Η ιστορία ενός «Ποταμιού» που… άδειασε μέσα σε πέντε χρόνια

Ξεκίνησε με μεγάλες ελπίδες. Δίπλα στον Σταύρο Θεοδωράκη βρέθηκαν σημαντικά ονόματα της πολιτικής, καθηγητές, διανοούμενοι, άνθρωποι από πολλούς και διαφορετικούς χώρους. Ηταν ένα σημαντικό εγχείρημα στο χώρο της Κεντροαριστεράς με επικεφαλής έναν προβεβλημένο τηλεοπτικό δημοσιογράφο. Κάποιοι τον είχαν χαρακτηρίσει «Ελληνα Μακρόν».

Το Ποτάμι άντεξε πέντε χρόνια καθώς οι ραγδαίες εξελίξεις με την παραίτηση του επικεφαλής και την απόφαση να μην κατέβει στις εκλογές, δείχνουν ένα δρόμο χωρίς επιστροφή. Αυτόν της διάλυσης. Σιωπηρά, κι έντιμα, ο κ. Θεοδωράκης αποφάσισε να αποχωρήσει, ενδεχομένως να κάνει την αυτοκριτική για τα λάθη που οδήγησαν στο να «αδειάσει» το Ποτάμι.

Ιστορικά στοιχεία

Ιδρύθηκε το 2014 αλλά δεν μπόρεσε να κάνει πιο σαφές το στίγμα του.

Το κόμμα εκπροσωπείται στη Βουλή των Ελλήνων από πέντε βουλευτές. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπροσωπείται από δύο ευρωβουλευτές, στην Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών.

Η ίδρυσή του ανακοινώθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2014 από τον δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη, ο οποίος είναι γνωστός από τηλεοπτικές εκπομπές κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον τηλεοπτικό σταθμό Mega Channel.. Σύμφωνα με το Βικιπαιδία, ο Σταύρος Θεοδωράκης δεν είχε έκδηλη κομματική ταυτότητα αλλά στο απώτερο παρελθόν ανήκε στο χώρο της Κεντροαριστεράς και μέχρι το 1981 στο ΠΑΣΟΚ, από το οποίο διεγράφη.

Τότε ο Σταύρος Θεοδωράκης ανακοίνωσε τα ονόματα 30 προσωπικοτήτων που στηρίζουν τη νέα πολιτική κίνηση. Μεταξύ άλλων, τη στήριξη τους στο Ποτάμι δήλωσαν οι Νίκος Δήμου, Θοδωρής Γκόνης, Βάσω Κιντή, Γιώργος Μαυρωτάς, Νίκος Ξυδάκης, Νίκος Ορφανός, Ανδρέας Πετρουλάκης, Τάσος Τέλλογλου, Γεωργία Λινάρδου.

Το Ποτάμι κατήλθε για πρώτη φορά σε εκλογική διαδικασία στις ευρωεκλογές του 2014. Ο Σταύρος Θεοδωράκης δήλωσε ότι ο ίδιος δεν θα είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής. Το κόμμα πέτυχε ποσοστό της τάξης του 6,60%, ποσοστό υψηλό για πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα, και εξέλεξε δύο ευρωβουλευτές. Ύστερα από διαπραγματεύσεις, αποφασίστηκε οι δύο ευρωβουλευτές να ενταχθούν στην Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών.

Ένα μήνα αργότερα, πραγματοποιήθηκε το 1ο Συνέδριο του Ποταμιού, στο Λαύριο. Στο Συνέδριο εξελέγη Επικεφαλής ο Σταύρος Θεοδωράκης ενώ εξελέγησαν η Πανελλήνια Επιτροπή και η Συντονιστική Επιτροπή.

Εν όψει της προκήρυξης πρόωρων εκλογών από την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, το κίνημα προχώρησε σε συνεργασίες με κόμματα και κινήσεις, τόσο από την Αριστερά, όσο και από την Κεντροδεξιά, με τους Μεταρρυθμιστές για τη Δημοκρατία και την Ανάπτυξη του Σπύρου Λυκούδη, τη Δράση και την Ευρώπη-Οικολογία να συμμετέχουν στα ψηφοδέλτια του Ποταμιού. Επιπλέον στο κόμμα προσχώρησαν πέντε ανεξάρτητοι βουλευτές (Λυκούδης Μάρκου, Τατσόπουλος, Φούντα, Ψαριανός). Τελικά στις εκλογές του Ιανουαρίου το Ποτάμι εξελέγη τέταρτο κόμμα με ποσοστό 6,05% και εξέλεξε 17 βουλευτές.

