Παγκόσμια ανησυχία για τα ψυχροπολεμικά παιχνίδια ΗΠΑ – Ρωσίας με τα πυρηνικά

Η κατάρρευση της Συνθήκης Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς (INF) που είχαν υπογράψει ο αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν και ο ρώσος ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1987 με στόχο τον περιορισμό των πυρηνικών, προκαλεί παγκόσμια ανησυχία για νέα κούρσα εξοπλισμών.

Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστηρίζει ότι η απόφαση να αποσύρει τις ΗΠΑ από την INF αφορά τόσο την Κίνα, όσο και τη Ρωσία, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να απαντά ότι η Ουάσινγκτον είναι εκείνη που φέρει την πλήρη ευθύνη και πως η Μόσχα θα αναπτύξει νέους πυρηνικούς πυραύλους, αν το ίδιο πράξουν και οι ΗΠΑ…

Νέος «ψυχρός πόλεμος»

Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι η Ρωσία έχει αναπτύξει συστοιχίες πυραύλων σε διάφορα σημεία της χώρας συμπεριλαμβανομένης της δυτικής Ρωσίας, κάτι που της δίνει την δυνατότητα να πλήξει στόχους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Από την πλευρά της η Μόσχα αρνείται τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι το βεληνεκές του πυραύλου 9M729 (η νατοϊκή του ονομασία είναι SSC-8) δεν εμπίπτει στους περιορισμούς της INF. Η Ρωσία κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι με το πρόσχημα αυτό προσπαθούν να αναπτύξουν πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποίησε σήμερα ότι η Ρωσία θα αρχίσει να αναπτύσσει πυρηνικούς πυραύλους μικρού και μεσαίου βεληνεκούς στην περίπτωση που οι ΗΠΑ αρχίσουν να αναπτύσσουν τους δικούς τέτοιου είδους πυραύλους μετά την αποχώρηση τους από την Συνθήκη INF, επισημαίνοντας ότι οι ενέργειες αυτές των ΗΠΑ ενδέχεται να οδηγήσουν σε έναν αδικαιολόγητο και ασυγκράτητο ανταγωνισμό των εξοπλισμών.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε ότι «η Ρωσία είναι αναγκασμένη να επισημάνει ότι η μονομερής και με μια σκηνοθετημένη πρόφαση αποχώρηση των ΗΠΑ από την Συνθήκη INF και η καταστροφή ενός εκ των θεμελιωδών εγγράφων στον τομέα του ελέγχου των εξοπλισμών περιέπλεξαν με τον πλέον σοβαρό τρόπο την κατάσταση στον κόσμο, δημιούργησαν δυνητικούς κινδύνους για όλους». Παράλληλα υπογράμμισε ότι «την ευθύνη για ό,τι συνέβη την φέρει πλήρως η αμερικανική πλευρά».

«Οι ΗΠΑ αντί να συζητήσουν με σύνεση τα προβλήματα της διεθνούς ασφάλειας, απλώς διέγραψαν τις πολυετείς προσπάθειες, που αποσκοπούσαν στην μείωση των πιθανοτήτων μια ευρείας έκτασης στρατιωτικής σύρραξης, στην οποία θα γίνονταν χρήση πυρηνικών όπλων», επισήμανε ο Ρώσος πρόεδρος.

«Χάθηκε ένα πολύτιμο φρένο στον πυρηνικό όλεθρο» προειδοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για την κατάργηση της INF.

Για «παγκόσμιο χάος» έκανε λόγο ο πρώην ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, που μαζί με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρήγκαν διαπραγματεύτηκε και υπεγραψε τη συνθήκη το 1987, η οποία καταργούσε τα οπλοστάσια των πυραύλων μέσου βεληνεκούς των δύο μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων στον κόσμο και περιόριζε τη δυνατότητά τους να εξαπολύσουν αιφνιδίως ένα πυρηνικό πλήγμα.

Η πυρηνική απειλή

Με την κατάργηση της INF και μόνο επανέρχεται η πυρηνική απειλή στην Ευρώπη, που τις τελευταίες δεκαετίες βρισκόταν μόνο στα βιβλία της Ιστορίας.

