Οι «αγανακτισμένοι», ο υφέρπων ρατσισμός και τα σχολεία για μετανάστες

Κανένας μας δεν μπορεί να αγνοήσει τις ντροπιαστικές σκηνές που διαδραματίστηκαν (και εξακολουθούν να διαδραματίζονται) έξω από τα σχολεία της χώρας. Ψάχνοντας εχθρούς, κάποιοι «αγανακτισμένοι» γονείς σηκώθηκαν όρθιοι πάνω στους ώμους της Χρυσής Αυγής και προσπάθησαν να εμποδίσουν την ένταξη των προσφυγόπουλων στις τάξεις.

«Αγανακτισμένοι» με ψευδή στοιχεία, τα οποία απαντήθηκαν και καταρρίφθηκαν ένα προς ένα: Ότι τα προσφυγόπουλα δεν εμβολιάζονται, ότι αλλοιώνουν τον πολιτισμό μας. Μα πολιτισμός που απαγορεύει το αγαθό της Παιδείας, δεν (μπορεί να) υπάρχει.

Και καθώς το καλύτερο παράδειγμα απέναντι στον ρατσισμό παραμένει η αλληλεγγύη, ανέλαβε δράση και σε αυτήν την περίπτωση. Ήδη υπάρχοντα σχολεία με εθελοντές εκπαιδευτικούς και νέα που δημιουργήθηκαν υποδέχθηκαν σε μια ανοιχτή αγκαλιά τα προσφυγόπουλα, κάνοντας το έργο της κοινωνικής ένταξής τους πιο εύκολο.

Σχολεία Μεταναστών

Τα σχολεία Μεταναστών δεν είναι καθόλου νέο φαινόμενο. Για την ακρίβεια, υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια, σχεδόν δύο δεκαετίες τώρα -για να είμαστε ακριβείς. Πολιτικές οργανώσεις και δίκτυα Αλληλεγγύης φιλοξενούσαν στους χώρους τους μαθητές μετανάστες από τότε που εντοπίστηκε το μαζικό μεταναστευτικό ρεύμα προς την χώρα.

Τα τμήματα μέχρι πριν την προσφυγική κρίση, που έφερε στην Ελλάδα πολλούς ανήλικους θύματα του πολέμου, απαρτίζονταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία από ενήλικες μαθητές. Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας γινόταν από εθελοντές εκπαιδευτικούς και ήταν όλοι καλοδεχούμενοι, ανεξαρτήτως εθνικότητας ή θρησκείας. Πάντοτε, φυσικά, με την απαιτούμενη μέριμνα. Θα ήταν σοβαρή αβλεψία να βάλεις στο ίδιο τμήμα έναν μαθητή από την Ινδία με κάποιον από το Μπαγκλαντές, που μπορεί να ήταν αντιμέτωποι με αλυτρωτικά αφηγήματα ή με κρίσεις εθνικών ταυτοτήτων.

Και τα σχολεία των Μεταναστών λειτουργούσαν και λειτουργούν ακόμα και σήμερα, ομαλά.

Εκτός από τα μαθήματα των ελληνικών, παρείχαν υπηρεσίες νομικής υποστήριξης, σε περίπτωση που κάποιος μαθητής ήταν αντιμέτωπος με εργοδότες που δεν κατέβαλαν τα δεδουλευμένα ή με φασιστικές επιθέσεις.

Διαπολιτισμικά Σχολεία και κρίση

Εκ του αποτελέσματος, παρατηρήθηκε πως τα σχολεία Μεταναστών κάλυπταν το κενό που άφηνε το κράτος. Όταν δε η κρίση οξύνθηκε, όχι μόνο εκμηδενίστηκαν οι ελπίδες να ενταχθεί η εκπαίδευση των μεταναστών στον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά μάλιστα ο εν λόγω προϋπολογισμός επιχείρησε να μην χωρέσει τα ήδη υπάρχοντα διαπολιτισμικά Σχολεία, δημόσια ιδρύματα υπαγόμενα στο Υπουργείο Παιδείας, που δίδασκαν παιδιά μετανάστες.

