Θα καθίσει στο σκαμνί ο ΣΥΡΙΖΑ για τα σκάνδαλα της προηγούμενης τετραετίας;

Η πρόταση για άρση της ασυλίας του Παύλου Πολάκη, που κατά πάσα πιθανότητα θα επικυρωθεί και από την Ολομέλεια της Βουλής, εκκινεί τον κύκλο ποινικών διερευνήσεων που αφορούν τις κυβερνήσεις του Αλέξη Τσίπρα.

Με αυτή την έννοια η συγκεκριμένη κίνηση, που αφορά σύμφωνα με τη γνώμη της αρμόδιας επιτροπής της  Βουλής (αλλά και τη γνώμη του Εισαγγελέα) την ατομική στάση του τέως αναπληρωτή υπουργού Υγείας και ότι την άσκηση των υπουργικών καθηκόντων, αποτελεί απλώς την αρχή και λογικά θα πρέπει να αναμένουμε και αρκετές ακόμη ανάλογες κινήσεις, είτε για ατομικές υποθέσεις είτε για τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών που αφορούν την άσκηση των κυβερνητικών καθηκόντων.

Το ευρύ φάσμα των υποθέσεων που θέλει να διερευνήσει η ΝΔ

Η συγκεκριμένη υπόθεση δεν αποτέλεσε κυβερνητική πρωτοβουλία. Απλώς έφτασε στη Βουλή το σχετικό αίτημα άρσης της ασυλίας, δεδομένου ότι υπήρχε ποινική διερεύνηση της υπόθεσης σχετικά με την αποκάλυψη της συνομιλίας του Παύλου Πολάκη με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα.

Ωστόσο, υπάρχουν και ζητήματα για τα οποία η ΝΔ έχει υποστηρίξει κατά καιρούς ότι θα ήθελε να διερευνηθούν και ως προς την ποινική τους διάσταση μέσω εξεταστικών αλλά και προανακριτικών επιτροπών της Βουλής.

Καταρχάς υπάρχει πάντα το θέμα για τη διερεύνηση των ευθυνών για τη διαπραγμάτευση της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα. Η ΝΔ επιμένει ότι ήταν μια καταστροφική διαπραγμάτευση και συμφωνεί με τους εκπροσώπους των θεσμών ότι είχε ένα κόστος πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Κατά καιρούς εκπρόσωποι της ΝΔ έχουν διατυπώσει την άποψη ότι χρειάζεται διερεύνηση από επιτροπή της Βουλής με σκοπό τον εντοπισμό ποινικών ευθυνών. Η υπόθεση αυτή αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον καθώς αυτή τη στιγμή στο κοινοβούλιο βρίσκεται και δη ως επικεφαλής κοινοβουλευτικής ομάδας αυτός που κατεξοχήν χρεώνεται πολιτική εκείνη τη διαπραγμάτευση, δηλαδή ο Γιάνης Βαρουφάκης.

Έπειτα υπάρχει η υπόθεση Πετσίτη σε συνδυασμό με το εάν και σε ποιο βαθμό η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα πίεσε για να υπάρξει προνομιακή μεταχείριση των εταιριών συμφερόντων του επιχειρηματία Λαυρεντιάδη από την υπό δημόσιο έλεγχο ΔΕΠΑ.

Σοβαρό θέμα προς διερεύνηση είναι για την πλευρά της κυβέρνησης και το ζήτημα της διαχείρισης των κονδυλίων για το προσφυγικό και το μεταναστευτικό. Αυτό δεν προκύπτει μόνο από τον εντυπωσιακό όγκο των κονδυλίων για το προσφυγικό, ιδίως εάν το δούμε σε σχέση με τον αριθμό των προσφύγων, αλλά και από συγκεκριμένες καταγγελίες για διασπάθιση, όπως αυτές που έκανε ο πρώην επικεφαλής της Διεύθυνσης Υποδοχής και Ταυτοποίησης Ανδρέας Ηλιόπουλος, στο φόντο μάλιστα ανάλογων διερευνήσεων που κάνουν και ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Σημειώνουμε ότι οι εμπλεκόμενοι υπουργοί εδώ περιλαμβάνουν το Γιάννη Μουζάλα και τον Δημήτρη Βίτσα αλλά και τον Πάνο Καμμένο λόγω της εμπλοκής του ΥΠΕΘΑ στη διαχείριση μέρους των κονδυλίων.

