Πώς ο Κώστας Γαβρόγλου διαλύει την Παιδεία – Τα «μαύρα» σημεία του νομοσχεδίου

Αλλαγές «ενός αιώνα» μοιάζει να έχει κάνει ο υπουργός Παιδείας κ. Κώστας Γαβρόγλου, που εισηγείται στη Βουλή την ψήφιση ενός πολυνομοσχεδίου 1.000 σελίδων και 226 άρθρων. Το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας ψηφίζεται αύριο, Μεγάλη Τρίτη, με την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας να «βράζει»: δάσκαλοι και καθηγητές αντιδρούν για τις αλλαγές στα σχολεία, οι πανεπιστημιακοί ζητούν απόσυρσή του καθώς κρίνουν ότι έγινε χωρίς επιστημονικές μελέτες και ακαδημαϊκά κριτήρια και η αξιωματική αντιπολίτευση καταγγέλλει «πολιτική εκβιασμών» προς την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Αλλά και η ΝΔ «σηκώνει» ψηλά το θέμα καταγγέλλοντας διάλυση της Παιδείας, κάτι που θα τονίσει στην ομιλία του και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Οι συζητήσεις που ακολούθησαν τις πρώτες ώρες από την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή ήταν ενδεικτικές του κλίματος που θα ακολουθήσει και τις επόμενες ημέρες. Μεταξύ αυτών, το Πανεπιστήμιο της Πάτρας «πρωταγωνίστησε», με τον υπουργό Παιδείας να αρνείται τις προηγούμενες ημέρες ότι προσπάθησε να «ανταλλάξει» την ίδρυση Νομικής Σχολής στο Ιδρυμα με τη συμφωνία να συνεργαστούν οι σχολές του με το ΤΕΙ της περιοχής, συζήτηση την οποία αποκάλυψε ο κοσμήτορας του Πολυτεχνείου του, κ. Δ. Ματαράς. Τον υπουργό διέψευσε ο ίδιος ο κ. Ματαράς, επικαλούμενος και τις μαρτυρίες του κοσμητόρων του ίδιου Ιδρύματος κ.κ. Δ. Καρδαμάκη και Γ. Παπαθεοδώρου.

Ανω-κάτω οι πρυτάνεις

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, από την πλευρά του, κ. Αθ. Κατσής δήλωσε μέσα στο Κοινοβούλιο: «Ο υπουργός Παιδείας παρουσία μου, αλλά και άλλων εκπροσώπων φορέων της Πελοποννήσου, μας είπε «ή δέχεστε το σχέδιο συγχώνευσης με το ΤΕΙ Πελοποννήσου ως έχει, με μια μικρή βελτίωση στην Πληροφορική ώστε να γίνει πενταετής Σχολή, ή το Πανεπιστήμιο μένει ως έχει»»…

Αντίστοιχες «σκηνές» σημειώθηκαν όταν ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης και προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων ΑΕΙ κ. Οδ. Ζώρας δεν κλήθηκε να μιλήσει στη Βουλή και επί του νομοσχεδίου παρότι είχε προσκληθεί από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Δεν κλήθηκε όμως ούτε ο πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Αθηνών κ. Αθ. Κικινής, με την Ομοσπονδία να καταγγέλλει τον αποκλεισμό της, τον υπουργό Παιδείας να κάνει λόγο για «fake news» και τους συνεργάτες του να δηλώνουν αμήχανα στους διαδρόμους της Βουλής: «Εεεε, γίνονται λάθη, μην υπερβάλλετε».

«Ως Σύνοδος των πρυτάνεων ΑΕΙ είχαμε ζητήσει να υπάρξει συμμετοχή αντιπροσώπων στην κατάρτιση των σχετικών ρυθμίσεων και επαρκής χρόνος για διαβούλευση με την ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας. Το υπουργείο Παιδείας δεν μας έδωσε αυτή τη δυνατότητα. Από αναβολή σε αναβολή κατέθεσε ένα νομοσχέδιο μετά την τελευταία μας Σύνοδο και έδωσε τόσο λίγο χρόνο ώστε κανένα συλλογικό όργανο να μην προλάβει να συνεδριάσει» δήλωσε στην ομιλία του ο κ. Ζώρας, που τελικά μπήκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.

Ο κ. Ζώρας δήλωσε ακόμη ότι σήμερα χρειαζόμαστε ένα πανεπιστήμιο διεθνοποιημένο «με πυρήνες αριστείας σε νέες αναδυόμενες επιστημονικές περιοχές, με σημαντικό μερίδιο στην παραγωγή της παγκόσμιας γνώσης και όχι ένα μεταλυκειακό κέντρο χορήγησης διπλωμάτων χωρίς αντίκρισμα».

