Ένας στους δέκα ανθρώπους είχε κάποια επιθανάτια εμπειρία

Περίπου το 10% των ανθρώπων στον κόσμο -ο ένας στους δέκα- έχει να αναφέρει κάποια επιθανάτια εμπειρία (near-death), σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα. Οι εμπειρίες αυτές έχουν μια μεγάλη ποικιλία, όπως ένα φως στο βάθος του τούνελ, η αίσθηση ότι πετάει κανείς πάνω από το σώμα του, η διαστρέβλωση του χρόνου, η ακρόαση φωνών ανθρώπων (ή αγγέλων), διάφορα μυστικιστικά αισθήματα κ.α.

Αν και έως τώρα επικρατούσε η εντύπωση ότι τέτοιες εμπειρίες είναι σχετικά σπάνιες, η νέα μελέτη Δανών και Νορβηγών ερευνητών, με επικεφαλής τον νευρολόγο δρα Ντάνιελ Κοντζίλα του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, που παρουσιάσθηκε στο πέμπτο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Νευρολογίας στο Όσλο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τελικά πρόκειται για κάτι πολύ πιο κοινό από ό,τι είχε υποτεθεί. Προηγούμενες μικρότερες μελέτες είχαν βρει χαμηλότερα ποσοστά επιθανάτιων εμπειριών στον πληθυσμό: 8% στην Αυστραλία και 4% στη Γερμανία.

Αρκετοί άνθρωποι αναφέρουν περίεργες σωματικές και πνευματικές εμπειρίες στη διάρκεια απειλητικών για τη ζωή τους γεγονότων, όπως ένα έμφραγμα, ένα τροχαίο, μια φονική μάχη ή ένας παρ’ ολίγον πνιγμός. Ορισμένοι νιώθουν ότι πέθαναν και ξαναγύρισαν στη ζωή, έχοντας στο μεταξύ πάρει μια «γεύση» του τι υπάρχει μετά το σύνορο της φυσικής ζωής.

Κάποιες γυναίκες είχαν εξωσωματικές εμπειρίες στη διάρκεια του τοκετού, όπως μια 37χρονη που δήλωσε: «Ένιωσα σαν να πέθανα και πήγα στον παράδεισο. Άκουσα φωνές και ήμουν βέβαιη ότι δεν θα επέστρεφα στη ζωή μου. Ήταν κάτι παράξενο, δεν μπορούσα να ελέγξω το σώμα μου».

Οι σκανδιναβοί ερευνητές μελέτησαν δειγματοληπτικά 1.035 ανθρώπους σε 35 χώρες, από τους οποίους οι 289 ανέφεραν κάποια επιθανάτια εμπειρία και από αυτούς οι 106 κρίθηκε ότι όντως πληρούσαν τα κριτήρια αξιοπιστίας της εμπειρίας ως επιθανάτιας.

Το 55% συσχέτισαν την επιθανάτια εμπειρία με κάποιο απειλητικό για τη ζωή τους γεγονός, ενώ το 45% όχι. Σχεδόν εννέα στους δέκα (87%) που είχαν κάποια επιθανάτια εμπειρία, είχαν επίσης μια αφύσικη αίσθηση ροής του χρόνου, ενώ δύο στους τρεις (65%) ένιωθαν οι σκέψεις τους να κυλάνε εξαιρετικά γρήγορα. Τουλάχιστον οι μισοί (53%) ένιωσαν να αποχωρίζονται από το σώμα τους. Πολλοί ένιωθαν μια απόλυτη γαλήνη, άλλοι ένιωθαν κάποιες παρουσίες γύρω τους (αγγελικές ή δαιμονικές), ενώ ήσαν παράλυτοι και ανίκανοι να κινηθούν.

