Αφορολόγητο… έκπληξη – Τι θα γίνει με τις ηλεκτρονικές αποδείξεις

Με τη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από το Βερολίνο ότι «πρώτα θα κερδίσουμε αξιοπιστία και μετά θα συζητήσουμε τα ζητήματα των πλεονασμάτων και του χρέους, τα θέματα αυτά θα τα δούμε εν καιρώ και την κατάλληλη στιγμή με τους θεσμούς» έκλεισε ο κύκλος των συζητήσεων περί χαλάρωσης και μείωσης του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2020 και ξεκίνησε η κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού.

Πλέον το κρίσιμο ζήτημα για τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα είναι ότι από τις μετρήσεις που έχουν κάνει οι θεσμοί και λόγω της ακύρωσης του μέτρου μείωσης του αφορολόγητου ορίου, που θα απέδιδε πρόσθετα έσοδα 1,6 δισ. ευρώ, προκύπτει σημαντικό δημοσιονομικό κενό για τη νέα χρονιά προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ (6,3 δισ. ευρώ).

Το κενό υπολογιζόταν σε 700 εκατ. ευρώ κατά τον τελευταίο έλεγχο του Μαΐου από τους θεσμούς και πλέον υπερβαίνει το 1,1 δισ. ευρώ, αν συνυπολογιστούν οι απώλειες εσόδων από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ (205 εκατ. ευρώ) και την υπεσχημένη μείωση του συντελεστή φορολογίας των κερδών κατά 4 μονάδες (200 εκατ. ευρώ) από τη ΝΔ.

Η επίλυση της εξίσωσης του νέου προϋπολογισμού είναι δύσκολη και θα εξαρτηθεί από τις προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας το επόμενο έτος.

Η φορολογική κλίμακα

Σε αυτό το στενό δημοσιονομικό πλαίσιο η κυβέρνηση προκειμένου να προχωρήσει στην αλλαγή της φορολογικής κλίμακας και να διατηρήσει το αφορολόγητο όριο στα σημερινά επίπεδα των 9.500 ευρώ το 2020 χωρίς να χάσει άλλα έσοδα ανασύρει μια ξεχασμένη ιδέα από τις συζητήσεις με τους θεσμούς.

Το σενάριο είναι να συνδεθεί το αφορολόγητο όριο με σημαντικά μεγαλύτερο ύψος δαπανών που γίνονται με κάρτες, ηλεκτρονικά ή μέσω τραπέζης, ώστε να μην υπάρχουν απώλειες από τον ΦΠΑ και, το κυριότερο, να εμφανίσουν και οι άλλοι (επαγγελματίες) υποχρεωτικά υψηλότερο εισόδημα.  Είναι βέβαιο ότι στις αλλαγές που έρχονται θα αυξηθούν τα όρια των απαιτούμενων συναλλαγών μέσω τραπέζης για τη διασφάλιση της έκπτωσης φόρου που ισχύει σήμερα και είναι από 10% έως 30%, ανάλογα με το εισόδημα και την αποφυγή προστίμου.

Η κυβέρνηση θεωρεί ότι τα σημερινά όρια έχουν ξεπεραστεί ήδη από τις εξελίξεις στην αγορά. Στην πράξη, τα σημερινά όρια δυσκολεύουν ελάχιστους φορολογουμένους προκειμένου να «χτίσουν», όπως λέγεται στην αργκό των εφοριακών, το αφορολόγητο όριο.

Οι συναλλαγές που καταγράφει η Εφορία μέσω της φορολοταρίας ξεπερνούν τα 30 δισ. ευρώ ετησίως και αντιστοιχούν περίπου στο 40% των δηλωθέντων εισοδημάτων.

Ωστόσο, η Εφορία δεν ζητεί παρά το 10%-15% των δηλωθέντων εισοδημάτων για να μην κόψει πρόστιμο και μάλιστα εξαιρώντας πολυπληθέστατες κατηγορίες φορολογουμένων, όπως είναι οι συνταξιούχοι άνω των 65 ετών.

Τι ισχύει

Η συγκέντρωση αποδείξεων (ηλεκτρονικών) για το αφορολόγητο όριο αφορά μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες που δικαιούνται μείωση φόρου εισοδήματος από 1.900 έως 2.100 ευρώ, η οποία ισοδυναμεί με ετήσιο αφορολόγητο όριο 8.636-9.545 ευρώ.

Σύμφωνα με τη νέα απόφαση της ΑΑΔΕ που ισχύει, για να διατηρηθεί η μείωση φόρου, ο φορολογούμενος απαιτείται να πραγματοποιήσει δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι οποίες να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, δηλαδή κάρτες ή πληρωμή μέσω λογαριασμού (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές), ή διενεργούνται μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking) και ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet).

Το ελάχιστο ποσό είναι 10% για ετήσιο εισόδημα έως 10.000 ευρώ, 15% για εισόδημα έως 30.000 ευρώ και 20% για εισοδήματα πάνω από 30.000 ευρώ.

