Ο 35χρονος Ιάσονας Αποστολόπουλος ασχολείται με τις διασώσεις στη θάλασσα  και το προσφυγικό από το 2015. Αυτά τα χρόνια έχει ζήσει συγκλονιστικές εμπειρίες στη θάλασσα και έχει βοηθήσει στην διάσωση εκατοντάδων προσφύγων.

Ο κ. Αποστολόπουλος είναι διασώστης στο ιστιοφόρο Αlex το οποίο παραβίασε την ιταλική απαγόρευση και μπήκε στο λιμάνι της Λαμπεντούζα μεταφέροντας δεκάδες πρόσφυγες.


Ο ίδιος είχε μιλήσει στο dinamopress.it για την ιστορία του και το ταξίδι από τη Λέσβο στη Mediterranea.

«Ξεκίνησα να ασχολούμαι με τις διασώσεις στο νησί της Λέσβου, το καλοκαίρι του 2015. Πριν απο αυτό εργαζόμουν κατά καιρούς ως ναυαγοσώστης. Εκείνη την περίοδο, στα ελληνικά νησιά που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία, έφταναν καθημερινά χιλιάδες μετανάστες. Δεν υπήρχε κανένας για να τους βοηθήσει. Ούτε ΜΚΟ, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η Φρόντεξ. Τίποτα και κανένας. Έτσι λοιπόν, κάποιοι άνθρωποι απο το ελληνικό κίνημα, κυρίως απο την περιοχή των Εξαρχείων, αποφάσισαν να δράσουνε και να βρεθούνε στην πρώτη γραμμή, προκειμένου να βοηθήσουνε τους μετανάστες. Πολλοί απο αυτούς είχαν βοηθήσει ήδη τους πρόσφυγες που βρίσκονταν στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα, το οποίο ήταν τότε σαν σημείο αναφοράς πριν απο τη μετάβαση τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».

«Όταν φτάσαμε στην παραλία της Σκάλας Συκαμνιάς, δημιουργήσαμε μια αυτοδιαχειριζόμενη κατασκήνωση και μια αλληλέγγυα κουζίνα. Το Platanos Refugee Solidarity. Στηρίζαμε οικονομικά οι ίδιοι το εγχείρημα αυτό ή στηριζόμασταν σε πρωτοβουλίες αλληλεγγύης. Στην θάλασσα έβλεπες παντού μαύρες κουκίδες, απο τις πολλές μικρές βάρκες και τα φουσκωτά που έφταναν στις ακτές, μεταφέροντας δεκάδες ανθρώπους. Μόνο στην παραλία στην οποία βρισκόμασταν εμείς, έφταναν 3.000 άτομα κάθε μέρα. Εμφανιζόντουσαν απο κάθε μεριά: απο τις παραλίες, τα βράχια και τους κολπίσκους. Το νησί ήταν γεμάτο απο κόσμο».

« Εμείς βρεθήκαμε εκεί απο τις αρχές του Οκτώρη του 2015. Μέσα σε λιγότερο απο ένα μήνα, συνέβη κάτι που άλλαξε τα πάντα. Ήταν 28 Οκτώβρη και μπροστά στα μάτια μας έγινε ένα μεγάλο ναυάγιο, στην περιοχή του Μολύβου. Μέσα στη θάλασσα υπήρχαν εκατοντάδες άνθρωποι. Η Φρόντεξ δεν έκανε τίποτα. Η Proactiva διέθετε μόνο jet skis. Οι μόνοι που βγήκανε στη θάλασσα με τις βάρκες τους και προσπαθούσαν να σώσουν τους ανθρώπους, ήταν οι ψαράδες απο τη Σκάλα Συκαμνιάς. Εμεις βρισκόμασταν στην παραλία, παρακολουθώντας ανήμποροι να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να πνίγονται. Εκείνη την ημέρα πνίγηκαν 50 άνθρωποι. Τους βλέπαμε μπροστά στα μάτια μας, ανάμεσα στα κύματα και την ακτή. Είχαμε τρελλαθεί όλοι απο την θλίψη και την οργή. Το ίδιο βράδυ κάναμε συνέλευση. Τότε ενημέρωσα και τους υπόλοιπους οτι έχω ένα μικρό φουσκωτό στην Αθήνα, οτι ξέρω να το οδηγώ και οτι θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα διάσωσης. Συμφώνησαν όλοι και έτσι συγκεντρώσαμε τα χρήματα μεταξύ μας, προκειμένου να μεταβώ στην Αθήνα για να φέρω το φουσκωτό στην Λέσβο».

