Πανεπιστημιακών κινημάτων απολογία – Η αλήθεια για το άσυλο

Περίσσεψαν οι κραυγές, λιγότερο ή περισσότερο υποκριτικές μικρή σημασία έχει, για την ανομία στα Πανεπιστήμια.

Όμως, ελάχιστη συζήτηση έγινε για το ουσιώδες.

Το ουσιώδες είναι ότι πλέον μπορούν οι δυνάμεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων, να εισβάλουν στους πανεπιστημιακούς χώρους για να καταστείλουν μια πανεπιστημιακή κινητοποίηση, είτε πρόκειται για μια φοιτητική κατάληψη, είτε μια πανεπιστημιακή απεργία, είτε μια παράσταση διαμαρτυρίας.

Και δεν έγινε συζήτηση, γιατί οι περισσότεροι από όσους αναπαράγουν τη ρητορική «περί της ανομίας» είτε αγνοούν, είτε περιφρονούν συνειδητά το γεγονός ότι οι σύγχρονες κοινωνίες χρωστούν πολλά στα πανεπιστημιακά κινήματα.

Γιατί εάν μιλάμε για τα φοιτητικά κινήματα, για τα κινήματα των πανεπιστημιακών δασκάλων, για τα κινήματα αμφισβήτησης που ξεπήδησαν από τους πανεπιστημιακούς χώρους, μιλάμε για καθοριστικούς παράγοντες ανανέωσης και εκδημοκρατισμού της κοινωνικής ζωής.

Και ο σύγχρονος αυταρχικός νεοσυντηρητισμός (που είναι το πολιτικό και ιδεολογικό συμπλήρωμα της «νεοφιλελεύθερης» οικονομικής σχολής) δεν συμπαθεί ούτε την ανανέωση, ούτε τη δημοκρατία.

Σκεφτείτε πώς θα ήταν ο κόσμος μας σήμερα χωρίς το «Free Speech Movement» στα αμερικανικά πανεπιστήμια, χωρίς το Μάη του 1968, χωρίς το Πολυτεχνείο, χωρίς τους αγωνιζόμενους φοιτητές της Πράγας κατά της εισβολής του «Συμφώνου της Βαρσοβίας», χωρίς την Πλατεία Τιεν Αν Μεν.

Σε όλες τις περιπτώσεις, εάν κανείς κοιτάξει τη ρητορική με την οποία αντιμετώπισαν τότε τέτοιες φοιτητικές κινητοποιήσεις οι φορείς εξουσίας, θα διαπιστώσει ανατριχιαστική ομοιότητα με τη ρητορική «περί της ανομίας» που σήμερα χρησιμοποιείται για την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου.

Γιατί τα πανεπιστήμια δεν ήταν και δεν είναι μόνο χώροι γνώσης.

Πιο σωστά: ήταν χώροι γνώσης και παραγωγής πολιτισμού, ακριβώς επειδή δεν ήταν μόνο χώροι διδασκαλίας και έρευνας, αλλά και χώροι ισχυρών και μαζικών κινημάτων, που συγκρούονταν με κατεστημένες απόψεις και αμφισβητούσαν την κυρίαρχη τάξη πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένης συχνά και της εκάστοτε «νομιμότητας».

Η ιστορία της χώρας μας σφραγίζεται από έναν πρωτοπόρο ρόλο των πανεπιστημίων σε όλους τους κρίσιμους αγώνες. Από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα στην Κατοχή, στην αντίσταση στον βαθύ αυταρχισμό του μετεμφυλιακού «κράτους έκτακτης ανάγκης». Από τον πρωτοπόρο αγώνα στη «Χαμένη Άνοιξη» της δεκαετίας του 1960, στο Πολυτεχνείο και τους μεταπολιτευτικούς αγώνες για δημοκρατία και κοινωνικά δικαιώματα. Από τις αντιστάσεις στον νεοφιλελευθερισμό, ήδη από τη δεκαετία του 1990, μέχρι τις σημερινές αντιστάσεις μιας γενιάς που αντιμετωπίζεται ως αναλώσιμο υλικό των μνημονιακών πολιτικών.

Και αυτή η ιστορική πραγματικότητα δεν διαγράφεται.

Το πανεπιστήμιο για να εκπληρώνει το ρόλο του απέναντι στην κοινωνία, δηλαδή να είναι ένα εργαστήριο σκέψης και ιδεών για μια καλύτερη κοινωνία, πρέπει να είναι ένα αγωνιζόμενο πανεπιστήμιο.

Αλλιώς, γίνεται απλώς ένα εκπαιδευτήριο.

Όμως, τότε θα είμαστε μια φτωχότερη κοινωνία.