Αισχύλος, το πνεύμα του δικαίου (Μέρος Α’)

Γεννημένος το 525/524 π.Χ. στην Ελευσίνα από έναν ευγενή γαιοκτήμονα που λεγόταν Ευφορίων, ο Αισχύλος αποτελεί τέκνο της ακμής της Κλασικής Εποχής, των χρόνων που περικλείονται ανάμεσα σε δύο πολέμους, τους Περσικούς και τον Πελοποννησιακό.

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος όχι μόνον επέφερε το τέλος της υπεροχής της Αθήνας αλλά και συνέτεινε στην παρακμή των δυνάμεων εκείνων που είχαν δημιουργήσει την εποχή του Περικλή, δυνάμεων τις οποίες είχε αποδεσμεύσει, ύστερα από μια περίοδο αργής ωρίμασης, ο δίκαιος αγώνας που είχε κληθεί να διεξαγάγει ο ελληνικός λαός, προκειμένου να διασφαλίσει την πολιτική και πνευματική ύπαρξή του.

Ο δίκαιος αυτός αγώνας συμπυκνώνεται στα λόγια που βάζει ο Ηρόδοτος στο στόμα του Θεμιστοκλή ύστερα από τη νίκη στη Σαλαμίνα: «Δεν τα κατορθώσαμε εμείς αυτά. Τα έκαναν οι θεοί και οι ήρωες».

Σύμφωνα με μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, τόσο στο Μαραθώνα όσο και στη Σαλαμίνα, όταν κρίνονταν τα πάντα, οι Έλληνες είχαν τη βοήθεια των θεών και των ηρώων: ο Παν και ο ήρωας Έχετλος τούς συνέδραμαν στη μάχη του Μαραθώνα, ενώ στη ναυμαχία της Σαλαμίνας ένοπλοι γίγαντες από την Αίγινα άπλωσαν τα μπράτσα τους πάνω από τα πλοία των Ελλήνων και φώτα μυστηριακά από την Ελευσίνα, την κοιτίδα των μυστηρίων, εξέπεμψαν λάμψη.

Σε άμεση συνάφεια με τα ανωτέρω, εναρμονισμένο πλήρως με το πνεύμα της εποχής που εξετάζουμε, το επιτύμβιο επίγραμμα του Αισχύλου, που αποδίδεται στον ίδιον, δεν αναφέρεται καθόλου στο έργο του, αλλά μόνο στον αγώνα του εναντίον των Περσών: «Τον Αισχύλο, το γιο του Ευφορίωνος, τον Αθηναίο, που πέθανε στη σιτοφόρα Γέλα, σκεπάζει τούτο το μνήμα. Για την πολυθρύλητη ανδρεία του ας μιλήσουν το δάσος του Μαραθώνα και εκείνος που τη γνώρισε, ο Μήδος με την πλούσια κόμη».