« Μείναμε στην Λέσβο για περίπου 7 μήνες. Απο τον Οκτώβριο του 2015 μέχρι τον Ιούνιο του 2016. Στις 18 Μαρτίου του 2016, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τουρκία του Ερντογάν υπέγραψαν τη συμφωνία για το κλείσιμο των συνόρων. Έφτασε και το ΝΑΤΟ με τα πολεμικά πλοία του. Η τουρκική αστυνομία άρχισε να συλλαμβάνει όλους όσοι προσπαθούσαν να φύγουν απο την Τουρκία. Παράλληλα ξεκίνησε και η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης και των διασώσεων στην Λέσβο. Το φουσκωτό μας όμως, έφερε σημαία Ελλάδας και δεν μπορούσανε να μας σταματήσουνε. Οι εφημερίδες τότε το αποκαλούσαν «Η βάρκα των αναρχικών». Οι ασφαλίτες προσπαθούσαν να μας τρομοκρατήσουν. Μας σταματούσαν συνεχώς, μας φώναζαν, μας ζητούσαν τα χαρτιά μας, μας απειλούσαν για να βγούμε στη στεριά και να σταματήσουμε τις περιπολίες μας. Εμείς όμως δεν φοβόμασταν. Στο τέλος δεν μας έκαναν τίποτα. Γνώριζαν εξάλλου οτι είχαμε σχέσεις με διάφορες συλλογικότητες απο το ελληνικό κίνημα και οτι θα υπήρχαν αντιδράσεις».

« Η Λέσβος εντωμεταξύ, είχε μετατραπεί σε μια μεγάλη φυλακή. Οι πρόσφυγες ήταν κλεισμένοι στο hotspot της Μόριας. Μια τεράστια και απάνθρωπη φυλακή. Οι αφίξεις είχαν μειωθεί και το ζήτημα απο ανθρωπιστικό, είχε μετατραπεί σε πολιτικό. Αρχίσαμε να οργανώνουμε πορείες μαζί με τους μετανάστες. Όλα όμως είχαν κλείσει. Δεν υπήρχε καμιά προοπτική και παράλληλα τελείωναν τα χρήματα που είχαμε συγκεντρώσει απο δωρεές. Έτσι τον Ιούνιο του 2016, μαζέψαμε τα πράγματα μας, την κουζίνα και τις σκηνές και φύγαμε».

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

«Στην Λέσβο γνώρισα διάφορους διασώστες. Μου είπαν οτι τα διασωστικά πλοία τα οποία επιχειρούσαν στα διεθνή ύδατα στην κεντρική Μεσόγειο έψαχναν για πληρώματα. Έκανα αίτηση στην Sos Mediterranée, με διάλεξαν και έτσι έφυγα σε αποστολή με το Acquarius».

«Η θάλασσα ήταν γεμάτη ανθρώπους. Μέσα σε λίγους μήνες, είχαμε διασώσει χιλιάδες ανθρώπους. Μια φορά, κατά τη διάρκεια μιας μόνο αποστολής, περισυλλέξαμε απο τη θάλασσα 1.004 ανθρώπους. Δέκα ναυάγια μέσα σε μια μέρα, δέκα διασώσεις στη σειρά. Κατά το τέλος της Μ. Εβδομάδας, το Πάσχα του 2017, σε μόλις 2 μέρες διασώθηκαν 20.000 άνθρωποι απο όλα τα διασωστικά πλοία που επιχειρούσαν στην θάλασσα, απο ΜΚΟ, την ιταλική ακτοφυλακή και τα πολεμικά πλοία. Επρόκειτο πραγματικά για έξοδο. Η έξοδος απο την Λιβύη».