Από την πλευρά του ο υπουργός Παιδείας, στη συζήτηση με τους εκπροσώπους των Πολυτεχνείων που βλέπουν 36 νέα τμήματα Μηχανικών να ανοίγουν στη χώρα από τις «πανεπιστημιοποιήσεις» των ΤΕΙ σε ένα επάγγελμα με 40% ανεργία (και μάλιστα με τη δυνατότητα πλέον να προσφέρουν 5ετείς σπουδές), απάντησε με τη γνωστή του ικανότητα να κάνει πανεπιστημιακές «συμφωνίες». Και δήλωσε: «Ας καθίσουμε σε ένα τραπέζι να συζητήσουμε και εμείς εγγυόμαστε ότι θα κάνουμε μια πρόταση να παγώσουμε τον αριθμό των εισακτέων στα σημερινά επίπεδα και να μην υπάρχει αύξηση όπως υπάρχει τα τελευταία 30 χρόνια».

Πάντως σε ανακοίνωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος αναφέρει ότι 4.000 μηχανικοί διαγράφονται ετησίως από τα μητρώα του (με τους περισσότερους να φεύγουν στο εξωτερικό), ενώ το 80% των μελών του έχει οφειλές στο Ταμείο του κλάδου, γεγονός που αποδεικνύει το επαγγελματικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται.

Απόφοιτοι ΤΕΙ με πτυχίο ΑΕΙ;

Παράλληλα και ανοίγοντας το «κουτί της Πανδώρας» ο υπουργός Παιδείας αναζήτησε ενώπιον του Κοινοβουλίου συμμάχους στους… πρώην αποφοίτους των ΤΕΙ. Οπως δήλωσε, προκειμένου να υπάρξει κοινή ρύθμιση για το θέμα, θα ζητήσει από τη Νέα Δημοκρατία να καταθέσει τις δικές της προτάσεις. Οπως είναι γνωστό, οι απόφοιτοι των ΤΕΙ ζητούν από τον υπουργό Παιδείας τα πτυχία τους να είναι ισότιμα με αυτά που θα παρέχονται από τα πανεπιστήμια που συγχωνεύτηκαν τα Ιδρύματα από τα οποία αποφοίτησαν. Τα πανεπιστήμια της χώρας θα αποφασίσουν τις κινήσεις τους τις επόμενες ημέρες (δεν υπήρξε ψήφισμα από την Σύνοδο Πρυτάνεων ΑΕΙ, η οποία ζήτησε να προστατευθεί το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων αλλά όχι απόσυρση του νομοσχεδίου), ενώ το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έδωσε τη δική του απάντηση ιδρύοντας τρία νέα Κέντρα Αριστείας: Ευρωπαϊκού και Νομικού Πολιτισμού στη Νομική του σχολή, Διεπιστημονικού Κέντρου Αγροδιατροφής και Κέντρου Βιοατρικής Ερευνας και Εκπαίδευσης.

Η επόμενη μέρα

«Εφόσον το υπουργείο Παιδείας τεκμηριωμένα διαπίστωσε ότι η ελληνική παραγωγική δομή δεν χρειάζεται τις επόμενες δεκαετίες τα ΤΕΙ, καλά έκανε και τα κατάργησε» λέει ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Εμμ. Γιακουμάκης. «Εφόσον υπήρξαν πανεπιστήμια που αποφάσισαν ότι η στρατηγική ανάπτυξής τους υλοποιείται με την ενσωμάτωση των τμημάτων των καταργηθέντων ΤΕΙ στην ακαδημαϊκή δομή τους και το υπουργείο Παιδείας διαπίστωσε ότι αυτό προάγει την εθνική στρατηγική για την ανώτατη εκπαίδευση, ήταν εύλογο ο αρμόδιος υπουργός να ανταποκριθεί άμεσα και ανάλογα. «Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια». Και κάποια πανεπιστήμια ικανοποιούνται αλλά και τα ΤΕΙ «αναβαθμίζονται». Και το πλέον χρήσιμο: «Αναβαθμίζονται» τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας των ΤΕΙ και χαίρονται οι οικογένειές τους» συνεχίζει.

«Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι μέχρι εδώ τα πράγματα έχουν καλώς. Τι γίνεται όμως την επόμενη μέρα; Την επόμενη μέρα τα νέα ακαδημαϊκά τμήματα θα πρέπει να στελεχωθούν και να αποκτήσουν υποδομές, ενώ ταυτόχρονα τα παλαιότερα θα πρέπει να αναστελεχωθούν και να ανανεωθούν δεδομένης της γήρανσης και της μείωσης του στελεχιακού δυναμικού καθώς και της μη ανανέωσης των υποδομών τους, εξαιτίας της παρατεταμένης τη τελευταία δεκαετία υποχρηματοδότησής τους. Πόσο θα κοστίσουν όλα αυτά; Υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι; Ποιο το χρηματοδοτικό πλάνο; Αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν τεθεί, και ακόμα χειρότερα οι απαντήσεις σε αυτά δεν ανευρίσκονται στα σχέδια νόμου που έχουν καταθέσει οι αρμόδιοι στο κοινοβούλιο» αναφέρει ο κ. Γιακουμάκης.

