Το μυστήριο της άγνωστης καλλονής που σώζει ζωές

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν μάθει τις τεχνικές της καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης- CPR- σώζοντας τη ζωή, υποθετικά, της άψυχης Resusci Anne, το πρόσωπο της οποίας έχουν οι περισσότερες «κούκλες» που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση πρώτων βοηθειών.

Η ιστορία της άγνωστης καλλονής- ή μάλλον μία από τις πιθανές ιστορίες της, και είναι αρκετές- μας μεταφέρει στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα. Η σορός μιας γυναίκας που πνίγηκε ανασύρεται από τα νερά του Σηκουάνα. Όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή, σημειώνει το BBC, το νεκρό σώμα εκτέθηκε στο νεκροτομείο της πόλης με την ελπίδα κάποιος να αναγνωρίσει την άτυχη γυναίκα. Ο παθολογοανατόμος που εργαζόταν όταν η κοπέλα μεταφέρθηκε εκεί, λέει η ιστορία, γοητεύτηκε από το πρόσωπο της, με το αινιγματικό μειδίαμά της, και ζήτησε να αποτυπωθεί σε γύψο.

Η «μάσκα» που δημιουργήθηκε με καλούπι την «άγνωστη του Σηκουάνα» άρχισε να πωλείται σε πολλά καταστήματα αγγειοπλαστών στην Αριστερή Όχθη του ποταμού και να κοσμεί πολλά σπίτια, ενώ η «Άγνωστη» έγινε και μούσα πολλών καλλιτεχνών, λογοτεχνών, συγγραφέων και ποιητών, όπως οι Rilke, Louis Aragon, Man Ray και Vladimir Nabokov.

Μια από τις πρώτες ιστορίες με πρωταγωνίστρια την «Άγνωστη» είναι η νουβέλα «The Worshipper of the Image» του Richard le Gallienne, του 1899, στην οποία η μάσκα φέρει κακές δυνάμεις και καταστρέφει έναν νεαρό ποιητή. Άλλοι συγγραφείς φέρθηκαν πιο ευγενικά στην «Άγνωστη» και αφηγήθηκαν την ιστορία μιας αθώας νεαρής γυναίκας από την επαρχία που ταξίδεψε στο Παρίσι και γοητεύτηκε από έναν πλούσιο γυναικά ο οποίος την εγκατέλειψε όταν έμεινε έγκυος. Απελπισμένη και μόνη, πήδηξε στα νερά του Σηκουάνα σαν σύγχρονη Οφηλία.

Είναι ωστόσο ένα άλλο περιστατικό παραλίγο πνιγμού που χάρισε στην «Άγνωστη» μια θέση στην ιατρική ιστορία.

Το 1955 ο Asmund Laerdal έσωσε τη ζωή του μικρού γιου του Tore αρπάζοντάς τον από το νερό, όπου είχε χάσει τις αισθήσεις του, και καθαρίζοντας τους αεραγωγούς του. Κατασκευαστής παιχνιδιών με ειδικότητα στις κούκλες από το νέο- για την εποχή- μαλακό πλαστικό, ο Laerdal θέλησε να φτιάξει μία κούκλα για να χρησιμοποιείται στη διδασκαλία της νέας τεχνικής CPR. Έφτιαξε τότε τον κορμό ανθρώπου σε φυσικό μέγεθος και αποφάσισε το πρόσωπο να έχει επίσης φυσική απεικόνιση και να είναι πρόσωπο γυναίκας, εκτιμώντας πως αυτό θα διευκολύνει τους εκπαιδευόμενους. Θυμήθηκε τότε τη μάσκα που έβλεπε κρεμασμένη στο σπίτι των παππούδων του πολλά χρόνια πριν, και μεταμόρφωσε την «Άγνωστη του Σηκουάνα» στη Resusci Anne.

Υπάρχουν ωστόσο και απόψεις που αμφισβητούν αυτή την εκδοχή, τονίζει το BBC, καθώς πολλοί υποστηρίζουν πως ένας άνθρωπος που έχει πνιγεί είναι αδύνατον να έχει αυτή την ήρεμη και χαλαρή όψη- αντιθέτως η εικόνα τους είναι τρομακτική.

Άλλοι «μύθοι» θέλουν το πρόσωπο να ανήκει σε ένα κορίτσι από το Λίβερπουλ, που είχε παρόμοια ιστορία με την «Άγνωστη» καθώς λέγεται πως ερωτεύτηκε και κλέφτηκε με τον αγαπημένο της στο Παρίσι και η οικογένειά της δεν την ξαναείδε ποτέ. Όταν ωστόσο η δίδυμη αδελφή της ταξίδεψε στο Παρίσι, σοκαρισμένη είδε το πρόσωπο της αδελφής της στις μάσκες που πωλούνταν στην Αριστερή Όχθη. Της έμελλε να μείνει για πάντα νέα.

Αλλά, όπως καταλήγει το BBC, η αξία της «μάσκας» κρύβεται ακριβώς σε αυτό το μυστήριο. Τη στιγμή που αυτή η πνιγμένη Μόνα Λίζα θα αποκτήσει όνομα και ιστορία, το μυστήριο θα έχει χαθεί.