«Την περίοδο εκείνη, τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης συντόνιζε το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης της Ρώμης. Είχαμε άριστη συνεργασία με την ιταλική ακτοφυλακή. Επιχειρούσαμε μαζί. Τα πράγματα δεν ήταν όπως τώρα. Τα πάντα λειτουργούσαν σαφώς καλύτερα. Υπήρχαν πολλά διασωστικά πλοία, τα οποία συμμετείχαν ενεργά στις διασώσεις. Παρόλα αυτά υπήρχαν και πολλοί νεκροί. Περισυλλέγαμε συνεχώς άψυχα και παραμορφωμένα απο το νερό σώματα. Στη συνέχεια ήρθε η Διακήρυξη της Μάλτας, στη Σύνοδο Κορυφής που έλαβε χώρα στη Μάλτα στις 3 Φεβρουαρίου του 2017».

« Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν να αναγνωρίσουν τις παραστρατιωτικές ομάδες της Λιβύης και να τους παρέχουν χρήματα, σκάφη και εκπαίδευση, προκειμένου να σταματήσουν τις αναχωρήσεις των μεταναστών. Οι Λίβυοι εκπαιδεύτηκαν στην Ιταλία, αλλά και στην Ελλάδα. Στην Κρήτη. Έτσι λοιπόν, με όπλα και χρήματα της Ευρώπης, οι Λίβυοι ξεκίνησαν να δημιουργούν το χάος. Το ένα περιστατικό διαδεχόταν το άλλο. Έβαλαν με καλάσνικωφ κατά του διασωστικού Bourbon Argos των ΓχΣ. Πυροβολούσαν πάνω στη γέφυρα. Μια σφαίρα πέρασε ξυστά απο το αυτί ενός φίλου μου. Έκαναν έφοδο στο Lifeline με παρατεταμένα τα όπλα και χωρίς άδεια. Λίγο αργότερα, εμβόλισαν το διασωστικό Sea–Watch. Αυτό που συνέβη σε εμας όμως, στο Aquarius, ήταν ακόμα χειρότερο».

«Ήταν Μάιος του 2017. Είχαμε μόλις εντοπίσει 2 βάρκες σε κίνδυνο και τους είχαμε πετάξει σωσίβια, τη στιγμή που είδαμε να μας προσεγγίζει η ακτοφυλακή της Λιβύης. Μας προσέγγισαν και άρχισαν να πυροβολούν. Πέσαμε όλοι στο πάτωμα, ξαπλώσαμε στη γέφυρα με το κεφάλι κάτω. Όπως ακριβώς συμβαίνει στις ταινίες. Αυτό που σκεφτόμουνα ήταν οτι θα πεθάνουμε όλοι. Οι Λίβυοι επιβιβάστηκαν στις δυο βάρκες μαζί με τα όπλα τους. Άρχισαν να χτυπούν τους ανθρώπους και να ουρλιάζουν για να πάνε στο σκάφος τους. Μετά την ολοκλήρωση της μετεπιβίβασης, έφυγαν προς την Λιβύη. Μόλις οι πρόσφυγες κατάλαβαν οτι θα τους επέστρεφαν στην Λιβύη, άρχισαν να πέφτουν μέσα στη θάλασσα. Ήταν απίστευτο. Το σκάφος του λιβυκού λιμενικού συνέχιζε κανονικά την πορεία του και άνθρωποι με πορτοκαλί σωσίβια έπεφταν στην θάλασσα, ο ένας πίσω απο τον άλλον. Ήταν περίπου εκατό άτομα, τα οποία κολυμπούσαν προς το Aquarius. Εμεις τρέξαμε αμέσως να τους περισυλλέξουμε.