Το 2012 η συνεχιζόμενη πρακτική των συγχωνεύσεων ή καταργήσεων σχολικών μονάδων, έστρεψε -επιλεκτικά, όπως τόνιζε η ΟΛΜΕ- τα πυρά της στα διαπολιτισμικά σχολεία, τα οποία ήταν ήδη εξαιρετικά λίγα στην χώρα. Η επίσημη γραμμή του Υπουργείου έκανε λόγο για «σχολεία – γκέτο» που δεν είχαν τίποτα να προσφέρουν, παρά ίσως μόνο μία μεγάλη πληγή στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Αναφορά που εξόργισε τόσο τους μαθητές, όσο και τους εκπαιδευτικούς τους. Εκείνο το διάστημα έξω από το Υπουργείο Παιδείας «φιλοξενούνταν» σχεδόν κάθε μέρα διαμαρτυρίες, που σταδιακά έστρεψαν το ενδιαφέρον ολόκληρης της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Σήμερα λειτουργούν σε όλη την χώρα 26 διαπολιτισμικά σχολεία: Δεκατρία πρωτοβάθμιας και δεκατρία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Η εκπαίδευση των προσφυγόπουλων και η αλληλεγγύη

Μέχρι το καλοκαίρι του 2018 είχαν ενταχθεί στα ελληνικά σχολεία περίπου 2.800 προσφυγόπουλα. Καθόλου ομαλά, όπως θα έπρεπε.

Το πιο πρόσφατο «μαύρο» παράδειγμα ήρθε από το νησί της Σάμου. Μαθητές από 13 σχολεία του νησιού επέστρεψαν άρον – άρον στα σπίτια τους, μετά από αντιδράσεις των Ελλήνων γονιών, που δεν ήθελαν τα προσφυγόπουλα δίπλα στα δικά τους παιδιά.

Η Συντονιστική Επιτροπή Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων  αποφάσισε την άμεση επιστροφή των προσφύγων μαθητών στα σχολικά έδρανα, απαιτώντας μάλιστα την παραίτηση του περιφερειακού διευθυντή Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου, Αριστείδη Καλάργαλη, κατηγορώντας τον για «ακραία και αχαρακτήριστη συμπεριφορά» και χαρακτηρίζοντάς τον ως «ακατάλληλο».

Η πλειονότητα των παιδιών (91%) κατάγεται από τη Συρία σε ποσοστό 35%, από το Ιράκ 31% και το Αφγανιστάν 25%, όπου και η εκπαίδευσή τους διεκόπη απότομα και τα σχολεία τους, είτε βομβαρδίστηκαν, είτε καταστράφηκαν. Το 89% των μαθητών δηλώνει ότι αγαπά το σχολείο και, όπως θα θυμόμαστε, σχολείο σημαίνει -μεταξύ άλλων- τους συμμαθητές.

Τον Φεβρουάριο του 2013, μια ομάδα εκπαιδευτικών από το Κερατσίνι πήρε την πρωτοβουλία να ξεκινήσουν ενισχυτικά μαθήματα διδασκαλίας σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε ως απάντηση στην κρίση, στηρίζοντας μαθητές που οι οικογένειές τους δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις οικονομικές απαιτήσεις ενός φροντιστηρίου.

Από την αύξηση του προσφυγικού ρεύματος και μετά, τα Αλληλέγγυα Σχολεία έχουν πια και πρόσφυγες μαθητές, λειτουργώντας επικουρικά στο δημόσιο σχολείο ή και κατά μόνας, αν υπάρχουν πρόσφυγες ή μετανάστες που δεν έχουν ενταχθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Ο ρατσισμός, σε αντίθεση με την αλληλεγγύη, έχει το κακό συνήθειο να κάνει περισσότερη φασαρία, η οποία δεν μεταφέρει απαραίτητα μια αντικειμενική εικόνα της κοινωνικής πραγματικότητας. Σε κάθε περίπτωση, για από την αλληλεγγύη δεν πληγώθηκε ποτέ κανένα παιδί.