Στον δυτικό κόσμο γνωρίζουμε μερικούς στάνταρ τρόπους να χαιρετήσουμε ο ένας τον άλλο όταν συναντιόμαστε. Μπορεί να πρόκειται για μια ζεστή αγκαλιά όταν βρισκόμαστε με φίλους ή αγαπημένους συγγενείς, είτε ακόμη για μια απλή -θερμή κατά προτίμηση- χειραψία όταν συναντάμε επαγγελματικούς συνεργάτες ή ακόμα και ξένους.

Τα παραπάνω όμως δεν είναι καθόλου δεδομένα σε άλλα μέρη του κόσμου, όπου οι παραδόσεις των λαών επιβάλουν κάποιες ξεχωριστές χειρονομίες ή ακόμα και τελετουργικά κατά τη διάρκεια συνάντησης μεταξύ ανθρώπων.

Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που οι κορυφαίοι ταξιδιωτικοί οδηγοί περιλαμβάνουν περιλαμβάνουν απαραιτήτως ξεχωριστό κεφάλαιο με θέμα «πώς να χαιρετάτε τους ντόπιους». Από ένα χτύπημα στη μύτη στο Κατάρ μέχρι να… μυρίζεις το πρόσωπο αυτού που συναντάς, το κεφάλαιο «λέω γεια» θα σας εκπλήξει…

Βγάλε του γλώσσα (Θιβέτ)

Ευθύνεται γι’ αυτόν ένας πραγματικά κακός βασιλιάς. Όλα ξεκίνησαν μεταξύ μοναχών. Όταν συναντιώνταν επεδείκνυαν ο ένας στον άλλο ις γλώσσες του για να αποδείξουν ότι είχαν ειρηνικές διαθέσεις αφού δεν ήταν… η μετενσάρκωση ενός μοχθηρού βασιλιά του 9ου αιώνα ο οποίος ήταν διέθετε μια τρομακτική μαύρη γλώσσα.

Κάντο σαν τους Εσκιμώους (Κατάρ, Υεμένη, Ομάν)

Δεν αποτελεί προνόμιο του λαού του βορείου ημισφαιρίου. Βρίσκεστε για δουλειές σε μια από αυτές τις χώρες της Μέσης Ανατολής και πρέπει να χαιρετηθείτε με κάποιον ντόπιος ξεχάστε τις χειραψίες. Απλά πλησιάστε τον και ενώστε τις μυτούλες σας… Προσοχή όμως: Οι αυστηροί νόμοι του Ισλάμ καραδοκούν, άρα τα παραπάνω δεν ισχύουν σε καμία περίπτωση για τις γυναίκες.

Φιλάκια στον αέρα (Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία, Λατινική Αμερική, Φιλιππίνες, Ουκρανία, Κεμπέκ)

Εντάξει, δεν ακούγεται πολύ παράξενο… Ωστόσο υπάρχουν διαφορές: Ενώ στις Αργεντινή, Χιλή, Περού, Μεξικό, Σάο Πάολο (Βραζιλία) και Κολομβία όσοι συναντιούνται πετούν ένα φιλί στον αέρα, σε Ισπανία, Πορτογαλία, Κεμπέκ (Καναδάς), Παραγουάη, Ιταλία, Φιλιππίνες και Παρίσι δίνουν δύο!

Έχει κι άλλο… Σε Ρωσία και Ουκρανία δίνουν σταυρωτά τρία φιλιά, ενώ σε μερικές περιοχές της Γαλλίας το τερματίζουν με τέσσερα φιλιά εναλλάξ στα μάγουλα του προσώπου που συναντούν.

Το ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχουν μερικοί κανόνες στον χαιρετισμό αυτό που έχουν να κάνουν με το φύλο των προσώπων και τη μεταξύ τους σχέση.

Σε όλες τις παραπάνω χώρες οι γυναίκες φιλούν στον αέρα (στα πεταχτά) άλλες γυναίκες και στις περισσότερες οι άνδρες φιλούν επίσης στον αέρα τις γυναίκες. Ωστόσο, μόνο στην Αργεντινή δύο άνδρες που συναντιούνται φιλιούνται κανονικά, τρίβωντας τα μάγουλά τους ακόμα κι όταν δεν είναι συγγενείς ή έχουν μεταξύ τους σχέση.

