Οι «Άγγελοι» της ΛΑΡΚΟ: Το δράμα μιας εταιρείας στην κόψη του ξυραφιού

Τέλη Αυγούστου, ώρα 5 το πρωί. Η μέρα έχει αρχίσει να μικραίνει. Τα πρώτα φώτα στη Μαλεσίνα αρχίζουν να ανάβουν. Ετοιμάζεται η πρωινή βάρδια της ΛΑΡΚΟ. Ο Άγγελος, κοντά στα 55 σήμερα, μετράει πάνω από 20 χρόνια στο εργοστάσιο. Τα πρώτα βήματα είναι να φτιάξει καφέ, να φορέσει – έστω και κατακαλόκαιρο – τις αρβύλες και το σκληρό παντελόνι της δουλειάς, ενώ από μέσα του, όπως κάθε μέρα μετράει τις μέρες και τα χρόνια, ελπίζοντας στη σύνταξη.

Κι όμως τα βήματα του σήμερα είναι πιο βαριά. Και η σκέψη σε έναν ακόμα συνάδελφο του που άφησε την τελευταία του πνοή την ώρα της δουλειάς, τον Ιούλιο. Ήταν μόλις 36 χρονών. Σκοτώθηκε την ώρα που έκανε ρύθμιση και δοκιμές στο σύστημα ζύγισης της γερανογέφυρας. Τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι. Ο πατέρας του δούλευε κι αυτός στη ΛΑΡΚΟ, συνταξιούχος σήμερα και ο αδερφός του συνεχίζει. Πριν μερικές μέρες ήταν τα 40 στη Λάρυμνα. Ένα χωριό στα μαύρα. Για ακόμα μια φορά.Γιατί δεν είναι η μοναδική απώλεια στη ΛΑΡΚΟ.

«Ξέρεις τι είναι να ξεκινάς για δουλειά και να μην ξέρεις αν θα γυρίσεις;» μου λέει ένας ακόμα Άγγελος της ΛΑΡΚΟ. «Ξέρεις τι είναι να κάθε μέρα να φιλάς τα παιδιά σου σαν να είναι η τελευταία φορά;»…

Λάρυμνα, Μαρτίνο, Μαλεσίνα, πάνω από 650 εργαζόμενοι, όλοι στη ΛΑΡΚΟ. Μανάδες, πατεράδες, γιοι και κόρες. Με τη δουλειά να φαίνεται στα χέρια, στο κουρασμένο σώμα και στα μάτια. Με τη φωτιά από τα καμίνια να καίει τα μάτια…

«Κανείς δεν ασχολείται πια με τη ΛΑΡΚΟ. Κανείς δεν ενδιαφέρεται τι θα γίνει. Οι περισσότεροι λένε να κλείσει. Και τι θα γίνουν 650 εργαζόμενοι; Όλα τα χωριά εδώ ζουν από τη ΛΑΡΚΟ. Κανείς δεν μιλάει για την απαξίωση. Για τη συστηματική απαξίωση, εδώ και δεκαετίες. Κάνουμε μια δουλειά που ίσως δεν έχουμε αύριο για ένα χιλιάρικο. Καθυστερούν τους μισθούς»…

Τα πάντα στην περιοχή κινούνται γύρω από τη ΛΑΡΚΟ και συνδέονται με τις εξελίξεις σε αυτή. Ακόμα και τα σούπερ μάρκετ. Εάν καθυστερήσει να πληρώσει η ΛΑΡΚΟ, η πελατεία «κόβει», μέχρι να μπουν οι μισθοί. Οι εργαζόμενοι στα χωριά γύρω από τη Λάρυμνα, ενημερώνονται ο ένας με τον άλλο για το πότε θα πληρωθούν και ανάλογα κανονίζουν τη ζωή τους. Τα ενοίκια των παιδιών που σπουδάζουν σε άλλη πόλη, το γιατρό, τις μετακινήσεις, τα πάντα. Και δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει έστω και έναν εργαζόμενο στη ΛΑΡΚΟ.

Το τι μέλλει γενέσθαι απασχολεί όλη την περιοχή… Οι φήμες οργιάζουν και η αλλαγή της κυβέρνησης σημαίνει αλλαγή διοίκησης, ίσως και πορείας της επιχείρησης.

