Αντώνης Σαμαράκης: Ζητείται και πάλι ελπίς

Ο πολυβραβευμένος πεζογράφος Αντώνης Σαμαράκης, ο σπουδαίος αυτός συγγραφέας και άνθρωπος, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 16 Αυγούστου 1919.

Σπούδασε νομικά στην Αθήνα (1937-1941), έλαβε δε μέρος στην Εθνική Αντίσταση κατά τη διάρκεια της κατοχικής περιόδου.

Από το 1935 έως το 1963 εργάστηκε στο υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Συμμετείχε ως εκπρόσωπος της χώρας μας σε διεθνείς συναντήσεις για θέματα εργασιακά και μεταναστευτικά.

Το 1963 ο Σαμαράκης νυμφεύτηκε την Ελένη Κουρεμπανά. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμόνων στις χώρες της Αφρικής έπειτα από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας.

Το 1989 ο Σαμαράκης ανακηρύχθηκε Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου.

Στη λογοτεχνία ο Σαμαράκης πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες των περιοδικών «Παιδικός κόσμος» και «Διάπλασις των Παίδων». Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στις σελίδες της «Νέας Εστίας» και άλλων περιοδικών, όπως το «Ξεκίνημα» και τα «Νεοελληνικά Γράμματα». Συνεργάστηκε επίσης με το περιοδικό «Ακτίνες» μετά τον πόλεμο του 1940.

Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Ζητείται ελπίς». Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.

Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1962 για το «Αρνούμαι»), το Βραβείο των Δώδεκα – Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για «Το λάθος») και το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για «Το λάθος»).

Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του με το Βραβείο Λογοτεχνίας Europalia (1982) και με το Σταυρό του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995).

Μετά τη μεταπολίτευση δημοσίευσε κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Διηγήματά του έγιναν σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ταινία έγινε επίσης «Το λάθος» από τον Peter Fleischmann.

Ο Σαμαράκης είχε υπάρξει επίτιμος διδάκτωρ των Τμημάτων Φιλολογίας των Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών, Πατρών και Ιωαννίνων, ενώ τα έργα του διδάσκονται στη δημοτική και τη μέση εκπαίδευση, καθώς και σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επίσης, είχε ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης σε δεκάδες πόλεις της Ελλάδας και της Κύπρου.

Η πεζογραφία του Αντώνη Σαμαράκη, τα έργα του οποίου έχουν μεταφραστεί σε τριάντα και πλέον γλώσσες, τοποθετείται στο χώρο της κοινωνικής καταγγελίας. Μέσα από τα έργα του προβάλλει έντονη η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία του συγγραφέα.

Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ενώ η γραφή του ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων.

Ο Σαμαράκης, ο οποίος προσεγγίζει τα θέματά του από μια έντονα ανθρωποκεντρική οπτική γωνία, διακρινόταν για την αγάπη του προς τους νέους – δική του ιδέα ήταν η δημιουργία της Βουλής των Εφήβων.

Ο Αντώνης Σαμαράκης έφυγε από τη ζωή στις  8 Αυγούστου 2003.