Η selfie του Μαρκ Ζούκερμπεργκ στην Ακρόπολη

Εκατομμύρια τουρίστες επιλέγουν κάθε χρόνο την Ελλάδα για να απολαύσουν τις διακοπές τους. Από αυτούς δεν αποτελεί διαφορά και ο ιδρυτής του Facebook, Μάρκ Ζούκερμπεργκ, ο οποίος βρέθηκε στη χώρα μας.

Όπως γνωστοποίησε ο ίδιος μέσα από ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook ο Ζούκερμπεργκ βρέθηκε το πρωί της Παρασκευής, μαζί με τη σύζυγό του Πρισίλα Τσαν, στην Ακρόπολη.

Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, γιορτάζει επτά χρόνια γάμου με τη σύζυγό του και λόγω της επετείου αποφάσισαν να κάνουν ένα ταξίδι. Και που καλύτερα από τη χώρα μας;

Φυσικά, ανέβασε το φωτογραφικό στιγμιότυπο… στο Facebook.

Ποιος είναι ο… Mr. Facebook

Μπορεί η 28η Οκτωβρίου να αποτελεί βαρύνουσας σημασίας ημερομηνία για την ελληνική ιστορία, ωστόσο παγκοσμίως θα μπορούσε να καθιερωθεί ως η ημέρα που γέννησε την έννοια του κοινωνικού δικτύου.

Και αυτό γιατί τη νύχτα της 28ης Οκτωβρίου του 2003, ο νεαρός τότε φοιτητής Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ο οποίος είχε πιει «λιγάκι παραπάνω», αποφάσισε να στήσει την ιστοσελίδα «Facemash», η οποία θα περιλάμβανε φωτογραφίες όλων των φοιτητών του Χάρβαρντ και κάθε επισκέπτης της θα μπορούσε να ψηφίσει τον ωραιότερο εξ αυτών.

Από αυτήν, την όχι και τόσο έξυπνη ιδέα, κατέληξε να δημιουργηθεί το διασημότερο κοινωνικό δίκτυο στην ιστορία του πλανήτη!

Ο Ζούκερμπεργκ, πρακτικά έχει καταφέρει να εκμηδενίσει τις αποστάσεις, να συγκεντρώνει όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της διαφημιστικής πίττας μικρομεσαίων αλλά και μεγάλων επιχειρήσεων και να πείσει τον κόσμο να δαπανά όλο και μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο να σκρολάρει την οθόνη του κινητού του πάνω-κάτω με μανία.

Προφανώς εκείνος δεν γνώριζε ούτε ότι θα γινόταν δισεκατομμυριούχος, ως κάτοχος του  28% των μετοχών του Facebook, θα βρισκόταν στην 5η θέση των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου το 2017 και η περιουσία του θα ανερχόταν στα 56 δισεκατομμύρια δολάρια…

Τα πρώτα χρόνια, το ZuckNet και το Synapse Media Player

Ο εβραϊκής καταγωγής Μαρκ Έλλιοτ Ζούκερμπεργκ, γεννημένος στις 14 Μαΐου 1984 σε ένα προάστιο της Νέας Υόρκης έδειξε την κλίση και αγάπη του στην επιστήμη των υπολογιστών αλλά και στην επιστημονική φαντασία από αρκετά νεαρή ηλικία. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι είχε «ερωτευτεί» την ταινία Star Wars από την στιγμή που την πρωτοείδε.

Από την νεαρή ηλικία των 10 χρόνων αποφάσισε να μάθει να χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή του πατέρα του. Τα πήγε, δε, τόσο καλά που κατάφερε να στήσει ένα δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ του υπολογιστή του πατέρα του στο σπίτι με αυτόν του γραφείου, το οποίο και ονόμασε Zucknet. Δηλαδή περίπου ότι είναι το Facebook σήμερα σε πολύ μικρότερη κλίμακα.

Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος σε ραδιοφωνική συνέντευξή του «οι οδοντίατροι χρειάζονταν ένα σύστημα για να μοιράζονται τα δεδομένα των ασθενών τους, κάπως έτσι δημιούργησα ένα δίκτυο με το οποίο θα μπορούσαν οι άνθρωποι να επικοινωνούν μεταξύ τους, το οποίο και ονόμασα ZuckNet».

