Η «έξοδος από τα μνημόνια, ήταν η βασική αιχμή του ΣΥΡΙΖΑ σε όλη τη διαδρομή της διακυβέρνησής του. Όλος ο σχεδιασμός ήταν να μπορεί τον Αύγουστο του 2018, όταν θα έληγε το τριετούς διάρκειας «ελληνικό πρόγραμμα», δηλαδή το τρίτο μνημόνιο, να πει «η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια».

Αυτό θα ήταν το μεγάλο πολιτικό επίτευγμα της διακυβέρνησής του. Πάνω σε αυτό θα μπορούσε να δικαιολογήσει αναδρομικά όλα τα σκληρά μέτρα που αναγκάστηκε να πάρει στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου. Αυτό θα έδειχνε την υποτιθέμενη διαφορά της κυβέρνησης της «πρώτη φορά αριστεράς» από τις προκατόχους της που υπέγραφαν το ένα μνημόνιο μετά το άλλο. Αυτό θα επέτρεπε την απόκτηση ξανά της «ιδιοκτησίας» της πολιτικής και άρα την εφαρμογή προοδευτικών μέτρων με «κοινωνικό πρόσημο» και «ταξική μεροληψία» υπέρ των αδυνάμων.

Αυτά υποτίθεται ότι πανηγύρισε ο ΣΥΡΙΖΑ και με το διάγγελμα την Ιθάκη, υπό συνθήκες «αυστηρής προστασίας» και εξασφάλισης ότι ο πρωθυπουργός θα συναντούσε μόνο οπαδούς, καθότι νωπές οι διαμαρτυρίες για τους χειρισμού στην τραγωδία στο Μάτι. Αυτό ανακοινώθηκε και στη φιέστα στο Ζάππειο, από κοινού με τον ακόμη συγκυβερνήτη Πάνο Καμμένο, αλλά χωρίς τον αρχιτέκτονα της «εξόδου» Ευκλείδη Τσακαλώτου, που εμμέσως πλην σαφώς έδειξε ότι δεν θεωρούσε ότι η περίσταση ήταν για πανηγυρισμούς.

Μόνο που τα πράγματα ήταν αρκετά πιο διαφορετικά.

Το τίμημα για να φτάσουμε στην «έξοδο»

Για να φτάσουμε στο υποτιθέμενο «τέλος των μνημονίων» είχε προηγηθεί η πλήρης εφαρμογή τους και το τεράστιο κοινωνικό κόστος που συνεπάγονταν.

Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα προ του 2015 μνημόνια που ήταν υπεύθυνα για την απώλεια σχεδόν του 25% του ΑΕΠ της χώρας, την ακόμη μεγαλύτερη μείωση του εισοδήματος των μισθών και την εκτόξευση της ανεργίας σε ύψη που προσέγγισαν το 28%.

Αναφερόμαστε και στο ίδιο το κόστος του τρίτου μνημονίου που ψήφισε και εφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Ας θυμηθούμε ότι σε αυτή την περίοδο ήταν που ολοκληρώθηκε η πώληση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, θεσπίστηκε η ιδιότυπη υποθήκευση του συνόλου σχεδόν της δημόσιας περιουσίας στο διαβόητο «Υπερταμείο», ψηφίστηκε ο καταστροφικός, ειδικά για τη μεσαία τάξη, «νόμος Κατρούγκαλου» για το ασφαλιστικό και συνεχίστηκε μια πολιτική δημιουργίας υπερπλεονασμάτων, μικρό μόνο μέρος των οποίων επέστρεφε με τα διάφορα «κοινωνικά μερίσματα».

Όλα αυτά και κόστος κοινωνικό είχαν και συνέχισαν να πλήττουν μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας την ίδια ώρα που φαλκίδευαν την όποια αναπτυξιακή δυναμική μπορούσε να ξεδιπλωθεί.

Το «μνημόνιο διαρκείας» ως αντάλλαγμα για την «έξοδο από τα μνημόνια»

Όμως, η χειρότερη διάσταση της υποτιθέμενης «καθαρής εξόδου» ήταν ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα αποδέχτηκε ιδιαίτερα αυστηρούς όρους για την μεταμνημονιακή περίοδο.

