Κόμματα που γεννήθηκαν και κόμματα που εξαφάνισε η κρίση

Στην ορκωμοσία της νέας Βουλής βρήκαν τα έδρανά τους οι βουλευτές έξι κομμάτων – πέραν των ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Κινήματος Αλλαγής πήραν τις θέσεις τους το MέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη και η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου. Την ίδια ώρα, τέσσερα κόμματα με τον δικό τους ρόλο στην προηγούμενη Βουλή παρακολούθησαν εκ του μακρόθεν και με αβέβαιο μέλλον τις εξελίξεις: Ποτάμι, Χρυσή Αυγή, Ενωση Κεντρώων και Ανεξάρτητοι Ελληνες.

Κι αν το κόμμα του πρώην υπουργού Οικονομικών δημιουργήθηκε το 2016 – ως μέρος του Diem25 – αλλά και η Ελληνική Λύση επίσης την ίδια χρονιά, το Ποτάμι και οι ΑΝΕΛ ήταν κόμματα που δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση και την απονομιμοποίηση του μέχρι τότε κραταιού δικομματισμού των ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Εδώ να σημειώσουμε πως τα άλλα δύο – ΧΑ και Ενωση Κεντρώων – υπήρχαν μεν πριν από την κρίση, αλλά γιγαντώθηκαν κι απέκτησαν και κοινοβουλευτική έκφραση επίσης μέσα στη ρευστοποίηση των μνημονιακών ετών.

Στο διαδίκτυο

Εχει ομολογουμένως ενδιαφέρον πως τέσσερα κόμματα δεν είναι πλέον στη νέα Βουλή, ενώ πολιτικοί επιστήμονες βλέπουν σε αυτό μία ακόμη επιβεβαίωση ενός νέου σταθεροποιημένου δικομματισμού που μπορεί να καλύπτει ευρύτερο πολιτικό φάσμα και να συμπιέζει ή να επαναπατρίζει με τη σειρά του εκλογείς στους δύο μεγάλους πόλους.

Είναι πάντως αξιοσημείωτο πώς φτιάχτηκαν τα άλλα κόμματα εν μέσω κρίσης και πώς κατάφεραν να έχουν εκπροσώπηση – το ένα μάλιστα να είναι και κυβερνητικός παίκτης. Ας ξεκινήσουμε από αυτό.

Οι ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου θα μπορούσαν να είναι το κατεξοχήν κόμμα των κοινωνικών δικτύων. Γεννήθηκε στο Διαδίκτυο, εδώ πρωτοκυκλοφόρησε η προγραμματική του διακήρυξη, και ήταν το αποτέλεσμα της μίνι κρίσης που προκάλεσε στη ΝΔ το πρώτο Μνημόνιο. Τον Φεβρουάριο του 2012, ο Καμμένος επιχειρεί την κίνηση μετά τη διαγραφή του από την ΚΟ της ΝΔ και μαζί του αθροίζονται στελέχη και βουλευτές που φτιάχνουν το νέο κόμμα. Λίγη συνωμοσιολογία, μπόλικο αντιμνημόνιο, εθνοκεντρισμός και ιδού το νέο σχήμα που φτάνει τον Ιανουάριο του 2015 να διαμορφώνει κυβερνητικούς όρους, να συμπράττει με τον ΣΥΡΙΖΑ και να παίρνει και υπουργεία.

Το ίδιο και τον Σεπτέμβριο του 2015, σε μια ακολουθητική τροχιά με τον Αλέξη Τσίπρα, συμπράττει επίσης στη δική του «στροφή» ή «κωλοτούμπα», συναινεί στο τρίτο Μνημόνιο και εκ νέου μπαίνει στην κυβέρνηση μέχρι και τη Συμφωνία των Πρεσπών και την οριστική του εξαΰλωση στις τελευταίες εθνικές εκλογές – όπου δεν κατεβαίνει καν.

Στο θέατρο

Φεβρουάριο πάλι, μα δύο χρόνια μετά την ίδρυση των ΑΝΕΛ, ο Σταύρος Θεοδωράκης ανακοινώνει το Ποτάμι στους συνεργάτες του. Είναι 2014, ενώ νωρίτερα δεν έχουν βρει γόνιμο έδαφος εγχειρήματα ομοσπονδιοποίησης της Κεντροαριστεράς, όπως οι 53 στο θέατρο Ακροπόλ. Ο γνωστός δημοσιογράφος ευφυώς συλλαμβάνει το «κενό» στην πολιτική επικράτεια, βοηθάνε σε αυτό και το στρίμωγμα του ΠΑΣΟΚ και η σύμπραξή του στην κυβέρνηση Σαμαρά.

Ομολογουμένως, για τα ελληνικά δεδομένα το Ποτάμι είναι ένα νέο εγχείρημα κεντροαριστερής και μεταρρυθμιστικής υφής με νέα ήθη στην παραγωγή λόγου και επικοινωνίας. Καθόλου τυχαία, στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους (2014) λαμβάνει σημαντικό ποσοστό (6,60%), ενώ μια σειρά προσωπικοτήτων το στηρίζει. Οι θέσεις του – για τους αντιπάλους του είναι χύμα απολιτίκ – εξοργίζουν ή πυροδοτούν πολεμική ακόμη και από κλασικούς πολιτικούς παίκτες, όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος που το περιγράφει ως «τηλεοπτική εκπομπή που έγινε κόμμα».

Και το Ποτάμι πάντως βάζει πλάτη στο τρίτο Μνημόνιο του 2015 και στην παραμονή της χώρας στην ΕΕ, συμμετέχει στο εγχείρημα του ΚΙΝΑΛ, αποχωρεί, συναινεί στη Συμφωνία των Πρεσπών, ενώ τώρα ετοιμάζεται για το δικό του συνέδριο τον Οκτώβριο σε έναν νέο πολιτικό πάντως χάρτη που μεγάλος μέρος του έχει απορροφηθεί από την κραταιά ΝΔ.

Για τους αντιπάλους του ήταν πάντα κόμμα του λεγόμενου «ακραίου Κέντρου», αν και με τη στάση του για τη Συμφωνία των Πρεσπών ή για δικαιωματικά νομοσχέδια έφερε αυτοκριτικά να μιλούν θετικά γι’ αυτό ακόμη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Η ένταξη στο κυβερνητικό σχήμα του Γιώργου Μαυρωτά (μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος) ως γενικού γραμματέα Αθλητισμού δείχνει ότι στη Σεβαστουπόλεως δεν περισσεύει πλέον η αισιοδοξία.