Θεσμική εκτροπή Γαβρόγλου: «Αποφασίζομεν και διατάσσομεν» για το Πανεπιστήμιο Πατρών

Εδώ και καιρό ο Κώστας Γαβρόγλου μεθοδεύει μια προσπάθεια συγχώνευσης των ΤΕΙ είτε μεταξύ τους, είτε με άλλα ΑΕΙ. Πρόκειται για ένα σχέδιο που ουσιαστικά υλοποιεί τη μνημονιακή δέσμευση για αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας, έστω και εάν η κυβέρνηση το παρουσιάζει ως αναβάθμιση των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια.

Το πρόβλημα δεν είναι καθαυτός ο μετασχηματισμός των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια, αλλά ο τρόπος που γίνεται. Αντί για τη λύση της πραγματικής αναβάθμισης, κύρια μέσα από τη σημαντική ενίσχυση σε προσωπικό, η κυβέρνηση προκρίνει τις συγχωνεύσεις, θεωρώντας ότι αυτό μπορεί να επιτρέψει το ίδιο αποτέλεσμα, αλλά με μικρότερο κόστος. Το αποτέλεσμα είναι διάφορα προβλήματα σε αυτή τη διαδικασία.

Αναζητώντας ίδρυμα για τη συγχώνευση του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας

Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτό που συμβαίνει με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας. Εκεί η αρχική πρόταση του υπουργείου ήταν να γίνει συγχώνευση με το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Όμως, υπήρξαν μεγάλες αντιδράσεις από την κοινότητα του ΕΑΠ που υποστήριξε ότι έτσι θα ακυρωνόταν ο ιδιαίτερος χαρακτήρας ενός ιδρύματος προσανατολισμένου στην ανοιχτή και εξ αποστάσεως μάθηση.

Στη συνέχεια έγιναν διάφορες άλλες διερευνήσεις και παρότι φάνηκε ότι υπήρχε ένα έδαφος συζήτησης με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ο υπουργός επανήλθε με την πρόταση για συγχώνευση του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας με το Πανεπιστήμιο Πατρών, κάτι που είχε και την υποστήριξη των τοπικών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στους αντίστοιχους νομούς που θέλουν προεκλογικά να το παρουσιάσουν ως επίτευγμα.

Η κοινότητα του Πανεπιστημίου Πατρών αντιδρά

Όμως, υπήρξε μεγάλη αντίδραση στο εσωτερικό του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο λόγος είναι ότι πολλοί πανεπιστημιακοί εκτίμησαν έτσι ότι αλλοιώνεται ο ιδιαίτερα δυναμικός σε τεχνολογίες και ερευνητικά πεδία αιχμής που έχει το Πανεπιστήμιο Πατρών και το υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο που έχει πετύχει αλλά και ότι υπάρχει ο κίνδυνος επειδή τα περισσότερα τμήματα του ΤΕΙ έχουν συγκριτικά μικρό αριθμό μελών ΔΕΠ (καθότι τα ΤΕΙ παραδοσιακά λειτουργούσαν και σε συμβασιούχους και με προσωπικό που δεν είχε τυπικά προσόντα ΔΕΠ), οι όποιες νέες θέσεις έρθουν να πηγαίνουν κατά προτεραιότητα στα νέα τμήματα και να έχουν πρόβλημα τα ήδη υπάρχοντα.

Γι’ αυτό το λόγο και η συντριπτική πλειοψηφία των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών, όπως και όλοι οι συνδικαλιστικοί φορείς απέρριψαν το σχέδιο. Αποκορύφωμα ήταν η απόρριψη του σχεδίου από την ίδια τη Σύγκλητο στις 19/03 η οποία επισήμανε ότι «: «Το “Σχέδιο Νόμου” που προτείνει το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την αναδιάρθρωση του Πανεπιστημίου Πατρών δεν είναι αποδεκτό από την πλειοψηφία των μελών της Συγκλήτου».

Όταν ο Κ. Γαβρόγλου δεν δέχεται το «όχι» ως απάντηση

Παρ’ όλα αυτά το υπουργείο δεν πτοήθηκε καθόλου από τη ρητή απόρριψη της πρότασής του από το Πανεπιστήμιο Πατρών και επανήλθε ζητώντας να κάνουν οι Σχολές νέες προτάσεις και μάλιστα μέσα σε «τρεις εργάσιμες ημέρες».

Και μάλιστα το κάνει αυτό παρότι από τη μεριά του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου το κλίμα είναι θετικό και όντως θα μπορούσε να προχωρήσει εκεί η συγχώνευση με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας.

Και πάλι όργανα και φορείς του Πανεπιστημίου Πατρών αντιδρούν και απορρίπτουν και τη νέα διαδικασία που προτείνει το υπουργείο Παιδείας και την οποία στηρίζει και η Πρύτανις του Πανεπιστημίου Πατρών καθηγήτρια Βενετσάνα Κυριαζοπούλου, παρά την αντίθετη απόφαση της Συγκλήτου.

Ενδεικτικά, η Σχολή Επιστημών Υγείας αναφέρει: «η Κοσμητεία της Σχολής Επιστημών Υγείας στην έκτακτη συνεδρίασή της με αριθμό 84/28.3.2019, λαμβάνοντας υπόψη τις αποφάσεις των Τμημάτων Ιατρικής και Φαρμακευτικής, ομόφωνα αποφάσισε ότι δεν αποδέχεται την ένταξη του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας (Διερεύνηση μορφών συνεργασίας, ΦΕΚ 145/15.3.2018) όχι μόνο στη Σχολή Επιστημών Υγείας αλλά και στο Πανεπιστήμιο Πατρών». Ανάλογη και η θέση της Σχολής Θετικών Επιστημών (ΣΘΕ): «δεν ακολουθείται η θεσμική διαδικασία  για την διαμόρφωση προτάσεων για την ανάπτυξη της Σχολής και του Πανεπιστημίου, η οποία απαιτεί χρόνο. Η Σχολή, κατά πλειοψηφία, αποφάσισε ότι οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί από Τμήματα της ΣΘΕ δεν έχουν τύχει της επεξεργασίας στο πλαίσιο της Σχολής, κατ’ αρχάς, και συνεπώς δεν έχει διαμορφωθεί καμία πρόταση από την ΣΘΕ.»

