Η τελευταία Τετάρτη του Μαΐου έχει θεσμοθετηθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας, μία άλλοτε τρομακτική, θανατηφόρα ασθένεια, για την οποία ωστόσο ακόμα δεν έχει οριστική θεραπεία.

Τι είναι η Σκλήρυνση κατά Πλάκας

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι αυτοάνοση νόσος που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα με τη μορφή της παραγωγής φλεγμονών. Αν και το αίτιο δεν είναι σαφές, πιστεύεται ότι ο υποκείμενος μηχανισμός είναι είτε η καταστροφή από το ανοσοποιητικό σύστημα, είτε η αποτυχία των κυττάρων που παράγουν μυελίνη. Τα προτεινόμενα αίτια γι’ αυτό περιλαμβάνουν τους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως οι λοιμώξεις.

Δηλαδή ο οργανισμός επιτίθεται στα ίδια του τα κύτταρα και τα καταστρέφει. Έτσι, παράγονται φλεγμονές, οι οποίες εντοπίζονται στο νωτιαίο μυελό, τον αυχένα και τον εγκέφαλο. Ανάλογα με το σημείο του εγκεφάλου που θα «καθίσει» η φλεγμονή, δημιουργούνται αντίστοιχα προβλήματα στο ασθενή. Συνήθως, απώλεια όρασης, κινητικότητας, μούδιασμα στα άκρα κλπ.

Συνήθως «χτυπάει» σε νέους ενήλικες και είναι η κύρια αιτία αναπηρίας των νέων στον Δυτικό Κόσμο. Αλλά δεν είναι ίδια σε κανέναν ασθενή, στον κάθε ένα ξεχωριστά έχει διαφορετικό αποτύπωμα. Επί της ουσίας με τον όρο «σκλήρυνση» περιγράφουμε μία κατάσταση με πολλές υποκατηγορίες: Κάποιες φορές επιτίθεται πολύ έντονα, κάποιες φορές είναι ιδιαίτερα φιλική, κάποιες φορές είναι μη αναστρέψιμα τα αποτελέσματά της.

Τα καινούρια φάρμακα έκαναν την πολλαπλή σκλήρυνση να μην είναι πλέον θανατηφόρα, αλλά ούτε και ιάσιμη (προς το παρόν). Η συχνότερη αιτία θανάτου σε ασθενείς με ΣΚΠ στο παρελθόν ήταν η νεφρική ανεπάρκεια, λόγω της προσβολής του ουροποιητικού συστήματος από την ασθένεια, ως, δηλαδή, συνεπακόλουθο της νόσου.

Πάντως, η ΣΚπ εξακολουθεί να θεωρείται μία σοβαρή ασθένεια, που επηρεάζει τον οργανισμό με τρόπους που αλλάζουν την ζωή του ασθενούς: Σχεδόν καθολικά «σημεία» της νόσου είναι η χρόνια κόπωση, τα προβλήματα στο ουροποιητικό (που αντιμετωπίζονται με κατάλληλη αγωγή), ενώ σε πολλούς ασθενείς αφήνει χρόνιους πόνους.

Τι δεν είναι η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας

Η γνώση μας γύρω από τα αυτοάνοσα (ημών των εκτός της ιατρικής κοινότητας) είναι μάλλον περιορισμένη. Εξάλλου, μία ασθένεια η οποία προκαλείται από τον οργανισμό του ασθενούς και δεν έχει θεραπεία είναι μάλλον «μυστηριώδης». Αυτό αφήνει ελεύθερο το πεδίο να αναπτυχθούν εικασίες, παραφιλολογίες και πολύ συχνά καταστροφικές απόψεις.

Η ΣΚΠ, λοιπόν, δεν είναι αποτέλεσμα ψυχολογικών παραγόντων, όπως το άγχος. Δεν της κάνει καλό, φυσικά, αλλά και σε ποια ασθένεια κάνει; Ούτε είναι αποτέλεσμα κακής διατροφής. Εξάλλου, όλοι πρέπει να τρεφόμαστε σωστά.