Στο στόχαστρο της ΝΔ είναι οι πρώην υπουργοί Χρήστος Σπίρτζης και Ευκλείδης Τσακαλώτος για το χειρισμό που έκαναν στην υπόθεση της επέκτασης της σύμβασης για την παραχώρηση του Διεθνούς Αερολιμένος «Ελευθέριος Βενιζέλος». Το γεγονός ότι το τελικό τίμημα ήταν περίπου τριπλάσιο του αρχικού όπως και το ότι υπήρξε παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με το ιδιαίτερα χαμηλό αρχικό τίμημα. Θεωρούνται από την κυβέρνηση επαρκείς λόγοι για διερεύνηση.

Ανοιχτό είναι και το ζήτημα εάν η νέα κυβέρνηση θα θελήσει να διερευνήσει διάφορες καταγγελίες που κατά καιρούς έχουν ακουστεί για τη διαχείριση της ΕΡΤ, ποιο πρόσφατο παράδειγμα τον τρόπο με τον οποίο η ΕΡΤ ανέλαβε την τηλεοπτική κάλυψη (και) ορισμένων ποδοσφαιρικών ομάδων. Αντίστοιχα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ΝΔ είχε βάλει στο στόχαστρο και την υπόθεση της αγοράς από τη ΔΕΗ ζημιογόνου εταιρείας στη Βόρεια Μακεδονία η οποία ανήκε κιόλας στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της γειτονικής χώρας.

Τι θα γίνει με στη Δικαιοσύνη

Οι δικαστικοί μπελάδες του Πάνου Καμμένου

Στο επίκεντρο διαφόρων αντιπαραθέσεων και στις αίθουσες των δικαστηρίων αναμένεται να βρεθεί ο Πάνος Καμμένος, ενώ μένει να δούμε τι θα γίνει και σε επίπεδο Βουλής για τις ευθύνες του ως υπουργού.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Πάνος Καμμένος πέραν των ερωτηματικών για τους όρους διαχείρισης των κονδυλίων για το προσφυγικό, χρεώνεται και την πολύκροτη υπόθεση με την απόπειρα πώλησης όπλων στη Σαουδική Αραβία και μάλιστα με πιθανή κατάληξη τον αιματηρό Εμφύλιο Πόλεμο στην Υεμένη.

Όμως, σε σχέση με τον Πάνο Καμμένο υπάρχουν και οι ανταλλαγές καταγγελιών που έχουν υπάρξει μεταξύ του πρώην ΥΠΕΘΑ και του πρώην υπουργού Εσωτερικών Νίκου Κοτζιά και αναμένεται να δούμε εάν και πότε αυτές οι υποθέσεις θα φτάσουν ενώπιον της δικαιοσύνης.

Υπάρχει, επίσης, η μήνυση της Ντόρας Μπακογιάννη σε βάρος του για συκοφαντική δυσφήμιση, που αφορά δηλώσεις μετά την απομάκρυνσή του από το υπουργείο και άρα δεν καλύπτεται από το νόμο περί ευθύνης υπουργών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμέτωπος με μια πρακτικής στην οποία είχε επενδύσει και ο ίδιος

Το όχι και τόσο παράδοξο είναι ότι πρωτοπόρος σε αυτή την πρακτική των ποινικών διερευνήσεων ήταν ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ.

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε ήδη από την περίοδο των κινητοποιήσεων κατά των μνημονίων τη θέση ότι χρειάζεται να «κάτσουν στο σκαμνί» όσοι ευθύνονται για αυτό που όριζε ως τα σκάνδαλα του μνημονιακού πολιτικού προσωπικού.