Δεν συμμάχησαν

Την επομένη των εκλογών, ο Επικεφαλής του Ποταμιού, Σταύρος Θεοδωράκης συναντήθηκε με τον νέο Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, σε μία προσπάθεια του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. να αυξήσει την κυβερνητική πλειοψηφία. Ωστόσο το κόμμα δε συμμετείχε στην κυβέρνηση, λόγω της συμμετοχής των Ανεξάρτητων Ελλήνων σε αυτήν.

Τον Ιούλιο του 2015, στο δημοψήφισμα που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό, το Ποτάμι τάχθηκε υπέρ του «ΝΑΙ».

Ένα μήνα αργότερα, προκηρύχθηκαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 21 Σεπτεμβρίου. Εν όψει των εκλογών, η Δράση επιβεβαίωσε την στήριξή της στο Ποτάμι, ενώ συνεχίστηκε η συμπόρευση με τους Μεταρρυθμιστές του Σπύρου Λυκούδη. Τελικά, το Ποτάμι αναδείχθηκε έκτο κόμμα με ποσοστό 4,09%,εξέλεξε 11 βουλευτές, και αυτοτοποθετήθηκε στην αντιπολίτευση

Τα χαμηλά ποσοστά που σημειώθηκαν στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, προκάλεσαν εσωτερική κρίση στο Κίνημα, με κατηγορίες για ασαφή ιδεολογική ταυτότητα. Αυτή η εσωτερική κρίση προσανατολισμού, σε συνδυασμό με τη δημοσκοπική κατάρρευση του Ποταμιού, είχε ως αποτέλεσμα διαγραφές και ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών, από τους οποίους άλλοι προσχώρησαν στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και άλλοι παρέμειναν ως ανεξάρτητοι.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, τον Φεβρουάριο του 2016 διοργανώθηκε το 2ο Συνέδριο του Ποταμιού, στο Περιστέρι. Το παρόν στο Συνέδριο έδωσαν ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, η πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ., Φώφη Γεννηματά, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ο επικεφαλής της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Τζιάννι Πιττέλλα και ο πρόεδρος της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, Γκι Φερχόφστατ.

Στο Συνέδριο εγκρίθηκε το νέο καταστατικό και εξελέγησαν τα μέλη της Μεγάλης Συνέλευσης των Αντιπροσώπων του κόμματος. Στις εκλογές για την ανάδειξη νέου επικεφαλής, υποψηφιότητες κατέθεσαν ο Σταύρος Θεοδωράκης και ο Παύλος Ελευθεριάδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τελικώς, επικεφαλής του κόμματος, επανεξελέγη ο Σταύρος Θεοδωράκης.

Στις αρχές του καλοκαιριού του 2017, διεξήχθη το συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, κατά το οποίο η προέδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ., Φώφη Γεννηματά εξήγγειλε τη διενέργεια εκλογών για την ανάδειξη του επικεφαλής του υπό ίδρυση νέου πολιτικού φορέα της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, απευθύνοντας κάλεσμα και στο Ποτάμι.

Εχασε ο Σταύρος

Σύμφωνα με τη Βικιπαιδεία, τη 1η Σεπτεμβρίου, ο Σταύρος Θεοδωράκης ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την την ηγεσία της Κεντροαριστεράς, ωστόσο δεν εξελέγη, καθώς συγκέντρωσε 10,93% καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση μεταξύ εννέα υποψηφίων.