«Μοίρασμα της αναπνοής» (Νέα Ζηλανδία)

Εκτός από τον περίφημο πολεμικό χορό τους, οι αυτόχθονες της Νέας Ζηλανδίας είναι γνωστοί και για το hongi, όπως αποκαλούν στη γλώσσα τους τον παραδοσιακό χαιρετισμό μεταξύ  δύο ανθρώπων. Οι ίδιοι οι Μαορί το αποκαλούν «μοίρασμα της αναπνοής» και λένε πως συμβολίζει το «ιερό καλωσόρισμα του ξένου στην κουλτούρα των Μαορί».

O τρόπος μετράει

Τελικά μια χειραψία δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται όταν τη δίνεις συναντώντας κάποιον στη μέση του δρόμου. Στη Μέση Ανατολή απαγορεύεται διά ροπάλου να γίνει με το αριστερό χείρι το οποίο θεωρείται ακάθαρτο. Επίσης, σε αυτές τις χώρες ο επισκέπτης θα πρέπει να περιμένει το πρόσωπο του αντίθετου φύλου να απλώσει το χέρι του. Αν δεν κάνει την κίνηση τότε ο επισκέπτης αρκείται σε ένα νεύμα.

Στην Κίνα δεν εκτιμώνται οι σφικτές χειραψίες, ενώ στη Γερμανία θα πρέπει κανείς να καταλάβει πότε πρέπει να σταματήσει το πάνω-κάτω των χεριών.

Κι αν το χέρι σας είναι βρώμικο ή βρεγμένο; Υπάρχουν ειδικές διαδικασίες ανά χώρα σε αυτές τις περιπτώσεις. Στο Μαρόκο αγγίζετε το πίσω μέρος της δεξιάς σας παλάμης με το αντίστοιχο του άλλου ατόμου. Στη Ρουάντα αν πλησιάσει να σας χαιρετίσει κάποιος με λαδσπωμένα χέρια πιάστε του τον καρπό.

Στη Μποτσουάνα, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, ακόμα και όταν τα χέρια είναι καθαρά. Εκεί, η χειραψία περιλαμβάνει ολόκληρο… πρωτόκολλο που πρέπει να ολοκληρωθεί ως εξής: Ενώστε τα δεξιά χέρια, κουνήστε τα πάνω-κάτω μια φορά, μπλοκάρετε τους αντίχειρες, σηκώστε τα χέρια σας σε ορθή γωνία, πιάστε ξανά τα χέρια και στη συνέχεια αφήστε τα σε χαλαρή θέση αφήνοντας το χέρι του άλλου ατόμου να φύγει… Καταλάβατε;

Παλαμάκια (Ζιμπάμπουε και Μοζαμβίκη)

Κρύβει κάτι -θα λέγαμε- ζεστό το να υποδέχεσαι έναν άγνωστο με παλαμάκια, έτσι δεν έιναι; Στη Ζιμπάμπουε μάλιστα όλο αυτό παίρνει τη μορφή μιας χορογραφίας των χεριών, αφού τα δύο πρόσωπα χτυπούν τις παλάμες τους «συνομιλώντας» μεταξύ τους. Π.χ. ο ένας χτυπά τα χέρια μια φορά, ο άλλος απαντά με δύο παλαμάκια, κ.ο.κ.

Μακάρι να ήταν τόσο απλό όσο ακούγεται. Αν βρεθείτε στην αφρικανική αυτή χώρα προσέξτε πώς θα το κάνετε: Οι άνδρες χτυπούν με τα δάχτυλα και τις παλάμες ευθυγραμμισμένα, ενώ οι γυναίκες πρέπει να έχουν τα χέρια τους σε γωνία. Στη Βόρεια Μοζαμβίκη χρησιμοποιούν κι αυτοί τα παλαμάκια, αλλά πρέπει πρώτα λένε τρεις φορές τη λέξη «moni» (γεια).