«Η πλειονότητα των ακαδημαϊκών δεν έχει πειστεί ούτε για τη χρησιμότητα του οικοδομήματος που κτίζεται στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, με τα φαραωνικού τύπου πανεπιστήμια ανά την επικράτεια και την πλειάδα σχολών με αντικείμενα που αφορούν σε κορεσμένους επαγγελματικούς κλάδους, αλλά ούτε για τη δυνατότητα κρατικής χρηματοδότησής του ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο και λειτουργικό. Το σύστημα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης κινδυνεύει να απαξιωθεί με τη μέθοδο της αλόγιστης επέκτασής του. Είναι ανάγκη η πολιτεία να απαντήσει άμεσα τι είδους πανεπιστήμια θέλει και πώς μπορεί να ανταποκριθεί στη χρηματοδότησή τους. Η «δωρεάν» δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση προϋποθέτει επαρκή κρατική χρηματοδότηση. Την αλήθεια αυτή θα τη μετουσιώσει ως αδήριτη ανάγκη η επόμενη μέρα. Η τυχόν αδυναμία διαχείρισης αυτής της ανάγκης θα έχει σοβαρές συνέπειες στο δημόσιο πανεπιστήμιο και στους μη προνομιούχους Ελληνες» καταλήγει.

Αλλαξαν τον χάρτη της εκπαίδευσης

Στα δύο χρόνια που πέρασαν από την ανάληψη των καθηκόντων του υπουργού Παιδείας κ. Κώστα Γαβρόγλου ψηφίστηκαν σειρά νομοσχεδίων, τα οποία στην πλειονότητά τους αφορούσαν τις συγχωνεύσεις πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Δεν νομοθετήθηκαν ακόμη, παρ’ ότι εξαγγέλθηκαν, οι εκτεταμένες αλλαγές στα βιβλία της Ιστορίας, η έναρξη των σχολείων στις 9 το πρωί και η έναρξη των διαδικασιών για νέα βιβλία στα σχολεία.

Οι αλλαγές που νομοθετήθηκαν όμως αλλάζουν συνολικά τον «χάρτη» της εκπαίδευσης στη χώρα, και ειδικά της ανώτατης εκπαίδευσής της. Συγκεκριμένα:

• Καταργήθηκαν όλα τα ΤΕΙ της χώρας. Ο ανώτατος τεχνολογικός τομέας της χώρας μέσα σε ένα έτος εξαφανίστηκε εξ ολοκλήρου, παρ’ ότι πολλές επιστημονικές έρευνες το τελευταίο χρονικό διάστημα αποδείκνυαν πως οι απόφοιτοι των ΤΕΙ βρίσκουν πιο εύκολα δουλειά από εκείνους των πανεπιστημίων. Ετσι τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας, όπως είχε ήδη επισημάνει «Το Βήμα» εδώ και πολλούς μήνες, μειώνονται στο 30%. Παρ’ ότι όμως τα Ιδρύματα μειώνονται, οι εισακτέοι αυξάνονται, καθώς ο υπουργός Παιδείας φιλοδοξεί να ανακοινώσει εφέτος και σε ευρύτερη προεκλογική περίοδο εισακτέους που θα ξεπερνούν τους 75.000. Για την  ακρίβεια, πρόθεση του υπουργείου Παιδείας είναι να μπαίνουν σε ένα τμήμα πανεπιστημίου σχεδόν όλοι οι τελειόφοιτοι του Λυκείου και μεγαλύτερη μερίδα των υποψηφίων στις πανελλαδικές εξετάσεις, που είναι γύρω στις 76.000 ετησίως.

• Νέο εξεταστικό σύστημα για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Χωρίς… εξεταστικό ωστόσο για το περίφημο νέο απολυτήριο των λυκείων, καθώς από το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου απουσιάζει τελείως το κομμάτι του συστήματος που αφορά τις διαδικασίες εξετάσεων για το νέο απολυτήριο των λυκείων, δηλαδή τις «μίνι» Πανελλαδικές ανά νομό που είχε ανακοινωθεί ότι θα γίνονται με θέματα τα οποία θα επιλέγουν ομάδες καθηγητών. Πρόκειται για το κομμάτι που είχε κατηγορηθεί για πιθανά προβλήματα αδιαφάνειας στη διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων. Και ένα από τα σημαντικότερα σημεία της μεταρρύθμισης Γαβρόγλου, καθώς το απολυτήριο στο μέλλον θα είναι το μοναδικό προσόν για την εισαγωγή σε συγκεκριμένες σχολές των πανεπιστημίων. Για το κομμάτι αυτό, το υπουργείο Παιδείας ανέφερε ότι θα το ρυθμίσει με επόμενες υπουργικές αποφάσεις.