Η INF καταργούσε τους πυραύλους με βεληνεκές από 500 ως 5.500 χλμ. Στη δεκαετία του ’80, όταν η Σοβιετική Ενωση ανέπτυξε πυραύλους SS-20 στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ απάντησαν τοποθετώντας Κρουζ και Πέρσινγκ στην ίδια ήπειρο. Μέχρι να υπογραφεί η INF το 1987, οι πύραυλοι αυτοί κρατούσαν τον κόσμο σε αναμμένα κάρβουνα γιατί λόγω της σύντομης διάρκειας της πτήσης τους, ως και 10 λεπτά, μπορούσαν να πυροδοτήσουν πυρηνικό πόλεμο από μια παρεξήγηση χωρίς να υπάρχει χρόνος ψύχραιμης αντίδρασης.

Η Σοβιετική Ενωση μάλιστα, φοβούμενη μήπως καταστραφεί από πυρηνικά προτού προλάβει να αντιδράσει, είχε αναπτύξει ένα σύστημα «νεκρού χεριού», που μπορούσε να στείλει το πυρηνικό οπλοστάσιό της στις ΗΠΑ χωρίς διαταγή από το Κρεμλίνο, αλλά με βάση υπολογιστές που διάβαζαν την ακτινοβολία και σεισμικούς αισθητήρες.

Η INF απαίτησε την καταστροφή 2.692 πυραύλων (1.846 ρωσικών και 846 αμερικανικών) και περιελάμβανε απαιτήσεις επαλήθευσης που έβαλαν τις βάσεις για μελλοντικές συνθήκες περιορισμού των εξοπλισμών.

Σύμφωνα με ανάλυση του Τζόναθαν Μάρκους, αμυντικού συντάκτη του BBC, η κατάργηση της INF, «της μοναδικής συνθήκης αφοπλισμού που εξάλειψε μια ολόκληρη κατηγορία πυρηνικών όπλων», έρχεται σε μια εποχή που «ο έλεγχος των εξοπλισμών περνάει κρίση και αναπτύσσονται νέες επικίνδυνες τεχνολογίες όπλων, που περιλαμβάνουν τεχνητή νοημοσύνη και «υπερηχητικούς» πυραύλους».

Κατά τους υπολογισμούς του SIPRI (Ινστιτούτου με έδρα τη Σουηδία), οι ΗΠΑ διαθέτουν 6.185 πυρηνικές κεφαλές, η Ρωσία 6.500.

Ο παράγοντας Κίνα

Ο Λευκός Οίκος υποστηρίζει ότι η INF τού έδενε τα χέρια σε σχέση με την Κίνα: την ώρα που ο κινεζικός στρατός αυξάνει την επιρροή του στον Ειρηνικό, η INF εμπόδιζε τις ΗΠΑ να τοποθετήσουν πυραύλους στην ξηρά κοντά στην Κίνα ώστε να λειτουργούν αποτρεπτικά.

Η Ουάσιγκτον σχεδιάζει να αρχίσει τις δοκιμές μιας νέας τάξης πυραύλων μέσου βεληνεκούς πριν τελειώσει το καλοκαίρι. Οι νέοι αυτοί πύραυλοι αναμένεται να αναπτυχθούν απέναντι στην Κίνα, που θεωρείται πλέον ως σημαντικότερος μακροχρόνιος στρατηγικός αντίπαλος των ΗΠΑ από τη Ρωσία.

Ο πρόεδρος Τραμπ αφήνει να εννοηθεί ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία θα επιθυμούσαν να συζητηθεί μια νέα συμφωνία που θα περιλαμβάνει και την Κίνα, η οποία όμως δηλώνει ότι δεν επιθυμεί να συζητήσει κανένα όριο στο οπλοστάσιό της.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η Κίνα διαθέτει σήμερα το πιο προηγμένο οπλοστάσιο συμβατικών πυραύλων στον κόσμο, ανεπτυγμένους σε ολόκληρη την επικράτειά της, που μπορούν να πλήξουν την Ταϊβάν, την Ιαπωνία, την Ινδία αλλά και την αμερικανική νήσο Γκουάμ στον Ειρηνικό.