Παναγία των Παρισίων: Το μνημείο-θαύμα

Οι εικόνες καταστροφής από τη φωτιά που ξέσπασε στις 15 Απριλίου στο στολίδι του Παρισιού έκαναν τον γύρο του κόσμου και προκάλεσαν σοκ.

Από τα πολυάριθμα αξιοθέατα της πρωτεύουσας της Γαλλίας, η Παναγία των Παρισιών ή Νοτρ Νταμ (Notre Damme, η Κυρά μας στα γαλλικά) αποτελεί ένα από τα πλέον θαυμαστά μνημεία του γοτθικού ρυθμού. Η επιβλητική εκκλησία βρίσκεται στη νησίδα Ιλ ντε λα Σιτέ εν μέσω του ποταμού Σηκουάνα και κοσμεί το κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας εδώ και πάνω από 850 χρόνια.

Η εντυπωσιακή Νοτρ Νταμ έχει 35 μέτρα ύψος, 130 μέτρα μήκος και 48 μέτρα πλάτος. Ο καθεδρικός ναός κοσμείται στο εξωτερικό του από υπέροχα αγάλματα και περίτεχνους σχηματισμούς. Στο εσωτερικό του, θαυμασμό προκαλούν τα πολύχρωμα βιτρό και οι καμάρες στην οροφή του. Μέσα στον ναό, υπάρχει επίσης μία κρύπτη καθώς και ένα παλαιό εκκλησιαστικό όργανο. Τον ναό πλαισιώνουν δύο πυργίσκοι – κωδωνοστάσια. Είναι μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO από το 1991.

Η κατασκευή του ναού

Η κατασκευή της άρχισε το 1163, σε μία περίοδο που το Παρίσι βρισκόταν σε πολιτική, οικονομική και πνευματική άνθηση. Το έργο ολοκληρώθηκε από πολλούς αρχιτέκτονες τελικά το 1260, αν και μετατροπές συνεχίστηκαν και στους επόμενους αιώνες.

Κατά τον 16ο αιώνα, η κατάσταση του καθεδρικού ναού επιδεινώθηκε αρκετά: τάφοι και βιτρό καταστράφηκαν στο όνομα του εκσυγχρονισμού και εξωτερικές διακοσμήσεις αφαιρέθηκαν ή βανδαλίστηκαν επειδή θεωρήθηκαν ειδωλολατρικές. Υπό την ηγεσία του Λουδοβίκου του 13ου έγιναν ανακαινίσεις και εκείνη την περίοδο η Παναγία των Παρισίων απέκτησε το διάσημο εκκλησιαστικό όργανο που διατηρείται μέχρι και σήμερα.

Κατά τη Γαλλική Επανάσταση, η Νοτρ Νταμ πέρασε από άλλη μία περίοδο κρίσης. H εκκλησία βεβηλώθηκε, καθώς μετατράπηκε σε αποθήκη ποτών και τροφίμων. Παράλληλα, τα περισσότερα θρησκευτικά σύμβολα του ναού υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Ο Ναπολέων ανέλαβε την ανακαίνιση της εκκλησίας – εκεί ήταν που στέφθηκε αυτοκράτορας το 1804. Οι εργασίες ανακατασκευής της διήρκεσαν όλον τον 19ο αιώνα.

Ο καθεδρικός ναός είχε καλύτερη τύχη κατά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, μιας και δεν υπέστη ιδιαίτερες ζημιές. Το μόνο μέτρο ήταν η απομάκρυνση των διάσημων παραθύρων σε σχήμα τριαντάφυλλου. Εργασίες εκσυγχρονισμού έγιναν και τον 20ο αιώνα.

Στη σύγχρονη εποχή, η Παναγία των Παρισίων ενέπνευσε τη διάσημη ταινία του Ντίσνεϊ, που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Βίκτορ Ουγκό.

Oι πύργοι και το κωδωνοστάσιο

Οι δύο πύργοι της Νοτρ Νταμ αποτελούσαν τις ψηλότερες κατασκευές στο Παρίσι πριν την ολοκλήρωση του Πύργου του Άιφελ το 1889. Ήταν τα τελευταία στοιχεία που προστέθηκαν στην κατασκευή της εκκλησίας, καθώς χτίστηκαν μεταξύ 1220 και 1240.

Τραγική ειρωνεία αποτελεί το γεγονός ότι στην οροφή που συνδέει τους δύο πύργου είχε προβλεφθεί η ύπαρξη δεξαμενής νερού, για περίπτωση πυρκαγιάς…

Το κωδωνοστάσιο, που καταστράφηκε από τη φωτιά, είχε ανακατασκευαστεί τον 19ο αιώνα. Κοσμούταν από χάλκινα αγάλματα των δώδεκα Αποστόλων, μαζί με τα ζώα που τους συμβολίζουν.

https://twitter.com/patrickgaley/status/1117848909877895171

Ο κόκορας, που βρισκόταν στην κορυφή του πυργίσκου, περιείχε τρία κειμήλια: ένα μικρό κομμάτι του αγκάθινου στεφανιού που φορούσε ο Ιησούς Χριστός και κειμήλια των προστατών Αγίων του Παρισιού, Ντενί και Ζενεβιέβ.

Η εικονογραφία

Ο γοτθικός καθεδρικός είναι ένα liber pauperum, ένα «βιβλίο των φτωχών». Ήταν καλυμμένος με σκηνές από τη Βίβλο, έτσι ώστε οι πιστοί που προσέρχονταν στην εκκλησία – που τα παλιά χρόνια ήταν κυρίως αγράμματοι – να βλέπουν και να μαθαίνουν μέσα από την εικονογραφία του ναού τις ιστορίες της Βίβλου.

Τον ναό, όμως, κοσμούν και οι τρομακτικές μορφές των γκάργκοϊλ, των χιμαιρών και άλλων τεράτων. Στόχος τους δεν ήταν απλά να επιβάλουν δέος στους πιστούς: είχαν και πρακτική χρήση, απομάκρυναν δηλαδή τα νερά της βροχής που συσσωρεύονταν στις οροφές.