Τα δέκα εκκλησιαστικά μνημεία της UNESCO στην Κύπρο

Το 1972 η UNESCO προχώρησε σε μια κίνηση μείζονος σημασίας, υιοθετώντας τη συνθήκη που στόχο έχει την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς.

Η Κύπρος υπέγραψε την εν λόγω Συνθήκη το 1975. Το 1985 συμπεριελήφθησαν στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO εννέα βυζαντινά και μεταβυζαντινά εκκλησιαστικά μνημεία της μεγαλονήσου, ενώ το 2001 προστέθηκε ακόμη ένα.

Οι μονές και οι εκκλησίες της πρώτης καταγραφής (1985) ήταν οι εξής: μονή Αγίου Νικολάου της Στέγης στην Κακοπετριά, μονή Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή στον Καλοπαναγιώτη, μονή Παναγίας της Φορβιώτισσας (ή Ασίνου) στο Νικητάρι, μονή Παναγίας του Άρακα στα Λαγουδερά, εκκλησία Παναγίας του Μουτουλλά στο Μουτουλλά, εκκλησία Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά, μονή Παναγίας της Ποδίθου στη Γαλάτα, μονή Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι στην Πλατανιστάσα, εκκλησία Τιμίου Σταυρού στο Πελένδρι.

Η εκκλησία της δεύτερης καταγραφής (2001) ήταν η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Παλαιχώρι.

Τα δέκα αυτά εξαίρετα εκκλησιαστικά μνημεία με την πολύ μεγάλη ιστορική και καλλιτεχνική αξία βρίσκονται στην περιοχή της οροσειράς του Τροόδους, που καταλαμβάνει το δυτικό τμήμα της Κύπρου.

Οι προσκυνητές και οι ταξιδιώτες που ενδιαφέρονται να επισκεφθούν τα εν λόγω μνημεία καλό είναι να γνωρίζουν ότι η σχετική προσκυνηματική διαδρομή πραγματοποιείται σε τρεις περιοχές: της Σολέας, της Μαραθάσας και της Πιτσιλιάς.

Κατά πρώτον, όσοι θελήσουν να ακολουθήσουν τη διαδρομή στην περιοχή της κοιλάδας της Σολέας (Νικητάρι – Γαλάτα – Κακοπετριά) θα ανακαλύψουν τα ακόλουθα μνημεία:

• στο Νικητάρι, την Παναγία της Ασίνου ή Φορβιώτισσας (ο μικρών διαστάσεων ναός φέρει εξαίρετες τοιχογραφίες 12ου αιώνα και μεταγενέστερες)

• στη Γαλάτα, την Παναγία της Ποδίθου (ο ναός, που ανήκε άλλοτε σε μοναστήρι, ιδρύθηκε το 1502, οι δε τοιχογραφίες του είναι ιταλο-βυζαντινής τεχνοτροπίας)

• στην Κακοπετριά, τον Άγιο Νικόλαο της Στέγης (ο ναός, που ανήκε άλλοτε σε μοναστήρι, φέρει τοιχογραφίες που χρονολογούνται ανάμεσα στον 11ο και το 17ο αιώνα)

Κατά δεύτερον, όσοι θελήσουν να ακολουθήσουν τη διαδρομή στην περιοχή της κοιλάδας της Μαραθάσας (Καλοπαναγιώτης – Μουτουλλάς – Πεδουλάς) θα ανακαλύψουν τα ακόλουθα μνημεία:

• στον Καλοπαναγιώτη, τον Άγιο Ιωάννη τον Λαμπαδιστή (ο ναός, άλλοτε μοναστήρι, κοσμείται με τοιχογραφίες 13ου και 15ου αιώνα)

• στο Μουτουλλά, την Παναγία (ο ναΐσκος χρονολογείται από το 1280)

• στον Πεδουλά, τον Αρχάγγελο Μιχαήλ (ο αγιογραφημένος ναός χρονολογείται από το 1474)

Τέλος, όσοι θελήσουν να ακολουθήσουν τη διαδρομή στην περιοχή της Πιτσιλιάς (Λαγουδερά – Πλατανιστάσα – Πελένδρι – Παλαιχώρι) θα ανακαλύψουν τα ακόλουθα μνημεία:

• στα Λαγουδερά, την Παναγία του Άρακα (ο ναός, 12ου αιώνα, φέρει τοιχογραφίες που έχουν φιλοτεχνηθεί σύμφωνα με την τεχνοτροπία της ύστερης εποχής των Kομνηνών και διακρίνονται από τα αντίστοιχα έργα της Eλλάδας, των Bαλκανίων και της Pωσίας)

• στην Πλατανιστάσα, τον Τίμιο Σταυρό του Αγιασμάτι (ο ναός, 15ου αιώνα, διατηρεί τις πλέον ολοκληρωμένες σειρές τοιχογραφιών στην Kύπρο)

• στο Πελένδρι, τον Τίμιο Σταυρό (η ίδρυση του ναού ανάγεται στο 12ο ή τις αρχές του 14ου αιώνα)

• στο Παλαιχώρι, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (μεταβυζαντινός ναός των αρχών του 16ου αιώνα)

*Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται στο σύνολό τους από τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού.