Recklinghausen, έχουν γονιδιακή βάση και άρα κληρονομούνται.
Στην πλειοψηφία τους, οι όγκοι εγκεφάλου είναι σποραδικά περιστατικά.

 Οι όγκοι εγκεφάλου είναι μεταδοτικοί ; 

Όχι.

 Με ποιές εξετάσεις γίνεται η διάγνωση ενός όγκου εγκεφάλου ; 

Η διάγνωση ενός εγκεφαλικού όγκου γίνεται με τις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η αξονική και η μαγνητική τομογραφία.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, εμφανίζεται «κάτι» σε μία μαγνητική τομογραφία, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι όγκος εγκεφάλου ή όχι. Ένα απόστημα, μία εστία πολλαπλής σκλήρυνσης, ένα έμφρακτο εγκεφάλου, μπορεί να εμφανίζονται απεικονιστικά σαν όγκος. Στην περίπτωση αυτή, ειδικές ακολουθίες της μαγνητικής τομογραφίας όπως η φασματοσκοπία, μπορούν να δώσουν ενδείξεις (αλλά όχι βεβαιότητα 100%) για τη φύση του μορφώματος που απεικονίζεται.
Η χειρουργική επέμβαση, εκτός των άλλων, έχει σαν στόχο και τη λήψη υλικού για βιοψία. Η βιοψία, δίνει με 100% βεβαιότητα τη διάγνωση. Αν δεν θέλει κανείς να προχωρήσει σε κρανιοτομία και πλήρη αφαίρεση του όγκου, υπάρχει η εναλλακτική λύση της στερεοτακτικής βιοψίας.

Υπάρχει αιματολογικός δείκτης που να δίνει ενδείξεις ότι υπάρχει ένας όγκος εγκεφάλου ; 

Η απάντηση είναι όχι. Υπάρχουν αιματολογικοί δείκτες που αυξάνονται σε έναν όγκο εγκεφάλου, αλλά δεν είναι ειδικοί, δηλαδή μπορεί να αυξηθούν και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Για το λόγο αυτό, αν υπάρχει υποψία για όγκο εγκεφάλου, γίνεται κατευθείαν μαγνητική τομογραφία.

 Ποιά είναι γενικά η θεραπεία των όγκων εγκεφάλου ; 

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει :

• χειρουργική επέμβαση
• ακτινοθεραπεία
• χημειοθεραπεία.

*Η αντιμετώπιση ενός όγκου εγκεφάλου γίνεται σήμερα από ομάδα ιατρών πολλών ειδικοτήτων. Έτσι είναι συχνό να συνεργάζεται ο Νευροχειρουργός με Ακτινοθεραπευτή, Ογκολόγο, Νευρολόγο Φυσίατρο και Ψυχολόγο. Η ευθύνη και ο συντονισμός της θεραπείας ενός όγκου εγκεφάλου, πρέπει πάντα να γίνεται από έναν Νευροχειρουργό.

 Τι είδη Ακτινοθεραπείας υπάρχει για τους όγκους εγκεφάλου ; 

Υπάρχει η «κλασική» ακτινοβολία όπου ακτινοβολείται όλος ο εγκέφαλος με σκοπό να εξαλειφθούν κύτταρα του όγκου που έχουν εξαπλωθεί σε απόσταση από τη βασική εντόπιση του όγκου (σαν τη μπογιά στο παράδειγμα με το μπαλάκι του τένις). Χρησιμοποιείται στους κακοήθεις όγκους και έχει επιπτώσεις στον υγιή εγκέφαλο που ακτινοβολείται.
Και υπάρχει και η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική, σύγχρονη μορφή θεραπείας που έχει έρθει τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα, στην οποία η δέσμη της ακτινοβολίας εντοπίζεται ειδικά στο σημείο του όγκου, χωρίς να προσβάλλει τον εγκέφαλο γύρω του. Χρησιμοποιείται γενικά σε καλοήθεις όγκους (στους οποίους δεν υπάρχει διασπορά κυττάρων στον εγκέφαλο) είτε σαν μοναδική θεραπεία, είτε σαν συμπληρωματική θεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση.