Μέλη του πληρώματος παράτησαν τα πόστα τους, το σύστημα κατάσβεσης ενεργοποιήθηκε αρχικά λανθασμένα στο κατάστρωμα 3 και όχι στο 4 όπου είχε ξεσπάσει η πυρκαγιά, σωστική λέμβος έπεσε στη θάλασσα χωρίς να έχει προηγηθεί εντολή εκκένωσης, δίχως να ληφθούν μέτρα ασφαλείας.

Το κατηγορητήριο των ιταλικών δικαστικών αρχών για το ποινικό σκέλος της τραγωδίας στο πλοίο «Norman Atlantic», το οποίο φέρνει στη δημοσιότητα η «Καθημερινή», περιγράφει την έλλειψη συντονισμού και σειρά λαθών και παραλείψεων στη μάχη με τη φωτιά. Η δίκη έχει οριστεί να ξεκινήσει στις 6 Μαΐου στο Μπιτόντο της Ιταλίας.

Η τραγωδία

Ηταν ξημερώματα 28ης Δεκεμβρίου 2014 όταν οι επιβάτες του «Norman Atlantic» ξύπνησαν από την οσμή του καπνού και του καμένου πλαστικού. Το πλοίο πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Ανκόνα με 56μελές ιταλικό και ελληνικό πλήρωμα και περισσότερους από 400 επιβάτες.

Οσο έπλεε στην Αδριατική, στο στενό του Οτράντο, εκδηλώθηκε φωτιά σε ένα από τα γκαράζ του. Η επιχείρηση διάσωσης κράτησε συνολικά 36 ώρες. Ο απολογισμός ήταν 11 νεκροί και πάνω από 10 αγνοούμενοι.

Κάποιοι κάηκαν παγιδευμένοι στα αυτοκίνητά τους, άλλοι χάθηκαν στη θάλασσα κατά τη διαφυγή τους. Σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις χρειάστηκαν αναλύσεις DNA, μήνες μετά το δυστύχημα, για να ταυτοποιηθούν οι σοροί.

Το κατηγορητήριο στρέφεται κατά 30 ατόμων (εκ των οποίων οι εννέα είναι Ελληνες) και δύο εταιρειών. Σε ποινική δίκη παραπέμπονται τον Μάιο στελέχη της πλοιοκτήτριας εταιρείας Visemar και της ναυλώτριας ΑΝΕΚ, καθώς και ο πλοίαρχος, αξιωματικοί και μέλη του πληρώματος του πλοίου. Η «Κ» επικοινώνησε τηλεφωνικά με την ελληνική εταιρεία για να ζητήσει κάποια δήλωση, αλλά δεν έλαβε απάντηση.

Η αμέλεια

Οι παραλείψεις φαίνεται ότι ξεκίνησαν από τον απόπλου, καθώς ο ιταλός πλοίαρχος φέρεται να μην είχε στη διάθεσή του πλήρη λίστα επιβατών κατά παράβαση των κανονισμών. Το βασικό σκέλος του κατηγορητηρίου, πάντως, αναφέρεται στην αμέλεια των αρμοδίων κατά τη διαδικασία φόρτωσης.

Το «Norman Atlantic» αναχώρησε για το ταξίδι του ενώ στο γκαράζ του υπήρχαν φορτηγά με αναμμένες μηχανές και το φορτίο του δεν ήταν σωστά κατανεμημένο. Τα οχήματα είχαν τοποθετηθεί τόσο κοντά το ένα με το άλλο, παραβιάζοντας την ελάχιστη απόσταση ασφαλείας των 40 εκατοστών που πρέπει να τηρείται μεταξύ τους.

Ηταν τόσο στενά τα ανοίγματα που δεν κατέστη εφικτό να ολοκληρωθεί η περιπολία πυρασφάλειας. Προσοντούχος ναύτης που είχε αυτό το καθήκον δεν μπόρεσε να κινηθεί μέσα σε όλο το γκαράζ για να το επιθεωρήσει, δεν χωρούσε.

Εγκατέλειψε το μηχανοστάσιο

Ο ιταλός Α΄ μηχανικός επέτρεψε σε έλληνα μαθητευόμενο ηλεκτρολόγο να πραγματοποιήσει τις ηλεκτρικές συνδέσεις φορτηγών-ψυγείων με το πλοίο παρότι εκείνος δεν ήταν εκπαιδευμένος. Αργότερα, όταν ξέσπασε η φωτιά, όπως περιγράφεται στο κατηγορητήριο, ο Α΄ μηχανικός εγκατέλειψε το μηχανοστάσιο χωρίς να ενημερώσει τον πλοίαρχο.

Το ιταλικό κατηγορητήριο προσωποποιεί τις ευθύνες για το δυστύχημα. Ενδεικτικά, ιταλός αξιωματικός που είχε βάρδια επιφυλακής στη γέφυρα τα ξημερώματα μεταξύ 02.00 και 06.00 δεν ενημέρωσε εγκαίρως τον πλοίαρχο όταν είδε να βγαίνει καπνός από τα ανοίγματα του καταστρώματος 4.

Τέσσερις ιταλοί κατηγορούμενοι φέρονται να ευθύνονται για τη λανθασμένη ενεργοποίηση του συστήματος κατάσβεσης. Αρχικά τέθηκε σε εφαρμογή το σύστημα drencher στο κατάστρωμα 3 όπου δεν υπήρχε φωτιά.

Τα καταστρώματα δεν είχαν αριθμούς

Ενας από τους παράγοντες που εκτιμάται ότι μπορεί να συνέβαλε σε αυτό είναι ότι στα σχέδια του πλοίου (για τα οποία φέρεται ως υπεύθυνος ο ιταλός πλοιοκτήτης) τα καταστρώματα δεν ορίζονταν με αριθμούς. Για παράδειγμα, το κατάστρωμα 4 έφερε την ονομασία «weather deck». Κατά το κατηγορητήριο αυτό το λάθος είχε ως αποτέλεσμα να εξαπλωθεί γρήγορα η φωτιά, να προκληθεί μπλακ άουτ στα ηλεκτρικά συστήματα και να χαθεί ο έλεγχος του πλοίου.

Διασωθέντες που είχαν μιλήσει στην «Κ» για τις συνθήκες του δυστυχήματος είχαν πει ότι δεν ήχησε συναγερμός. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, δύο έλληνες καμαρότοι ειδοποίησαν για τη φωτιά τους επιβάτες στο κατάστρωμα 6, αλλά όχι στα καταστρώματα 5 και 7 ως όφειλαν.

Ιταλός, μέλος του πληρώματος, φέρεται να εγκατέλειψε το φλεγόμενο πλοίο με σωστική λέμβο, ενώ είχε ως καθήκον τον έλεγχο της εκκένωσης των γκαράζ. Ακόμη, μάγειρας του «Norman Atlantic» έφτασε με καθυστέρηση στο πόστο του για το μοίρασμα των σωσιβίων και φέρεται και αυτός να μην ολοκλήρωσε την αποστολή του και να διέφυγε με σωστική λέμβο.

Ιταλός, βοηθός στο μηχανοστάσιο, φέρεται να πήρε σωσίβιο από το κατάστρωμα 5 και να ανέβηκε στο κατάστρωμα 7, περιμένοντας μαζί με τους επιβάτες τα ελικόπτερα διάσωσης, εγκαταλείποντας και αυτός το πόστο του.

Η εκκένωση

Αλλο μέλος του πληρώματος που έπρεπε να συμμετάσχει στη διαδικασία της προετοιμασίας των σωστικών λέμβων προτίμησε σύμφωνα με το κατηγορητήριο να πάει στην καμπίνα του για να μαζέψει τα προσωπικά του είδη.

Η χρησιμοποίηση των λέμβων φαίνεται ότι δεν έγινε βάσει όσων ορίζονται από τους κανονισμούς, ενώ κατά το κατηγορητήριο δεν υπήρχε στα έγγραφα ασφαλείας πρόβλεψη για το ρίσκο της πτώσης από μεγάλο ύψος.

Δεν λήφθηκαν όλα τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα, δεν υπήρξε καθοδήγηση των επιβατών και τουλάχιστον μία βάρκα έπεσε στη θάλασσα χωρίς εντολή πλοιάρχου.

Στο πόρισμά τους ιταλοί εμπειρογνώμονες είχαν διαπιστώσει ότι σε βάρκα χωρητικότητας 150 ατόμων είχαν εισέλθει λιγότεροι επιβάτες. Πέρασαν 45 λεπτά στα κύματα μέχρι να καταφέρει η λέμβος να προσεγγίσει το πλοίο «Spirit of Piraeus» που είχε φτάσει στο σημείο για να βοηθήσει.

Δεν είχαν την κατάλληλη εκπαίδευση

Δύο άνθρωποι, όμως, χάθηκαν στη θάλασσα προσπαθώντας να επιβιβαστούν σε αυτό με ανεμόσκαλα.

Ειδική μνεία γίνεται στο κατηγορητήριο και για την προβληματική χρήση του συστήματος ναυτικού τύπου εγκατάλειψης (MES). Μέλη του πληρώματος που δεν είχαν την ανάλογη εκπαίδευση φέρονται να ενεργοποίησαν το σύστημα ή να κατηύθυναν κόσμο στις γλίστρες (σωλήνες διαφυγής) χωρίς να επιβεβαιώσουν ότι υπήρχε συνδεδεμένη σχεδία με ναυτικό στην κάθοδο, με αποτέλεσμα τον θάνατο δύο επιβατών.

Τα ανοίγματα έριχναν «λάδι» στη φωτιά

Στο ιταλικό κατηγορητήριο γίνεται αναφορά και στην κατασκευή του πλοίου. Ο αέρας που έμπαινε από τα ανοίγματα στα τοιχώματα του «Norman Atlantic» στο κατάστρωμα 4 (μοιάζουν με μεγάλα παράθυρα) φέρεται να είχε ως αποτέλεσμα την καθυστερημένη ενεργοποίηση του συστήματος ανίχνευσης του καπνού και της θερμότητας και να συνέβαλε στη γρήγορη εξάπλωση της φωτιάς.

Ακριβώς το ίδιο ζήτημα έχουν επισημάνει σε ομαδική αγωγή για αποζημίωση και διασωθέντες του δυστυχήματος. Οπως υποστηρίζουν, η φωτιά ανατροφοδοτείτο συνεχώς από τον αέρα, μετατρέποντας το κατάστρωμα των οχημάτων σε μεγάλο φούρνο.

Οι αποζημιώσεις

Εκτός από το ποινικό σκέλος της υπόθεσης που πρόκειται να ξεκινήσει τον Μάιο, ενώ έχουν μεσολαβήσει σχεδόν 4,5 χρόνια από το ναυτικό δυστύχημα, σε εκκρεμότητα βρίσκεται ακόμη η εκδίκαση των αγωγών για αποζημιώσεις. Εκτιμάται ότι, δύο χρόνια μετά το συμβάν, περίπου το 65% των επιβατών είχε έρθει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με τις εμπλεκόμενες εταιρείες. Τον Δεκέμβριο του 2016, κατατέθηκε στην Ιταλία αγωγή από 105 ενάγοντες, μεταξύ των οποίων βρίσκονται 49 επιβάτες και συγγενείς επτά θυμάτων.

Ηταν τέτοιας έκτασης η καταστροφή, που πέρασαν χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες και να απομακρυνθούν τα οχήματα από το πλοίο. Οι τελευταίες εστίες φωτιάς έσβησαν στις 12/1/2015 και στις 3/2/2015 εντοπίστηκε απανθρακωμένο πτώμα στο γκαράζ του καταστρώματος 4.

Στις 6/10/2015, μέρος των ηχητικών δεδομένων από το VDR (το «μαύρο κουτί») του πλοίου έδωσε στοιχεία στους πραγματογνώμονες για τις συνομιλίες μελών του πληρώματος κατά την πυρκαγιά. Τον Ιανουάριο του 2017, κατατέθηκε στις ιταλικές δικαστικές αρχές το πόρισμα εμπειρογνωμόνων, το οποίο ανέφερε: «Το συνολικό σύστημα διαχείρισης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης από την πυρκαγιά στο γκαράζ του πλοίου “Norman Atlantic” παρουσίαζε εμφανή και εγγενή ελαττώματα, συναφή επίσης και με την υψηλή πιθανότητα ανθρώπινου σφάλματος».

Πηγή: Καθημερινή

Headlines