Με αυτό τον τρόπο θεωρούσε ότι μπορούσε να εκμεταλλευτεί εκλογικά τη διάχυτη διάθεση μεγάλου τμήματος της κοινωνία να αποδοθεί ευθύνη σε όσους είχαν ευθύνη για το πώς φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση.

Όταν βρέθηκε στη διακυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μην προχώρησε στην ακύρωση των μνημονίων, εφόσον υπέγραψε και εφάρμοσε ένα ακόμη, αλλά θεώρησε ότι θα μπορούσε να χτυπά πολιτικά την τότε αντιπολίτευση ανοίγοντας ποινικές υποθέσεις. Αυτό εξηγεί την ιδιαίτερα έμφαση και στο θέμα του ΚΕΕΛΠΝΟ και στο θέμα της Novartis αλλά και σε άλλες υποθέσεις όπως ήταν τα ζητήματα με τα οικονομικά των κομμάτων ή τα οικονομικά των ΜΜΕ.

Βέβαια, εάν κανείς δει απολογιστικά εκείνη την περίοδο θα διαπιστώσει ότι σε αρκετές περιπτώσεις η σπουδή να βρεθούν κατηγορούμενα πολιτικά πρόσωπα μάλλον λειτούργησε σε βάρος της σε βάθος διερεύνησης πραγματικών σκανδάλων, της αποκάλυψης μηχανισμών που συντήρησαν ή ακόμη και γιγάντωσαν παθογένειες και φυσικά της απόδοσης όντως ευθυνών στα πολιτικά πρόσωπα. Γιατί όπως παρατηρήθηκε αρκετές φορές, δικογραφίες ή έρευνες που δεν είναι πραγματικά τεκμηριωμένες μπορεί να κάνουν θόρυβο, στο τέλος όμως οδηγούν σχεδόν νομοτελειακά σε απαλλαγές.

Ο φαύλος κύκλος των αποπειρών ποινικοποίησης χωρίς αποτέλεσμα

Δεν είναι η πρώτη φορά που ενεργοποιούνται τέτοιες διαδικασίες. Μπορεί κανείς να δει σε όλες τις μεγάλες πολιτικές καμπές της μεταπολιτευτικής ιστορία να έχουμε και τέτοιες προσπάθειες ποινικοποίησης ή έστω ποινικής διερεύνησης των προηγούμενων κυβερνήσεων, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το σκάνδαλο Κοσκωτά.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τελικά υπήρξε και πραγματική διερεύνηση. Σε αρκετές περιπτώσεις στην κοινωνία έμεινε περισσότερο η αίσθηση της απόπειρας πολιτικού ξεκαθαρίσματος παρά πραγματικής διερεύνησης. Σε άλλες, ακόμη χειρότερα, η τελική συγκάλυψη. Ακόμη και σε σκάνδαλα που προχώρησαν και υπήρξαν και καταδίκες, όπως ήταν η υπόθεση Siemens ή τα εξοπλιστικά, πάλι οι μηχανισμοί που τα γέννησαν μάλλον δεν εξαλείφθηκαν.

Με αυτή την έννοια καμιά ανάγκη δεν έχει η χώρα από άλλο ένα γύρο ατελέσφορων δικαστικών διερευνήσεων καθοδηγημένων κυρίως από κοντόθωρα πολιτικά και μικροπολιτικά κίνητρα. Απαιτούνται πραγματικά και όχι ρητορικά βήματα στην αντιμετώπιση μηχανισμών διαφθοράς και διαπλοκής και στην κατοχύρωση της διαφάνειας και σαφών κανόνων του παιχνιδιού. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και την έμφαση όχι στο πολιτικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών αλλά στην κατοχύρωση μηχανισμών ελεγκτικών και δικλείδων ασφαλείας ενάντια σε τέτοια φαινόμενα.