Για την ακρίβεια, ο πατέρας του Μαρκ Έντουαρντ είχε το οδοντιατρείο του στο ισόγειο του σπιτιού του. Αυτό ωστόσο έκανε την δουλειά του λίγο δύσκολη αφού τα παιδιά έτρεχαν συνεχώς στις σκάλες και πολλές φορές ενοχλούσαν τους επισκέπτες. Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, ο 11χρονος τότε Ζούκερμπεργκ δημιούργησε ένα ενδοδίκτυο, το οποίο επέτρεπε σε οποιονδήποτε να συνδεθεί από οποιοδήποτε υπολογιστή στο σπίτι και να επικοινωνήσει με τους άλλους. Ωστόσο χρησιμοποιήθηκε μόνο από την οικογένεια Ζούκερμπεργκ. Η Ράντι η μεγάλη αδερφή του Μαρκ ανέφερε χρόνια αργότερα στο «People» πως αυτό ήταν η «το πρώτο εγχείρημα του Μαρκ κι έκτοτε δεν σταμάτησε ποτέ να αναπτύσσει τις προγραμματιστικές του ιδέες».

Ο ίδιος εξήγησε ότι το εγχείρημα κατέρρευσε όταν δημιουργήθηκε από τον «αντίπαλο» του, την AOL, μια πλατφόρμα ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων (Instant Messenger). «Φυσικά λίγο αργότερα ήρθε το AOL και όλοι χρησιμοποιούσαν αυτό».

Αφότου διάβασε το πρώτο βιβλίο προγραμματισμού «C++ for Dummies» άρχισε να φτιάχνει παιχνίδια στον υπολογιστή εμπνευσμένα από τις ζωγραφιές των φίλων του. Ωστόσο οι γνώσεις του στην συγκεκριμένη επιστήμη βελτιώθηκαν όταν πήρε μαθήματα από τον φίλο του Άνταμ Ντ’ Άντζελο.

Τότε περίπου πήρε μεταγραφή για ένα ιδιωτικό σχολείο όπου μεταξύ άλλων έμαθε να μιλά άλλες τρεις γλώσσες εκτός από Αγγλικά: Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά και Εβραϊκά.

Έχοντας πλέον πολύ καλύτερες γνώσεις στον προγραμματισμό και κοντεύοντας τα 18, ο Μαρκ αναπτύσσει ένα ακόμα υπολογιστικό πρόγραμμα το οποίο δημιουργεί αυτόματα μουσικές λίστες ανάλογα με τις προτιμήσεις του κάθε χρήστη, ονόματι Synapse. Το πρόγραμμα διανέμεται διαδικτυακά και είναι δωρεάν για τους χρήστες . Είναι δε τόσο επιτυχημένο που καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον της AOL αλλά και της Microsoft,  οι οποίες τον προσεγγίζουν για να μπει στην ομάδα τους κρατώντας μια επιταγή πολλών μηδενικών στο χέρι, την οποία ο Μαρκ απορρίπτει για να φοιτήσει στο Χάρβαρντ.

Το Χάρβαρντ, το CourseMatch και ο προκάτοχος του Facebook, Fachmash

Το «προγραμματιστικό θαύμα» όπως τον φώναζαν στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ δεν σταμάτησε να πειραματίζεται ούτε τα χρόνια της φοίτησής του. Ένα από τα πρώιμα εγχειρήματά του, το οποίο υλοποίησε στο δεύτερο έτος των σπουδών του, ήταν το CourseMatch ένα πρόγραμμα που βοηθούσε τους σπουδαστές να επιλέγουν τα μαθήματα που χρειάζονται, στην αρχή κάθε εξαμήνου.

Μέσω του CourseMatch, οι ενδιαφερόμενοι μπορούσαν να δουν τις λεπτομέρειες του κάθε μαθήματος αλλά και τους συμφοιτητές που ειχαν δηλώσει για μια θέση σε αυτό καθώς και τα προηγούμενα μαθήματα που είχαν αυτοί επιλέξει για να καταλήξουν σε μια ορθότερη απόφαση σχετικά με την επιλογή τους.

Λίγο αργότερα τον προσεγγίζουν οι δίδυμοι Γουίνκλεβος (Κάμερον και Τάιλερ) για να τους βοηθήσει με μια εφαρμογή dating, ωστόσο ο ίδιος αποφασίζει να μην ασχοληθεί με αυτό προς το παρόν. Αργότερα, θα συμβάλει στην προσπάθειά τους, αλλά θα εγκαταλείψει την ομάδα μετά από σύντομο χρονικό διάστημα και θα δημιουργήσει το Facebook.