Επικρατούσε ένα χάος. Οι Λίβυοι πυροβολούσαν στον αέρα ή χτυπούσαν με τα γκλομπς τον κόσμο που κολυμπούσε. Σε όσους βρίσκονταν ακόμα πάνω στο σκάφος τους, τραβούσαν τα σωσίβια. Είναι άθλιοι. Πρόκειται για δολοφόνους. Περισυλλέξαμε όσο κόσμο μπορούσαμε μέσα απο τη θάλασσα. Κάποιοι όμως πνίγηκαν και κάποιοι επέστρεψαν στην Λιβύη».

«Η Διακήρυξη της Μάλτας άλλαξε πολλά πράγματα. Το κλίμα στην Ιταλία ήταν πλέον πολύ διαφορετικό. Καθημερινά στην ιταλική τηλεόραση αποκαλούσαν τις ΜΚΟ «τα ταξί της θάλασσας», λέγοντας οτι λειτουργούνε ως πόλος έλξης. Δημιουργώντας υποψίες για τις πηγές χρηματοδότησης αυτών των Οργανώσεων. Δόθηκε πολύ εξουσία στο λιμενικό της Λιβύης, το οποίο έγινε ακόμα πιο βίαιο. Έλεγαν οτι η Λιβύη είναι ασφαλές μέρος. Εγω το μόνο που ξέρω είναι οτι πρόκειται για μια κόλαση. Όλοι όσους διέσωσα, μου είπαν οτι προτιμούν να πεθάνουν παρά να επιστρέψουν στην Λιβύη. Όλες οι γυναίκες με το που επιβιβάζονταν στο διασωστικό μας, μας ζητούσαν το ίδιο πράγμα: ένα τεστ εγκυμοσύνης. Είχαν πέσει όλες θύματα βιασμού. Οι άντρες είχαν πουληθεί ως σκλάβοι, μέχρι 4 και 5 φορές ο καθένας. Όλοι όσοι έφευγαν απο αυτή τη χώρα, ήταν σε άθλια ψυχολογική και σωματική κατάσταση».

« Παρόλα αυτά και μέχρι τα τέλη του Οκτώβρη του 2017, οι βάρκες συνέχιζαν ακόμα να φτάνουν. Μετά φαίνεται οτι οι Ιταλοί χρηματοδότησαν τις διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες για να σταματούν τους μετανάστες. Το λιμενικό της Λιβύης δεν ήταν σε θέση να το κάνει απο μόνο του. Αυτή η δυναμική οδήγησε σε έναν νέο πόλεμο ανάμεσα στις διάφορες φράξιες, για το ποιός ελέγχει τους μετανάστες και παίρνει τα χρήματα. Έτσι λοιπόν και οι αναχωρήσεις μειώθηκαν δραματικά».

«Τα προβλήματα για τις ΜΚΟ ξεκίνησαν τον Μάιο του 2017. Η ιταλική κυβέρνηση δημοσίευσε έναν Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος περιόριζε κατά πολύ τις επιχειρήσεις στη θάλασσα. Σε αυτόν προβλεπόταν επίσης, οτι μετά τη διάσωση τα πλοία θα πρέπει να κατευθύνονται αμέσως προς την Ιταλία και να επιτρέπουν την επιβίβαση των ιταλικών σωμάτων ασφαλείας σε αυτά. Το Juventa αρνήθηκε να τον υπογράψει και μετά απο ένα μήνα το πλοίο κατασχέθηκε απο τις αρχές. Η περίπτωση του Juventa χρησιμοποιήθηκε για να φοβηθούνε και οι υπόλοιπες ΜΚΟ, οι οποίες πράγματι υπέγραψαν τον Κώδικα. Τον Αύγουστο του 2017 το λιμενικό της Λιβύης ανακοίνωσε την ενεργοποίηση περιοχής έρευνας και διάσωσης, εντός 8 ν.μ απο τις ακτές της χώρας».