Ένας 28χρονος που είχε κοντέψει να πνιγεί σε μια παραλία της Φλόριντα, όταν ήταν δέκα ετών, περιέγραψε την εμπειρία του ως εξής: «Ένιωσα την ψυχή μου να βγαίνει από το σώμα μου και να αιωρείται. Μετά από λίγες στιγμές, ένιωθα σαν να βρισκόμουν σε ένα τεράστιο σκοτεινό τούνελ, στο τέρμα του οποίου υπήρχε το πιο λαμπερό λευκό φως που είχα δει ποτέ. Θυμάμαι ότι οι νεκροί συγγενείς μου με περίμεναν στην πύλη, μεταξύ των οποίων η γιαγιά μου. Δεν θυμάμαι για ποιο πράγμα μιλούσαμε. Αλλά ξαφνικά ένιωσα κάτι να με ρουφάει έξω από το τούνελ και να μπαίνω με ορμή ξανά στο σώμα μου».

Ενώ μια 32χρονη που επίσης παρ’ ολίγον να πνιγεί όταν ήταν οκτώ ετών, ανέφερε: «Ένιωσα πλήρη γαλήνη. Τόσα χρόνια μετά, ακόμη μπορώ να θυμηθώ πώς ένιωθα. Ήταν ένα θαυμάσιο αίσθημα».

Από όσους όμως ανέφεραν κάποια επιθανάτια εμπειρία, μόνο το 27% ανέφεραν ότι αυτή ήταν ευχάριστη. Σχεδόν οι τρεις στους τέσσερις (το 73%) είπαν ότι αυτή ήταν δυσάρεστη, ένα υψηλότερο του αναμενομένου ποσοστό, το οποίο όμως μειώνεται για όσους βαθμολογούνται πιο ψηλά στην Κλίμακα Επιθανάτιων Εμπειριών Greyson, που αξιολογεί μέσω ερωτηματολογίου 16 σχετικά συμπτώματα για να βγάλει ένα «σκορ» σχετικά με την αξιοπιστία και την ένταση της εμπειρίας. Άνθρωποι με «σκορ» πάνω από 7 στην κλίμακα Greyson (επιβεβαιωμένη επιθανάτια εμπειρία) ανέφεραν σε ποσοστό 53% ότι αυτή ήταν ευχάριστη και μόνο το 14% ότι ήταν δυσάρεστη (οι υπόλοιποι ήσαν κάπου ανάμεσα στο ευχάριστο και στο δυσάρεστο). Με άλλα λόγια, όσο πιο υψηλή είναι η «βαθμολογία» κάποιου, τόσο πιθανότερο είναι να δηλώνει πως η επιθανάτια εμπειρία του βιώνεται ως ευχάριστη.

Μερικές -αλλά όχι όλες- εμπειρίες αυτού του είδους, σύμφωνα με τους ερευνητές, σχετίζονται με μια διαταραχή του ύπνου, κατά την οποία οι άνθρωποι μπορεί να νιώσουν μια πρόσκαιρη παράλυση και παράλληλα να ονειρεύονται στο ξύπνιο τους, έχοντας ζωντανές παραισθήσεις. Η διαταραχή αυτή λέγεται και «εισβολή» του ύπνου REM (ταχεία κίνηση ματιών που προδίδει ότι κάποιος ονειρεύεται), όσο ακόμη κανείς είναι ξύπνιος. Η διαταραχή είναι πιθανότερο να συμβεί σε όσους έχουν υψηλή βαθμολογία στην κλίμακα επιθανάτιων εμπειριών Greyson (47%), σε σχέση με όσους έχουν χαμηλό «σκορ» (26%) και ακόμη πιθανότερο σε σχέση με όσους δεν έχουν καθόλου επιθανάτιες εμπειρίες (14%).

«Το κεντρικό μας εύρημα», δήλωσε ο Κοντζίλα, «είναι ότι επιβεβαιώσαμε τη σχέση ανάμεσα στις επιθανάτιες εμπειρίες με τη διαταραχή του ύπνου».