Εν έτει 2003, έρχεται στο προσκήνιο το Facemash, το πρώτο δημιούργημα το «πατέρα» του Facebook το οποίο στήθηκε εν μια νυκτί έζησε για λίγες ώρες αλλά απασχόλησε μέχρι και την προ ημερών απολογία του στο Κονγκρέσο, όταν ο ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μπίλι Λόνγκ ρώτησε τον Ζούκερμπεργκ «τι είναι το Facemash και αν υπάρχει ακόμα».

Η τότε ιστοσελίδα έγινε πραγματικότητα μετά από μια ερωτική απογοήτευση του ιδρυτή του Facebook. Την αποφράδα εκείνη νύχτα της απόρριψης, σύμφωνα με το Rolling Stone, ο Μαρκ άρχισε να πίνει και να γράφει στο blog του μια ιδέα: να χακάρει τους πανεπιστημιακούς servers και να κατεβάσει τις φωτογραφίες όλων των φοιτητών του Χάρβαρντ χωρίς άδεια, ώστε να μπορέσουν στην συνέχεια οι συμφοιτητές του να ψηφίσουν την ελκυστικότερη φοιτήτρια. Στη συνέχεια ένας αλγόριθμος που θα δημιουργούσε ο ίδιος θα βοηθούσε στο να ταξινομηθούν οι επιλογές τους.

«Είμαι λίγο μεθυσμένος, δεν θα πω ψέματα. Τι σημασία έχει αν είναι ακόμη 10 μ.μ. και είναι Τρίτη βράδυ; Οι φωτογραφίες της επετηρίδας είναι ανοικτές στην επιφάνεια εργασίας μου και μερικοί από τους φοιτητές έχουν πράγματι τρομερές φωτογραφίες» έγραψε εκείνη τη νύχτα. «Μάλλον θέλω να βάλω μερικές από αυτές τις φωτογραφίες ταυτότητας δίπλα σε φωτογραφίες ζώων ώστε να ψηφίσετε ποιος από τους δύο είναι πιο ελκυστικός».

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, ωστόσο ο ιδρυτής του Facebook είχε ακόμα μια επιφοίτηση. «Ναι, είναι ανοικτό. Δεν είμαι σίγουρος πως οι φωτογραφίες ζώων θα χωρέσουν σε αυτό το πράγμα αλλά η ιδέα να συγκρίνουμε δύο πρόσωπα μεταξύ τους ακούγεται εξίσου καλή», έγραψε.

Το «Facemash» που δημιούργησε εκεί εν έτει 2003 είχε τέτοια απήχηση που κατάφερε να ρίξει τον server του πανεπιστημίου. Ωστόσο και τότε, όπως και σήμερα, κατηγορήθηκε για παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αφού είχε δημιουργήσει την ιστοσελίδα και αναρτήσει τις φωτογραφίες των φοιτητών χωρίς την συναίνεσή τους. H ιστοσελίδα έμεινε στον αέρα για μερικές μόνο ώρες κι ο ίδιος κλήθηκε να απολογηθεί για το εγχείρημά του.

Η φοιτητική εφημερίδα του Χάρβαρντ, το Crimson, ανέφερε αργότερα ότι ο Ζούκερμπεργκ κατηγορήθηκε ότι «παραβίασε την ασφάλεια, τα πνευματικά δικαιώματα και τα προσωπικά δεδομένα ωστόσο του επιτράπηκε να παραμείνει στη σχολή».

Η επιτυχία του Fashmash και η γέννηση του Facebook

Αυτή, όμως, η πρώτη αποτυχημένη απόπειρα τον έκανε να συνειδητοποιήσει το ενδιαφέρον του κοινού για τέτοιου είδους εφαρμογές και γέννησε την ιδέα για την δημιουργία μιας ακόμα μεγαλύτερης κοινότητας που θα κατάφερνε να συνδέσει όλους τους φοιτητές μέσα από μια αρκετά προσωποποιημένη προσέγγιση όπως η φωτογραφία του καθενός.

Τον Ιανουάριο του 2004, το προγραμματιστικό θαύμα γράφει τον κώδικα του «The Facebook» μέσα σε μια μόνο εβδομάδα. Στις 4 Φεβρουαρίου, η ιστοσελίδα γίνεται πραγματικότητα ωστόσο μέλος της μπορεί να γίνει μόνο όποιος φοιτεί στο Χάρβαρντ.