«Και έτσι η Ιταλία, αναγνωρίζοντας τις λιβυκές αρχές αποποιήθηκε των ευθυνών της και οποιασδήποτε υποχρέωσης διάσωσης. Κάθε φορά που εντοπίζαμε μια βάρκα, επικοινωνούσαμε με το Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης της Ρώμης, το οποίο λίγους μήνες νωρίτερα συντόνιζε τις επιχειρησείς. Πλέον όμως μας παρέπεμπε στους Λίβυους καθότι τα περιστατικά αυτά δεν τους αφορούσαν. Είδα με τα ίδια μου τα μάτια, το πολεμικό πλοίο Andrea Doria να συνδράμει σε 2 περιστατικά το λιμενικό της Λιβύης, τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 2017. Εντοπίζανε τις βάρκες με τους μετανάστες και βοηθούσαν τους Λίβυους να τους επιστρέψουν πίσω στην Λιβύη».

« Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο δύσκολα. Οι αφίξεις μειώθηκαν ακόμα περισσότερο. Οι Λίβυοι έγιναν ακόμα πιο βίαιοι. Τον Μάρτιο του 2018, η Pro Activa Open Arms αρνήθηκε να παραδώσει τους διασωθέντες στους Λίβυους. Μια εβδομάδα αργότερα, το διασωστικό πλοίο κατασχέθηκε. Στα διασωστικά Sea Eye, Sea Watch και Lifeline, η Μάλτα απαγόρευσε τον απόπλου για τους ίδιους ακριβώς λόγους. Κατηγορούνται δηλ. γιατί δεν επέτρεψαν στους Λίβυους να επιστρέψουν πίσω στην Λιβύη τους διασωθέντες. Το καλοκαίρι του 2018, στην κεντρική Μεσόγειο επιχειρούσε μόνο το Aquarius. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, είχε μόλις ξεκινήσει και η πολιτική των κλειστών λιμανιών. Μετά απο μια μεγάλη επιχείρηση διάσωσης, το Aquarius υποχρεώθηκε να κατευθυνθεί προς το λιμάνι της Βαλένθια στην Ισπανία, όπου και αποβίβασε τελικά τους διασωθέντες. Ένα πλοίο με 630 επιβάτες και σε άσχημες συνθήκες, χωρίς επαρκές φαγητό και νερό και με τον Ερυθρό Σταυρό που φρόντιζε για τον ανεφοδιασμό του σε τρόφιμα».

«Τον Αύγουστο του 2018, το Γιβραλτάρ αφαίρεσε την σημαία χώρας απο το πλοίο των ΓχΣ και Sos Mediterranée, με το πρόσχημα οτι δεν σεβάστηκαν το προβλεπόμενο πρωτόκολλο έρευνας και διάσωσης, γιατί δεν παρέδωσαν τους μετανάστες στους Λίβυους. Μετά απο μια στάση στο λιμάνι της Μασσαλίας, το πλοίο – αυτή τη φορά με σημαία Παναμά- ξεκίνησε για μια νέα αποστολή τον Σεπτέμβριο του 2018, η οποία όμως διήρκησε μόλις 20 ημέρες. Ο Παναμάς απέσυρε τη σημαία, δηλώνοντας δημόσια οτι δέχθηκε απειλές απο τις ιταλικές αρχές. Η νέα κυβέρνηση συνεργασίας της Ιταλίας των Di Maio – Salvini, είχε εκφράσει την πρόθεση της να αποκλείσει απο τα ιταλικά λιμάνια όλα τα πλοία με σημαία Παναμά, αν η κεντροαμερικανική χώρα δεν υιοθετούσε αμέσα μέτρα κατά του Αquarius. Πλέον καμιά χώρα δεν επιθυμεί να επιτρέψει στο Aquarius να φέρει τη σημαία της. Ούτε καν η Ελβετία, στην οποία ζητήθηκε επισήμως μετά απο μια μεγάλη εκστρατεία στην οποία συγκεντρώθηκαν χιλιάδες υπογραφές, ακόμα και γνωστών καθηγητών Πανεπιστημίων, καλλιτεχνών και ηθοποιών. Σε όλα αυτά, προστέθηκε ακόμα ένα λιθαράκι, ύστερα απο την εισαγγελική έρευνα για την δήθεν παράνομη μεταφορά αποβλήτων. Κατηγορίες οι οποίες κατέπεσαν στο Εφετείο της Κατάνιας (Σικελία), στις αρχές Φλεβάρη».