• Το νέο εξεταστικό σύστημα πρακτικά θα εφαρμοστεί από την επόμενη χρονιά, με την Α΄ Τάξη και τη Β΄ Τάξη του Λυκείου ως «Γενικής Παιδείας» και πρόγραμμα 35 συνολικά ωρών εβδομαδιαίως για τα ημερήσια σχολεία. Η Γ’ Τάξη Γενικού Λυκείου θα έχει μαθήματα Γενικής Παιδείας και προσανατολισμού, 32 συνολικά διδακτικών ωρών εβδομαδιαίως. Η εισαγωγή στα πανεπιστήμια θα γίνεται μέσω εισαγωγικών εξετάσεων σε πανελλαδικό επίπεδο με θέματα που προκύπτουν αποκλειστικά από κεντρική επιτροπή εξετάσεων για τα «τμήματα πρόσβασης με πανελλαδικές εξετάσεις» ή με την επιτυχή ολοκλήρωση των απολυτηρίων εξετάσεων της Γ’ Λυκείου στα «τμήματα με θέσεις ελεύθερης πρόσβασης». Μελλοντικά για την εισαγωγή μέσω πανελλαδικών εξετάσεων στα πανεπιστήμια θα προσμετράται σε ποσοστό 90% ο μέσος όρος των βαθμών στα τέσσερα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα του οικείου επιστημονικού πεδίου και σε ποσοστό 10% ο βαθμός του απολυτηρίου της Γ’ Τάξης Γενικών Λυκείων.

• Πενταετείς σπουδές στα πολυτεχνικά ΤΕΙ. Τα ΤΕΙ έγιναν σε μία νύχτα πανεπιστήμια. Τώρα με απόφαση της γενικής συνέλευσης ενός τμήματός τους που θα περνάει από τη Σύγκλητο του «μητρικού» ιδρύματος θα μπορούν να ζητούν να προσφέρουν πενταετείς σπουδές όπως τα υπόλοιπα πολυτεχνεία της χώρας (και χωρίς αξιολόγηση), και την τελική απόφαση θα παίρνει 7μελής επιτροπή του υπουργείου Παιδείας, τα έξι μέλη της οποίας θα ορίζει ο υπουργός Παιδείας… Το νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (πρώην ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά) πιθανά «τρέχει» ήδη να το κάνει.

• Αλλαγές στα πτυχία των κολεγίων. Με μια απλή βεβαίωση θα παίρνουν στο μέλλον ισοτιμία των πτυχίων με τα ελληνικά πανεπιστήμια σε επίπεδο επαγγελματικών δικαιωμάτων οι απόφοιτοι κολεγίων. Καταργείται το ΣΑΕΠ (το αρμόδιο για την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων Συμβούλιο του υπουργείου Παιδείας) και αντικαθίσταται από το Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας (ΑΤΕΕΝ). Οπως αναφέρεται στη συγκεκριμένη διάταξη, οι ισοτιμίες στο μέλλον θα δίνονται με την προσκόμιση από κάθε ενδιαφερόμενο μιας βεβαίωσης ότι έχει ασκήσει το επάγγελμά του στο εξωτερικό, από τα επιμελητήρια και τους συλλόγους της χώρας που συνεργάζεται με το κολέγιο που του χορήγησε το πτυχίο του.

• Πειραματικά σχολεία. Τέρμα στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών τους και στην αυτονομία διευθυντών και επιστημονικής επιτροπής τους. Στην ουσία με τη νέα τους μορφή δεν θα έχουν στο μέλλον πολλές διαφορές από τα υπόλοιπα δημόσια σχολεία της χώρας.

• Σύστημα διορισμών. Στη διάρκεια των προηγούμενων μηνών άλλαξε και το σύστημα διορισμών των εκπαιδευτικών, με τους πρώτους από αυτούς να προσλαμβάνονται το φθινόπωρο στην Ειδική Αγωγή. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τις αλλαγές που ψηφίστηκαν, οι υποψήφιοι για πρόσληψη εκπαιδευτικοί θα μοριοδοτούνται ως εξής: α) Ακαδημαϊκά προσόντα 120 μονάδες κατ’ ανώτατο όριο, β) Εκπαιδευτική προϋπηρεσία 120 μονάδες κατ’ ανώτατο όριο. Η μοριοδότηση θα συμπληρώνεται από κοινωνικά κριτήρια τριών μονάδων για κάθε ανήλικο τέκνο.