Έκτοτε, Το Ποτάμι συμμετείχε σε όλες τις διαδικασίες συγκρότησης του νέου φορέα της κεντροαριστεράς, που συγκροτήθηκε υπό τον τίτλο Κίνημα Αλλαγής. Την 1 Ιουλίου 2018, η Μεγάλη Συνέλευση των Αντιπροσώπων του Ποταμιού, ύστερα από σχετική εισήγηση του Σταύρου Θεοδωράκη, αποφάσισε την αποχώρηση του κόμματος από το Κίνημα Αλλαγής, λόγω εσωτερικών διαφωνιών, και την αυτόνομη πορεία του Με την απόφαση αυτή διαφώνησε ο Παναγιώτης Καρκατσούλης ο οποίος δήλωσε ότι θα παραμείνει στο Κίνημα Αλλαγής, όπως επίσης και άλλα στελέχη.Την απόφαση να παραμείνει στον ενιαίο φορέα έλαβε και η Κίνηση «Μπροστά», η οποία αποχώρησε από Το Ποτάμι.

Το Νοέμβριο του ίδιου έτους, πραγματοποιήθηκε το 3ο Συνέδριο του Ποταμιού. Το Συνέδριο επανεξέλεξε το Σταύρο Θεοδωράκη στη θέση του Επικεφαλής, ενώ ο Γιώργος Μαυρωτάς εξελέγη αντιπρόεδρος.Επίσης, αποφασίστηκε η αυτόνομή κάθοδος του κόμματος στις επόμενες εκλογές και επιβεβαιώθηκε η θέση ότι Το Ποτάμι κινείται στο φιλελεύθερο χώρο. Είχε προηγηθεί, εν όψει και του Συνεδρίου, η συνεργασία του Ποταμιού με την Κοινωνία Αξιών.

Τον Ιανουάριο του 2019, διαγράφτηκε ο βουλευτής Ηρακλείου Σπύρος Δανέλλης, επειδή έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Τσίπρα ενώ ενόψει της κύρωσης από τη Βουλή των Ελλήνων της συμφωνίας για το Μακεδονικό ζήτημα ανεξαρτητοποιήθηκαν οι βουλευτές Β’ Αθηνών Γιώργος Αμυράς και Γρηγόρης Ψαριανός διαφωνώντας με τη θετική στάση του κόμματος. Αυτό το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της Κοινοβουλευτικής Ομαδας, καθώς απώλεσε το ελάχιστο όριο των πέντε βουλευτών που απαιτούνται για τη διατήρησή της. Οι εναπομείναντες βουλευτές, λογίζονται πλέον ως ανεξάρτητοι.

Επανασύσταση

Στις 7 Μαΐου 2019, η κοινοβουλευτική ομάδα του Ποταμιού, επανασυστάθηκε με πέντε βουλευτές, έπειτα από την παραίτηση της βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Κατερίνα Μάρκου της οποίας η έδρα επιστράφηκε στο Ποτάμι (με το οποίο είχε εκλεγεί) και αντικαταστάθηκε από τον Νίκο Νυφούδη.

Σύμφωνα με τον Σταύρο Θεοδωράκη, το Ποτάμι δανείζεται ιδέες από την αριστερά και από την φιλελεύθερη παράταξη. Βασικές θέσεις του νέου κόμματος είναι η αξιολόγηση και αξιοκρατία, η μείωση του αριθμού των μελών της Βουλής[, η κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, η διακυβέρνηση της χώρας με κυβερνήσεις συνεργασίας, η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου με εστίαση στην ανάπτυξη της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, των ιχθυοκαλλιεργειών, της ηλιακής ενέργειας και του τουρισμού.

Από τους βασικούς στόχους του Ποταμιού, σύμφωνα με δημοσιευμένα κείμενα, είναι η ανάκτηση της αξιοπιστίας των θεσμών, η προώθηση μιας προοδευτικής κοινωνίας, η έμπρακτη στήριξη των αδύναμων, η δυναμική συμμετοχή στη Ευρώπη και η ουσιαστική βιώσιμη ανάπτυξη. Το Ποτάμι τάσσεται υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Ευρώ.

Ιδεολογικά το Ποτάμι έχει χαρακτηριστεί από τον τύπο και τα άλλα πολιτικά κόμματα από Σοσιαλδημοκρατικό και Σοσιαλφιλελεύθερο έως Φιλελεύθερο και Νεοφιλελεύθερο.