Μέσα σε 24 ώρες έχουν εγγραφεί στη σελίδα περισσότερα από 1.200 άτομα. Μετά από μερικές μέρες όμως τρεις φοιτητές κατηγορούν τον Ζούκερμπεργκ ότι τους έκλεψε την ιδέα. Δεν είναι άλλοι από τους αδερφούς Γουίνκλεβος οι οποίοι μαζί με τον Ντίβια Ναρέντρα, είχαν δώσει στον Ζούκερμπεργκ 400 δολάρια για να γράψει τον κώδικα για την«HarvardConnection», μιας ιστοσελίδας που είχε πολλά κοινά στοιχεία με το «Facebook».

Η ιστορία συνεχίστηκε στις δικαστικές αίθουσες με τον δικαστή Ντάγκλας Γούντλαντ να καταλήγει ότι «οι κουβεντούλες στις εστίες δεν είναι συμβόλαιο» και τους αντίδικους να προχωρούν σε συμβιβασμό. Τον Φεβρουάριο του 2008 Γουίνκλεβος και Ναρέντρα έλαβαν 31 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση, βέβαια οι απώλειες για τον ήδη δισεκατομμυριούχο Ζούκερμπεργκ, δεν φάνταζαν μεγάλες.

Η αρχική ομάδα του TheFacebook αποτελείτο πέρα από τον Ζούκερμπεργκ κι από τον Εντουάρντο Σάβεριν – φοιτητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ο οποίος καταγόμενος από πλούσια οικογένεια χρηματοδοτούσε την ιστοσελίδα τους πρώτους μήνες της ζωής της – καθώς καιι από τους Ντάστιν Μόσκοβιτς, Άντριου Μακόλουμ και Κρις Χιουζ.

Μισό χρόνο μετά το «Τhe Facebook» ξεπερνά τα στενά όρια του Χάρβαρντ και επεκτείνεται στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια των Η.Π.Α. και του Καναδά και λίγο αργότερα στα λύκεια. Η φοιτητική ομάδα έχει μετατραπεί σε επιχειρηματική και τα μέλη της μετακομίζουν στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια, εγκαινιάζοντας τα γραφεία της επιχείρησής τους.

Τότε είναι που από την ονομασία φεύγει το «The» αλλά μένει το «Facebook» ενώ πρόεδρος της επιχείρησης χρίζεται ο επιχειρηματίας Σον Πάρκερ, ο συνιδρυτής του «Napster», του πρώτου προγράμματος που επέτρεπε τη διάδοση αρχείων μεταξύ χρηστών υπολογιστή.

Κάπου τότε ο Μαρκ αποφασίζει να εγκαταλείψει το Χάρβαρντ και να ασχοληθεί με το επιχειρηματικό του τέκνο. Για να συνεχιστεί όμως η εξέλιξη του κοινωνικού δικτύου χρειαζόταν χρηματοδότηση. Παρότι ο Πάρκερ, ο οποίος είχε αναλάβει να βρει επενδυτές εντόπισε διάφορους ενδιαφερόμενους, η διαδικασία δεν προχωρούσε αφού ο Σάβεριν στεκόταν εμπόδιο, καθυστερώντας να υπογράψει τα χαρτιά.

Αφότου διαπιστώθηκε ότι διαφήμιζε μέχρι και προσωπικές επιχειρήσεις στο «Facebook», χωρίς την άδεια των λοιπών συνιδρυτών, ο Μαρκ απευθύνθηκε στον Πίτερ Θίελ, τον άνθρωπο που επρόκειτο να επενδύσει στο «Facebook» για να βρει τρόπο να «εξορίσει» τον Σάβεριν. Ο Θίελ πρότεινε τότε στον Μαρκ να δημιουργήσει μια νέα εταιρεία, που θα αγόραζε το «Facebook» και θα αναδιένειμε τις μετοχές της επιχείρησης. Στη νέα μοιρασιά αυτή που έγινε το 2005 το μερίδιο του Σάβεριν έπεσε στο 10% από το 30% που ήταν αρχικά.