Στο όνομα του να πετύχει την λεγόμενη «καθαρή έξοδο» και άρα την αποφυγή οποιασδήποτε εκδοχής είτε «πιστωτικής γραμμής» είτε παράτασης του προγράμματος, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο αποδέχτηκε σκληρά μέτρα σε διαδοχικές αξιολογήσεις, όχι μόνο αποδέχτηκε ότι δεν μπορούν να αναιρεθούν τα μέτρα που πάρθηκαν στο πλαίσιο της εφαρμογής των μνημονίων, αλλά και δεσμεύτηκε για εξοντωτικά πλεονάσματα σε βάθος δεκαετιών.

Ειδικότερα συμφώνησε σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% ως το 2022 και 2,2% έως το… 2060. Αυτή η πρωτοφανής δέσμευση σήμαινε την αποδοχή ενός καθεστώτος λιτότητας σε βάθος δεκαετιών.

Και εδώ ας σημειώσουμε κάτι: όντως κάποιες από τις δεσμεύσεις της τελικής αξιολόγησης όπως η μη μείωση των παλαιών συντάξεων (γιατί στις «νέες» εφαρμόζονται κανονικά μειώσεις) δεν εφαρμόστηκαν. Όμως, ο πυρήνας του «μνημονίου διαρκείας», ας μη γελιόμαστε, ήταν τα πρωτογενή πλεονάσματα. Γιατί αυτά θεωρούν ακόμη οι δανειστές ως τη βασική δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα ως προς την αποπληρωμή των δανείων, γιατί αυτά ορίζουν στα μάτια των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων την ίδια την έννοια της «συνέπειας στην επίτευξη των στόχων», γιατί αυτά αναδεικνύονται σήμερα στα ακανθώδη σημεία της διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς», όπως έχει ήδη διαπιστώσει στις πρώτες τις επαφές με τους ευρωπαίους η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Στην πραγματικότητα η ιδιότυπη «φαουστική συμφωνία» του Αλέξη Τσίπρα και του οικονομικού επιτελείου του ήταν η ανταλλαγή ανάμεσα στο τυπικό τέλος των μνημονίων με την δέσμευση για ένα μνημόνιο διαρκείας που θα αποτελέσει για αρκετά χρόνια αναπόφευκτη αρνητική παράμετρο στην ελληνική οικονομία.

Η Ιθάκη απέχει ακόμη…

Στο φετινό διάγγελμα ο Αλέξης Τσίπρας υπενθύμισε το περσινό του διάγγελμα στην Ιθάκη, όπου είχε υποστηρίξει ναι μεν «φτάσαμε στον προσδιορισμό» αλλά καραδοκούσαν «οι μνηστήρες» που επιβουλεύονταν τις κατακτήσεις. Φέτος υποστήριξε ότι οι «μνηστήρες» ετοιμάζονται να «γκρεμίσουν» αυτά που πέτυχε η κυβέρνησή του.

Είναι προφανές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να παρουσιάσει μια εικόνα όπου η ΝΔ έρχεται να ακυρώσει τα υποτίθεται «φιλολαϊκά μέτρα» που είχε πάρει η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Βέβαια την ίδια στιγμή ο Αλέξης Τσίπρας υπογραμμίζει ότι ορισμένα από τα μέτρα θέσπισε η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη όπως οι φοροελαφρύνσεις είχαν στην ουσία δρομολογηθεί από τη δική του κυβέρνηση.

Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι συνολικά ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχτηκε τον πυρήνα της μνημονιακής πολιτικής, δηλαδή τη λιτότητα, τη δημοσιονομική πειθαρχία, τις ιδιωτικοποιήσεις, την σύνδεση της ανάπτυξης κυρίως με τις επενδύσεις. Ούτε πρότεινε, ούτε εφάρμοσε μια ριζικά διαφορετική πολιτική, πέραν επιμέρους μέτρων που δεν άλλαζαν την βασική κατεύθυνση των ασκούμενων πολιτικών. Ούτε έχει προσφέρει κάποια ουσιαστικά αποτίμηση και εξήγηση για το πώς έφτασε να εφαρμόζει τέτοιες πολιτικές.

Σε κάθε περίπτωση, εάν η Ιθάκη όντως η έξοδος από τις πολιτικές των μνημονίων, αυτή απέχει ακόμη.

 

Headlines