Δεκαπενταύγουστος: Ήθη και έθιμα από όλη τη χώρα

Εκκλησίες και μοναστήρια της Θεοτόκου ανοίγουν τις πόρτες τους για να υποδεχθούν τους επισκέπτες που την περίοδο αυτή κάνουν τις διακοπές τους. Οι ντόπιοι κάτοικοι ετοιμάζουν πανηγύρια για την γιορτή της Παναγίας δείχνοντας έτσι με το δικό τους τρόπο τον σεβασμό τους προς το πρόσωπό της.

Το γεγονός ότι ένα μεγάλο κομμάτι των Ελλήνων βρίσκεται εκτός των μεγάλων πόλεων εκείνη την ημέρα, είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στα νησιά αλλά και σε άλλα σημεία της ελληνικής επαρχίας.

Όποιοι, λοιπόν, βρίσκεστε σε κάποιο νησί αυτές τις μέρες, σίγουρα θα συναντήσετε κάποιο τοπικό πανηγύρι. Θα είναι, σίγουρα, το αποκορύφωμα των εορτασμών στην περιοχή που βρίσκεστε. Ειδικά αν παραθερίζετε κοντά σε κάποια από τις εκκλησίες που ακολουθούν, αξίζει να πάρετε μέρος κι εσείς στη μεγάλη γιορτή και να ψάλλετε το απολυτίκιο της Κοιμήσεως.

Στο νησί της Τήνου η γιορτή είναι διπλή, αφού εκτός από την Κοίμηση της Θεοτόκου τιμάται και ο τορπιλισμός της Έλλης από τους Ιταλούς. Χιλιάδες είναι οι προσκυνητές που κατακλύουν το νησί, πολλοί από αυτούς ανηφορίζοντας με κατάνυξη, γονατιστοί προς την εκκλησία για να εκπληρώσουν το δικό τους τάμα προς την Παναγία. Μεγάλη στιγμή του εορτασμού είναι, βέβαια, η περιφορά του επιταφίου της θαυματουργής εικόνας και η μεγαλοπρεπής λιτάνευσή της.

Στην Εκατονταπυλιανή της Πάρου, η εκκλησία βρίσκεται ακριβώς επάνω στο λιμάνι της Παροικιάς. Εκείνη την ημέρα φεύγει από το νησί ο μεγαλύτερος όγκος των τουριστών. Επίσης στο νησί γίνεται περιφορά του επιταφίου της Παναγίας, ενώ οι εορτασμοί κορυφώνονται με ένα πολύ μεγάλο γλέντι με νησιώτικα τραγούδια.

Στην Ημαθία, η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά είναι εκεί όπου χτυπά η καρδιά του Ποντιακού Ελληνισμού. Η Παναγιά Σουμελά της Τραπεζούντας ήταν η ιστορική εκκλησία όπου οι Πόντιοι γιόρταζαν επί εκατοντάδες χρόνια την γιορτή της Θεοτλοκου και η νέα εκκλησία που χτίστηκε στους πρόποδες του όρους Βέρμιου αποτελεί ένα σύμβολο της «χαμένης πατρίδας». Το ποντιακό γλέντι που στήνεται μετά την Θεία Λειτουργία, με τους παραδοσιακούς, ποντιακούς χορούς, είναι μοναδικό και δεν υπάρχει πουθενά αλλού σε όλη την Ελλάδα.

Στην Πάτμο, η Κοίμησης της Θεοτόκου γιορτάζεται με μεγαλύτερη κατάνυξη και χωρίς ιδιαίτερα γλέντια, στο περίφημο μοναστήρι. Η ατμόσφαιρα είναι μοναδική και καθαρτική.

Παρόμοιο είναι το σκηνικό και στην Σκιάθο όπου όλοι οι ντόπιοι ψέλνουν μαζί τα εγκώμια της Θεοτόκου.

Στο νησί της Κεφαλονιάς και στο χωριό Μαρκόπουλο, εμφανίζεται κάθε χρόνο το φαινόμενο που λέγεται «φιδάκια της Παναγιάς». Μικρά φιδάκια εμφανίζονται στον τρούλο της εκκλησίας. Σύμφωνα με τον μύθο, πρόκειται για τις καλόγριες ενός παλιού μοναστηριού που υπήρχε στη περιοχή που προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των πειρατών παρακάλεσαν την Παναγιά να τις μεταμορφώσει σε φίδια.

Στην Σιάτιστα της Κοζάνης η λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου σύμφωνα με το έθιμο πρέπει να παρακολουθείται από τους κατοίκους πάνω σε άλογα. Το έθιμο χρονολογείται από την εποχή της Τουρκοκρατίας, ως μια ευκαιρία για τους σκλαβωμένους Έλληνες να δείξουν τη λεβεντιά τους.

Στη Νίσυρο, ο εορτασμός της Θεοτόκου δεν είναι για «τουρίστες». Κι αυτό γιατί στο πανέμορφο νησί υπάρχει το έθιμο των «νιαμερίτισσων» που πηγαίνουν στο Μοναστήρι της Παναγιάς της Στυλιανής από τις 6 Αυγούστου και που ανήμερα της Παναγίας ξεκινούν την λειτουργία από τις 7 το πρωί!

Σε όλα τα νησιά του Αιγαίου η γιορτή της Παναγίας ξεσηκώνει κάθε χρόνο τις εκκλησίες που είναι αφιερωμένες σ’ αυτήν, αλλά τα πιο ξακουστά γλέντια γίνονται στην Φολέγανδρο, στην Κάρπαθο, στην Λέσβο και στα Κουφονήσια.

Στην ηπειρωτική Ελλάδα, στα Ζαγοροχώρια ξεχωρίζουν τα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου. Εκεί, οι εκδηλώσεις στη μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι τριήμερες και κορυφώνονται με γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και εκλεκτές, τοπικές λιχουδιές.