Η ιστορία

Η ΛΑΡΚΟ βγάζει σιδηρονικέλιο, με την ιστορία στην περιοχή να χάνεται στο χρόνο. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το μετάλλευμα εξαγόταν από τις δυνάμεις κατοχής στη ναζιστική Γερμανία, ενώ στη συνέχεια τα δικαιώματα του μεταλλείου παραχωρήθηκαν στον Μποδοσάκη, ο οποίος και δημιούργησε το 1963 δημιουργεί, σε συνεργασία με το μονοπώλιο της «Kroup», το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο παραγωγής σιδηρονικελίου, την ΛΑΡΚΟ. Η εταιρεία αναπτύσσεται ραγδαία για δύο δεκαετίες. Το 1989, με 100 εκατομμύρια δραχμές κεφάλαιο εκκίνησης από το κράτος δημιουργείται η Γενική Μεταλλευτική & Μεταλλουργική ΛΑΡΚΟ ΑΕ (νέα ΛΑΡΚΟ), με μετόχους το κράτος, τη ΔΕΗ και την Εθνική Τράπεζα. Σήμερα μέτοχοι  στη βιομηχανία είναι με 55,2% το ελληνικό δημόσιο μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας με 33,4% και η ΔΕΗ με 11,4%.

Η ΛΑΡΚΟ είναι η μοναδική βιομηχανία στην Ευρώπη που παράγει FeNi (σιδηρονικέλιο) με τη μέθοδο της πυρομεταλλουργίας. Καλύπτει το 6% των αναγκών της Ευρώπης και το 3% παγκόσμια.

Η ΛΑΡΚΟ εκμεταλλεύεται το σύνολο των νικελούχων μεταλλευμάτων της Ελλάδας και έχει εργοτάξια εξόρυξης μεταλλεύματος και δικό της βαρύ εξοπλισμό στη Βοιωτία, στη Φθιώτιδα, στην Εύβοια, στην Καστοριά, ενώ της ανήκει και το λιγνιτωρυχείο στα Σέρβια Κοζάνης.

Και παρά τις δυνατότητες της εταιρείας, η ΛΑΡΚΟ είναι ακόμα και σήμερα έτοιμη να «σκάσει», λόγω συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών. Τα χρέη της στη ΔΕΗ ξεπερνούν τα 285 εκατ. Ευρώ, ενώ η εταιρεία πρέπει να επιστρέψει και δεκάδες εκατομμύρια στο δημόσιο, καθώς με βάση την αμετάκλητη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι κρατικές ενισχύσεις που είχαν δοθεί την περίοδο 2008 – 2011 με τη μορφή εγγυήσεων από κρατικές τράπεζες αλλά και αύξησης μετοχικού κεφαλαίου κρίθηκαν παράνομες. Και τα χρέη δεν σταματούν εδώ.

Η κατάσταση της βιομηχανίας της ΛΑΡΚΟ η οποία απασχολεί περισσότερους από 1.100 είναι τραγική, με χαρακτηριστικό το ότι η διοίκηση επί σειρά ετών δεν μπορεί να καταρτίσει ισολογισμούς.

Ένα σχέδιο ιδιωτικοποίησης που προέβλεπε το σπάσιμο της εταιρείας σε δύο κομμάτια εκπονήθηκε το 2014, χωρίς υποχρέωση επαναπρόσληψης των εργαζομένων. Το σχέδιο δεν προχώρησε και η νέα προσπάθεια σύμφωνα με πληροφορίες, πάλι με στόχο την ιδιωτικοποίηση, πάγωσε το 2018. Το θέμα πέρασε μετά τις εκλογές στη νέα κυβέρνηση, με τα ερωτηματικά για το μέλλον της εταιρείας να συσσωρεύονται, παράλληλα με τη διόγκωση των χρεών της, αλλά και την αγωνία των εργαζομένων που εξαρτώνται από αυτή…

Εργαζόμενοι που βλέπουν το ένα σχέδιο να διαδέχεται το άλλο, με κοινό παρονομαστή την έλλειψη διασφάλισης των θέσεων εργασίας και των δικαιωμάτων τους και την κάθε μέρα να γίνεται όλο και πιο δύσκολη, καθώς η απαξίωση μεγαλώνει… Και κάθε φορά που ένας συνάδελφος τους «φεύγει», τα βήματα προς τη ΛΑΡΚΟ γίνονται όλο και πιο βαριά… Όλο και πιο δύσκολα…