Χαρακτηριστικά για το κλίμα και η ανακοίνωση του Συλλόγου ΔΕΠ που υπογραμμίζει ότι:  «Το ΔΣ του Συλλόγου μελών ΔΕΠ εκφράζει την αντίθεσή του στους χειρισμούς του Υπουργού Παιδείας και της Πρυτανικής Αρχής σχετικά με τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Πατρών με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας, οι οποίοι ακολούθησαν τη συνεδρίαση της Συγκλήτου την 19 Μαρτίου 2019. Παρά τη σαφή εναντίωση της μεγάλης πλειοψηφίας των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών, μέσω αποφάσεων των Γενικών τους Συνελεύσεων και του συνόλου σχεδόν της Πανεπιστημιακής Κοινότητας, μέσω αποφάσεων συλλόγων εργαζομένων και φοιτητών, αποπειρώνται να αποσπάσουν τη συναίνεσή τους στην εφαρμογή προειλημμένων αποφάσεων. Ως εκ τούτου το ΔΣ του Συλλόγου ΔΕΠ θεωρεί ότι Ο “διάλογος” που αποπειράται το Υπουργείο και η Πρυτανική Αρχή είναι προσχηματικός και μνημειώδους προχειρότητας και καλεί τα πανεπιστημιακά όργανα να μην τον νομιμοποιήσουν.»

Θεσμική εκτροπή σε βάρος του αυτοδιοίκητου των Πανεπιστημίων

Η συνάντηση του υπουργού Κώστα Γαβρόγλου με την πρύτανι και τους κοσμήτορες έγινε τελικά στις 30 Μαρτίου. Εκεί ο υπουργός Παιδείας έκανε σαφές ότι αυτός θα προχωρήσει ούτως ή άλλως με το σχέδιο συγχώνευσης, ενώ έκανε έναν έμμεσο εκβιασμό του Πανεπιστημίου Πατρών συνδέοντας τη συγχώνευση με το εάν θα προχωρήσουν τα σχέδια για ίδρυση Νομικής και Γεωπονικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Σύμφωνα με πληροφορίες στη συνάντηση ο υπουργός υποστήριξε ότι οι πανεπιστημιακοί είχαν όσο χρόνο χρειαζόταν και ότι περαιτέρω  συζήτηση στα τμήματα, τις σχολές και την Σύγκλητο δεν πρόκειται να προσθέσει νέα δεδομένα. Έκανε επίσης σαφές ότι αν δεν προχωρήσει το σχέδιο δεν πρόκειται να ιδρυθεί Νομική και Γεωπονική.

Τόνισε μάλιστα ότι σε περίπτωση απόρριψης του σχεδίου του και πάλι από τη Σύγκλητο αυτός θα προχωρήσει ούτως ή άλλως με πολιτική απόφαση, δηλαδή θα νομοθετήσει τη συγχώνευση έστω και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Πατρών.

Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει οργή στην πανεπιστημιακή κοινότητα και απέναντι στο υπουργείο Παιδείας και απέναντι στην πρυτανική αρχή η οποία δέχεται τα πυρά των πανεπιστημικών που την εγκαλούν ότι δεν σέβεται την απόφαση της Συγκλήτου και τις αποφάσεις της πλειοψηφίας των Τμημάτων.

Όμως, το πρόβλημα είναι ότι τυχόν τέτοια απόφαση του υπουργού Παιδείας θα αποτελεί εκτός όλων των άλλων και θεσμική εκτροπή.

Τα Πανεπιστήμια έχουν κατοχυρωμένη το αυτοδιοίκητό τους από το ίδιο το Σύνταγμα και το άρθρο 16 –που κάποτε ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε σημαία του– αναφέρει ρητά ότι τα πανεπιστήμια είναι «νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση».

Επιπλέον το ίδιο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, όπως το διαμόρφωσε η κυβέρνηση  επί υπουργίας Γαβρόγλου, ρητά αναφέρει ότι οι συγχωνεύσεις απαιτούν σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου.

Το άρθρο 5 του νόμου 4485/2017 ρητά αναφέρει ότι για την «Ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση, μετονομασία, κατάργηση και μεταβολή έδρας Α.Ε.Ι.» εκδίδεται Προεδρικό Διάταγμα με «με πρόταση των Υπουργών Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Οικονομικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης», για το οποίο «απαιτείται σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου των οικείων Ιδρυμάτων, εκτός από την περίπτωση ίδρυσης νέου Α.Ε.Ι. και γνώμη της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.) και του Ε.Σ.Ε.Κ.Α.Α.Δ.».

Με αυτή έννοια εγείρονται πολύ σοβαρά ερωτήματα για τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας μεθόδευσης, που έχει τα χαρακτηριστικά της θεσμικής εκτροπής, που παραβλέπει ακόμη και τις υπαρκτές εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν και που πάνω από όλα αποτυπώνει μια ιδιαίτερα αυταρχική νοοτροπία έναντι της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης και της δημοκρατικής λειτουργίας της.