Με το χέρι στην καρδιά (Μαλαισία)

Συναισθηματικός αυτός ο τρόπος χαιρετισμού που συνηθίζουν οι κάτοικοι της Μαλαισίας. Έχει ως εξής. Πιάνεις απαλά το χέρι του προσώπου που έχεις απέναντί σου, το κρατάς για λίγα δευτερόλεπτα και το αφήνεις, φέρνοντας τα δικά σου χέρια στην καρδιά σου. Ταυτόχρονα τον κοιτάζεις στα μάτια και του κάνεις ένα… αγαπησιάρικο νεύμα που συμβολίζει την καλή θέληση και το «έξω καρδιά». Στη συνέχεια, το άλλο πρόσωπο πρέπει να ανταποδόσει την χειρονομία.

Σεβασμός στους μεγαλύτερους (Ασία και Αφρική)

Απ’ άκρη σ’ άκρη στις δύο αυτές ηπείρους, το επίπεδο ευγένειας ενός ατόμου ορίζεται από το πώς χαιρετά τους ηλικιωμένους. Αυτό σημαίνει πως κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης πρέπει κανείς όχι μόνο να τους δίνει προτεραιότητα, αλλά να απευθύνεται προς αυτούς και με συγκεκριμένο τρόπο ή χαρακτηρισμούς.

Π.χ. πιάνεις το χέρι του ηλικιωμένου και το αγκαλιάζεις με τις παλάμες σου. Στην Ινδία οι ντόπιοι πιάνουν ακόμα και τα πόδια των ηλικιωμένων, αποδεικνύοντας τον σεβασμό προς τα πρόσωπά τους, ενώ στη Λιβερία και στη φυλή Γιορούμπα της Νιγηρίας οι νεότροι πέφτουν στα γόνατα ενώπιον των πρεσβυτέρων.

Μυρίζοντας το πρόσωπο (Γροιλανδία και νησιά Τουβάλου, κεντρικός Ειρηνικός)

Τίποτα δεν συγκρίνεται με τη μυρωδιά ενός ανθρώπου που αγαπάς λένε… Τι γίνεται όμως με την οσμή κάποιοου που μόλις γνώρισες; Ακούγεται λίγο αηδιαστικό αλλά τι να κάνουμε; Είναι παράδοση αιώνων για τους Ινουίτ, τους αυτόχθονες της Γροιλανδίας, το λεγόμενο kunik. Πώς γίνεται; Τοποθετείς τη μύτη και το άνω χείλος στο μάγουλο ή το μέτωπο κάποιου και αρχίζεις να τον μυρίζεις. Στη Γροιλανδία ο χαιρετισμός αυτός συνηθίζεται μεταξύ ήδη γνωστών προσώπων, ενώ στη νήσο Τουβαλού του Ειρηνικού χρησιμοποιείται και ως ζεστά καλωσόρισμα στους επισκέπτες.

Υποκλίνομαι… (Ιαπωνία, Ινδία, Λάος, Καμπότζη και Ταϊλάνδη)

Όταν μιλάμε για υπόκλιση το ερώτημα δεν είναι «πότε πρέπει» αλλά «πώς γίνεται».

Στην Ινδία, την Καμπότζη, το Λάος και την Ταϊλάνδη ενώνουν τις παλάμες τους στο ύψος του στήθους σε στάση προσοχής και υποκλίνονται. Στην Ταϊλάνδη όσο πιο ψηλά έχεις τις παλάμες τόσο περισσότερο σεβασμό αποδίδεις.

Από την άλλη, στην Ιαπωνία το δείχνεις με το βάθος της υπόκλισης, με μέγιστο τις 90 μοίρες (Είπαμε κιόλας…). Στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου όμως τα χέρια πρέπει να είναι κάτω. Στο πλάι για τους άνδρες και πάνω στους μηρούς για τις γυναίκες.

Μεταξύ των νεότερων συνηθίζεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια μια ελαφρά υπόκλιση του κεφαλιού, κάτι δηλαδή σαν νεύμα.

Headlines