Ο Σάβεριν ο οποίος αγνοούσε τις εξελίξεις μέχρι και τον Απρίλιο του 2005, όταν και επισήμως απολύθηκε από τον Ζούκερμπεργκ, απάντησε μηνύοντας τον πρώην συνεργάτη του για παραβίαση εμπιστευτικότητας. Η υπόθεση έληξε και πάλι με συμβιβασμό και ο Σάβεριν απέκτησε το 5% της επιχείρησης, η αξία της οποίας έφθανε τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Έκτοτε tο Facebook δεν σταμάτησε να μετασχηματίζεται και να εξελίσσεται και εκτός από κοινωνικό δίκτυο που συνδέει τους ανθρώπους μεταξύ τους μετατράπηκε και σε μια άκρως επιτυχημένη επιχειρηματική πλατφόρμα την οποία χρησιμοποιούν πλείστες εταιρείες για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους. Ο αντίλογος του Ζούκερμπεργκ κάθε φορά που κατηγορείτο για το επιχειρηματικό μοντέλο του κοινωνικου δικτύου, ήταν πως ποτέ δεν επέβαλε στους χρήστες του πληρωμή και πως δεν θα το κάνει και ποτέ στο μέλλον.

Στις 24 Μαΐου 2007, ο Ζούκερμπέργκ ανακοίνωσε το Facebook Platform, μια πλατφόρμα για προγραμματιστές οι οποίοι θα μπορούσαν να αναπτύσσουν διάφορες εφαρμογές εντός του κοινωικού δικτύου. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, πλήθος εφαρμογών είχαν κατασκευαστεί και μερικές είχαν ήδη εκατομμύρια χρήστες. Στις 6 Νοεμβρίου, 2007 ο Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε το Beacon, ένα σύστημα κοινωνικής διαφήμισης που επέτρεψε στους ανθρώπους να μοιραστούν τις πληροφορίες με τους φίλους τους μέσω Facebook ακόμα κι από άλλους διαδικτυακούς ιστοτόπους. Για παράδειγμα, οι πωλητές του eBay θα μπορούσαν να ενημερώσουν το κοινό τους για το τι διαθέτουν προς πώληση μέσω του Facebook. Το πρόγραμμα δημιολυργησε ανησυχίες σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Η σημαντικότερη ίσως απόφαση της καριέρας του Ζούκερμπεργκ ήταν η άρνησή του να πουλήσει το Facebook στη Yahoo για το εξωφρενικό ποσό των 1 δισ. δολαρίων. Σήμερα η εταιρία αξίζει περισσότερο από 500 δισ. δολάρια. Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είναι ένας από τους νεαρότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο. Στις 21 Ιουλίου 2010, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε πως ο αριθμός των χρηστών του Facebook ξεπέρασε τα 500 εκατομμύρια και διευκρίνισε πως τα έσοδα της πλατφόρμας έρχονται πλέον από τις αμέτρητες διαφημίσεις που φιλοξενεί κι όχι από την συσσώρευση όλο και περισσότερων χρηστών.

Έκτοτε ο ήδη λαμπρός επιχειρηματίας συνέχισε την πορεία του και το όνομά του έγινε συνώνυμο της επιτυχίας. Μέσα στα χρόνια εξαγόρασε και επένδυσε σε διάφορα κοινωνικά δίκτυα πέρα από το Facebook – όπως τα Instagram, What’s App, Messenger και γενικά δείχνει διάθεση να αγκαλιάσει κάθε νέα τεχνολογία και καινοτομία, όπως η εικονική ή επαυξημένη πραγματικότητα.

Σήμερα το Facebook αριθμεί πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρήστες. Το μέλλον του ωστόσο παραμένει ασαφές ειδικά αυτή την περίοδο όπου το σκάνδαλο με την Cambridge Analytica και την χρήση ή και κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων χρηστών για σκοπούς στους οποίους οι ίδιοι δεν είχαν συναινέσει κάνει τους χρήστες να διαγράφουν τους λογαριασμούς τους ο ένας μετά τον άλλο.

Όσο για τον ιδρυτή του βλέπει μέρα με την μέρα την δημοφιλία του να μειωνεται την ώρα που τα βλέμματα σύσσωμης της διαδικτυακής κοινότητάς είναι στραμμένα πάνω του παρακολουθώντας τον να έρχεται σε όλο και πιο δύσκολη θέση, όπως κατά την απολογία του στο αμερικανικό Κονγκρέσο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μια πολύ καλή εξιστόρηση των γεγονότων που οδήγησαν στη δημιουργία του κολοσσού των κοινωνικών δικτύων αποτελεί η ταινία Social Network του κυκλοφόρησε στις αίθουσες το 2011.