Οι εικασίες γύρω από τη νόσο σε συνδυασμό με το άγχος του ασθενούς και τη μη ύπαρξη θεραπείας έχουν δώσει πάτημα σε «τσαρλατάνους» της υγείας να εκμεταλλευτούν την κατάσταση. Έτσι, εμφανίζονται «ειδήμονες» διατροφολόγοι, health coatches, ακόμα και ψυχολόγοι οι οποίοι -όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις ασθενειών- υπόσχονται οριστική θεραπεία.

Το χρονικό της ασθένειας

θα έχετε ακούσει σίγουρα λαογραφικές αναφορές σε ανθρώπους που έπαψαν να περπατούν ή τυφλώθηκαν από την στεναχώρια τους κι ίσως να γνωρίζετε για «θαύματα» ασθενών που περπάτησαν μετά από κάποιο τάμα, ξαναβρήκαν το φως τους κλπ.

Κι αν όλα αυτά ήταν πολλαπλή σκλήρυνση; Αν το διάστημα της «κρίσης» (δηλαδή της διάρκειας που εμφανίζονται οι φλεγμονές και πριν εξαφανιστούν) ήταν το διάστημα που ο ασθενής τυφλώνεται και μετά ξαναβρίσκει με υπερφυσικό τρόπο το φως του;

Η σύγχρονη επιστήμη δίνει απαντήσεις που το παρελθόν δεν μπορούσε να προβλέψει. Έτσι, καταφεύγουμε στα φάρμακα αντί για τις λαμπάδες στο μπόι του καθενός. Και η ιστορία της νόσου αποδεικνύει πως δεν πρόκειται για «ασθένεια του σύγχρονου τρόπου ζωής».

Ο Γάλλος νευρολόγος Jean-Martin Charcot (1825–1893) ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε την σκλήρυνση κατά πλάκας ως ξεχωριστή ασθένεια το 1868. Πριν από τον Charcot, ο Robert Carswell (1793–1857), ένας Βρετανός καθηγητής της παθολογίας, και ο Jean Cruveilhier (1791–1873), ένας Γάλλος καθηγητής της παθολογικής ανατομίας, είχαν περιγράψει και απεικονίσει πολλά από τα κλινικά στοιχεία της νόσου, χωρίς όμως να την ταυτοποιήσουν ως ξεχωριστή ασθένεια. Συγκεκριμένα, ο Carswell, περιέγραψε τις βλάβες που διέγνωσε στον οργανισμό ως «μια αξιοσημείωτη βλάβη του νωτιαίου μυελού που συνοδεύεται από ατροφία».Ο ελβετός παθολόγος Georg Eduard Rindfleisch (1836-1908) ανέφερε το 1863 ότι η μικροσκοπική ανάλυση δείχνει φλεγμονές που σχετίζονται με βλάβες, διάσπαρτες γύρω από τα αιμοφόρα αγγεία. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα αναπτύχθηκαν θεωρίες σχετικά με τα αίτια και την παθογένεια, ενώ στη δεκαετία του 1990 έκαναν την εμφάνισή τους κάποιες αποτελεσματικές θεραπείες.

Η πρώτη ιστορική αναφορά για τη νόσο γίνεται για μία γυναίκα στην Ισλανδία, που έζησε γύρω στο 1200μΧ!  Η Αγία Lidwinaτου Schiedam (1380–1433), ολλανδή μοναχή, εικάζεται ότι είναι από τις πρώτες αναγνωρισμένες περιπτώσεις ατόμου με πολλαπλή σκλήρυνση. Από τα 16 της μέχρι και τον θάνατό της σε ηλικία 53 ετών υπέφερε από περιστασιακούς πόνους, αδυναμία στα κάτω άκρα και απώλεια της όρασης.Και οι δυο αυτές περιπτώσεις έδωσαν τροφή σε εικασίες ύπαρξης ενός «γονιδίου των Βίκινγκ», το οποίο ευθύνεται για τη διάδοση της ασθένειας.

Headlines