Ο Λιεφ Νταβίντοβιτς Μπρόνσταϊν (Lev Davidovich Bronshtein), όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 26 Οκτωβρίου (7 Νοεμβρίου με το νέο ημερολόγιο) του 1879 στο χωριό Γιανόφκα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (νυν Μπερεσλάφκα Ουκρανίας). Ο πατέρας του, εβραϊκού θρησκεύματος, ήταν πλούσιος κτηματίας της περιοχής, ενώ η μητέρα του Άννα ανήκε στη μεσοαστική τάξη και ήταν μορφωμένη.

Τα πρώτα χρόνια του Τρότσκι

Στην ηλικία των 8 χρόνων στέλνεται από τους γονείς του σε σχολείο της Οδησσού και φιλοξενείται τα επόμενα οκτώ χρόνια στο σπίτι ενός φιλελεύθερου διανοούμενου, συγκεκριμένα στο σπίτι του ανιψιού της μητέρας του. Σε νεαρή ακόμη ηλικία ο Τρότσκι διακρίνεται για την ευφυΐα του και τα χαρίσματα που επεδείκνυε όταν χειριζόταν τόσο τον γραπτό όσο και τον προφορικό λόγο.

Το 1896 μεταβαίνει στο Νικολάγεφ για να ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές του, οπότε κι έρχεται σε επαφή με μία παράνομη σοσιαλιστική οργάνωση. Τότε είναι η κομβική στιγμή που μυείται στον Μαρξισμό. Το 1897 επιστρέφει, αφού φοίτησε για λίγο στο πανεπιστήμιο της Οδησσού, στο Νικολάγεφ για να συμβάλλει αυτήν την φορά στην οργάνωση της παράνομης «Ένωσης Νοτιο-Ρώσων Εργατών».

Η πρώτη εξορία

Τον Ιανουάριο του 1898 συλλαμβάνεται και εξορίζεται στην Σιβηρία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Κατά την παραμονή του εκεί εντάσσεται στο Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα της Ρωσίας και παντρεύεται την συνεργάτρια του Αλεξάνδρα Σοκολόφσκαγια, με την οποία αποκτά δύο κόρες.

Λίγα χρόνια μετά και συγκεκριμένα το 1902 δραπετεύει από την Σιβηρία, με ένα πλαστό διαβατήριο που φέρει το όνομα Λέων Τρότσκι, όπως εξάλλου μένει γνωστός έως και σήμερα.

Στα επόμενα 15 χρόνια που θα ακολουθήσουν ο Τρότσκι ζει στο εξωτερικό, με μικρά διαλείμματα επιστροφής στην πατρίδα. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, κατά τη διάρκεια του δευτέρου συνεδρίου του στις Βρυξέλλες και το Λονδίνο, τον Ιούλιο του 1903, διασπάται  σε «μπολσεβίκους» («πλειοψηφούντες») με επικεφαλής τον Λένιν και «μενσεβίκους» («μειοψηφούντες»), στους οποίους εντάσσεται και ο Τρότσκι.

«Αποτελέσματα και Προοπτικές» του Τρότσκι

Οι «Μενσεβίκοι» πρέσβευαν μία δημοκρατική προσέγγιση του σοσιαλισμού, στοιχείο που οδήγησε στην εναντίωση του Τρότσκι απέναντι στον Λένιν και στις δικτατορικές μεθόδους του. Παράλληλα γνωρίζει και παντρεύεται στο Παρίσι, την δεύτερη σύζυγό του, τη Ρωσίδα επαναστάτρια Ναταλία Σέντοβα, με την οποία αποκτά δύο γιους.

Με τις επαναστατικές ταραχές του 1905, ο Τρότσκι επιστρέφει στην Ρωσία και οργανώνει τα Σοβιέτ της Αγίας Πετρούπολης. Μετά την συντριβή του κινήματος συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε φυλάκιση.

Κατά την διάρκεια της φυλάκισης του γράφει το μείζον έργο του «Αποτελέσματα και Προοπτικές», στο οποίο διατυπώνεται η θεωρία του για την διαρκή επανάσταση, μία προσπάθεια προσαρμογής της μαρξιστικής θεωρίας στα ρωσικά δεδομένα.

Η δεύτερη εξορία

Το 1907 εκτοπίζεται για δεύτερη φορά στη Σιβηρία, όπου και καταφέρνει πάλι να διαφύγει στο εξωτερικό. Εγκαταστάθηκε αρχικά στη Βιέννη, εργαζόμενος ως δημοσιογράφος και τον χρόνο 1912-1913 παρακολουθεί του Βαλκανικούς Πολέμους ως πολεμικός ανταποκριτής.

Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου συντάσσεται με την πλειοψηφία των Ρώσων Σοσιαλδημοκρατών, καταδικάζοντας τον πόλεμο και αρνείται να υποστηρίξει τις πολεμικές προσπάθειες του τσάρου.

Με την Φεβρουαριανή Επανάσταση του 1917 επιστρέφει στην Ρωσία και παρά τις διαφωνίες του με τον Λένιν, εντάσσεται στους «Μπολσεβίκους» και παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης τον ίδιο χρόνο και την ανάληψη της εξουσίας από τους κομουνιστές.

Διατελεί κομισάριος κατά τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο

Κατά τα έτη του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου (1917-1922) διατελεί κομισάριος του Πολέμου και δημιουργεί τον Κόκκινο Στρατό, ο οποίος συντελεί στη συντριβή των «Λευκών» αντεπαναστατών, συμβάλλοντας καθοριστικά στη στερέωση του νέου καθεστώτος.

Ο Τρότσκι έκτοτε αποκτά αίγλη καθώς προβάλλεται ως ο άξιος διάδοχος του Λένιν, η πνευματική του όμως ανωτερότητα και η υπεροψία του, σε συνδυασμό με την εβραϊκή του καταγωγή λειτούργησαν εναντίον του.

Με λιγοστούς φίλους εσωτερικά του κόμματος, γίνεται εύκολη λεία για τον Στάλιν, όπως αποδείχθηκε και από τον θάνατό του.

Η τρίτη και τελευταία εξορία

Το Νοέμβριο του 1927, ο Τρότσκι διώκεται από το κομουνιστικό κόμμα, τον Ιανουάριο του 1928 εκτοπίζεται στην Κεντρική Ασία και τον Ιανουάριο του 1929 κρίνεται ανεπιθύμητος στη Σοβιετική Ένωση, οπότε και εξορίζεται.

Το 1936 εγκαθίσταται, μετά την περιπλάνησή του σε διάφορες χώρες (Τουρκία, Γαλλία, Νορβηγία), στο Μεξικό, από όπου συνεχίζει τον πολιτικό του αγώνα κατά του σταλινικού καθεστώτος.

Στις 20 Αυγούστου 1940 δέχεται επίθεση μ’ ένα τσεκούρι αλπινιστή από έναν Ισπανό κομουνιστής ονόματι Ραμόν Μερκαντέρ, ο οποίος εκτελούσε πιθανότατα εντολές του Στάλιν. Την επόμενη ημέρα, 21 Αυγούστου 1940, ο Λέων Τρότσκι αφήνει την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 60 ετών.

Headlines