«Ήμουν ο μόνος Έλληνας με μια τέτοια εμπειρία. Γι’αυτό και με καλούσαν παντού. Μετά βρέθηκα στο Νότιο Σουδάν για 4 μήνες, όπου, με τους ΓχΣ στήσαμε ένα νοσοκομείο μέσα στη ζούγκλα. Η κανονική μου ιδιότητα, είναι αυτή του πολιτικού μηχανικού. Επέστρεψα για λίγο πίσω και ξαναέφυγα για 4 μήνες για να ολοκληρώσουμε το πρότζεκτ του νοσοκομείου. Παρέμεινα στο Νότιο Σουδάν μέχρι τον Φεβρουάριο του 2019».

MEDITERRANEA

« Για τη Μediterranea έμαθα μόλις αυτή ξεκίνησε τις επιχειρήσεις. Όταν επέστρεψα απο το Νότιο Σουδάν, έμαθα οτι θα επέστρεφε και πάλι στη θάλασσα και οτι έψαχνε ανθρώπους με εμπειρία. Έκανα αίτηση και με πήρανε. Ήμουν πάνω στο πλοίο, όταν στις 18 Μαρτίου διασώσαμε 39 ανθρώπους».

«Ξεκινώντας και πάλι τις διασώσεις στην θάλασσα και μετά απο ένα μήνα, αντιλήφθηκα οτι το πλαίσιο είναι εντελώς διαφορετικό. Οι διασώσεις είναι πλέον αυτο-διαχειριζόμενες. Δηλ. οι μόνοι που επιχειρούμε είμαστε εμεις. Οι πολίτες. Και επιχειρούμε με ίδια μέσα. Καταφέραμε να εντοπίσουμε εκείνη τη βάρκα χάρη στο Alarm Phone και το Moonbird (ΣτΜ: διασωστικό αεροσκάφος της Sea Watch). Το λιμενικό της Ιταλίας και της Μάλτας σταμάτησαν τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, να συντονίζουν τις επιχειρήσεις. Δεν τους νοιάζει πλέον καθόλου για τον κόσμο που πνίγεται. Είμαστε μόνο εμεις. Αυτοδιαχειριζόμενες και πιο πολιτικές διασώσεις. Υπάρχει πλέον ένας διαρκής πόλεμος σε στεριά και θάλασσα. Απο το ανθρωπιστικό κομμάτι, έχει παραμείνει κάτι λίγο. Αφού όταν διασώζεις ανθρώπους στην θάλασσα, θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για την πολιτική σύγκρουση. Αυτό που χρειάζεται όμως να προσέξουμε, είναι οτι η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης δεν αφορά μόνο στις ΜΚΟ, αλλά τους πάντες. Απο τους ψαράδες, μέχρι και τους πλοιάρχους των εμπορικών πλοίων, οι οποίοι κινδυνεύουν εξίσουν να κατηγορηθούν».

« Αυτό θα πρέπει να σταματήσει. Πιστεύω οτι μόνο ένα κίνημα όπως το Mediterranea μπορεί να το πετύχει. Γιατί έχει πολιτική σχέση με τους αγώνες, τις συλλογικότητες και τις συνελεύσεις. Γι’αυτό τον λόγο άλλωστε θέλησα να συμμετάσχω σε αυτή την αποστολή με το Mar Jonio. Δεν με απασχολούν οι κίνδυνοι. Δεν φοβόμαστε γιατί γνωρίζουμε οτι έχουμε το δίκιο και το δίκαιο με το μέρος μας. Είναι πραγματικά αδιανότητο να κινδυνεύει να συλληφθεί κάποιος, επειδή διέσωσε ανθρώπους οι οποίοι διαφορετικά θα είχαν πνιγεί. Δεν έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Δεν γίνεται να το δεχτούμε αυτό το πράγμα. Η κατάσταση είναι απίστευτη και αισχρή. Θα πρέπει όλοι να κάνουμε κάτι για να σταματήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα».

Headlines