Προς το παρόν το πρώτο πακέτο μέτρων που θα εξαγγείλει στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και προετοιμάζει πυρετωδώς ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας θα περιλαμβάνει δημοσιονομικά ουδέτερα μέτρα, που δεν θα έχουν αρνητική επίπτωση στα έσοδα, αλλά θα τονώνουν την οικοδομή – τομέας στον οποίο επενδύει η κυβέρνηση – και θα έχουν στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

Οι ουσιώδεις μεταβολές στη φορολογία που θα επέλθουν με τις αλλαγές στην κλίμακα της φορολογίας των εισοδημάτων και θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου 2020, ταυτόχρονα με τη μείωση της φορολογίας των κερδών των επιχειρήσεων, θα πρέπει πρώτα να συμφωνηθούν με τους θεσμούς που θα έρθουν στην Αθήνα στις 23 Σεπτεμβρίου.

Προσχέδιο

Σύμφωνα με κορυφαίες πηγές του υπουργείου Οικονομικών, αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι η κατάρτιση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2020 που θα πρέπει να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Σεπτεμβρίου, σεβόμενο τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και το επόμενο έτος, και αυτό θα γίνει ανεξάρτητα από την έκβαση των σύνθετων πολιτικά διαπραγματεύσεων για τη μείωση του στόχου για τα πλεονάσματα.

Το μέγα ζητούμενο είναι οι προβλέψεις που θα διατυπωθούν για τον ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, καθώς ναι μεν ο στόχος της κυβέρνησης είναι η οικονομία, το ΑΕΠ να μεγεθύνεται σε ποσοστά μεταξύ 3% και 4%, αλλά οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και το διεθνές περιβάλλον δεν επιτρέπουν τέτοια αισιοδοξία. Αντίθετα οι προβλέψεις των ξένων κατεβάζουν για εφέτος τον πήχη της ανάπτυξης στο 2%, ίσως και χαμηλότερα, ενώ και για το 2020 είναι «κουμπωμένοι».

Σε κάθε περίπτωση, φορολογικά μέτρα που δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος θα λάβουν τη μορφή νομοθετικής διάταξης που θα έρθει στα τέλη Σεπτεμβρίου στη Βουλή.

Οπως μεταδόθηκε από το υπουργείο Οικονομικών, βασικό στοιχείο είναι οι αλλαγές στην πάγια ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την Εφορία, η – για ένατη χρονιά –  αναβολή του φόρου υπεραξίας στα ακίνητα για τρία χρόνια, η μείωση των συναλλαγών με μετρητά για τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις, αλλά και η κατάργηση του ΦΠΑ στην οικοδομή, μέτρο που ούτως ή άλλως δεν αποδίδει εισπρακτικά.

Στα 2,5 δισ. ευρώ ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ

Παρά τις εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ από 10% έως 30% που νομοθέτησε μέσα στο καλοκαίρι η κυβέρνηση, οι ιδιοκτήτες ακινήτων – νοικοκυριά και επιχειρήσεις – καλούνται να πληρώσουν και εφέτος πάνω από 2,5 δισ. ευρώ σε πέντε μηνιαίες δόσεις, η πρώτη εκ των οποίων στο τέλος Σεπτεμβρίου.

Τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ για το 2019 επρόκειτο να αναρτηθούν μέσα στο Σαββατοκύριακο στις ατομικές μερίδες των φορολογουμένων στο Taxis, έτσι ώστε από αύριο το πρωί, με την επιστροφή και των τελευταίων από τις διακοπές, να βρίσκουν τον λογαριασμό στα PC τους.

Σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Οικονομικών, στα φυσικά πρόσωπα βεβαιώθηκαν συνολικά 2,06 δισ. ευρώ από 2,64 δισ. ευρώ πέρυσι, ενώ στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθούν και τα 450 εκατ. ευρώ που είναι ο ΕΝΦΙΑ των νομικών προσώπων.

Ετσι το συνολικό ποσό της βεβαίωσης ξεπέρασε οριακά τα 2,5 δισ. ευρώ και είναι μειωμένο κατά περίπου 574 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι.

Εισπραξιμότητα φόρου

Ωστόσο, στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι μετά τις εκπτώσεις το ποσοστό εισπραξιμότητας του φόρου θα αυξηθεί από 75% πέρυσι σε πάνω από 80% εφέτος. Ετσι οι απώλειες εσόδων θα είναι μικρότερες (περί τα 450 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την προηγο΄υμενη χρονιά, ενώ όσοι δεν μπορούν να πληρώσουν έχουν τη δυνατότητα να μπουν στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων.

Με βάση τα στατιστικά στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για τις περιουσίες και τον ΕΝΦΙΑ:

• Ελάφρυνση έως 30% σε σχέση με πέρυσι θα έχουν 4.914.495 ιδιοκτήτες με ατομική περιουσία έως και 60.000 ευρώ. Αυτοί είναι και το 67,2% του συνολικού πληθυσμού.
• Στο 27% θα διαμορφωθεί η έκπτωση για 344.183 ιδιοκτήτες με ατομική περιουσία από 60.000 έως και 70.000 ευρώ.
• Για ατομικές περιουσίες από 70.000 έως και 80.000 ευρώ η μείωση θα είναι της τάξεως του 25%. Το συγκεκριμένο ποσοστό αφορά 283.262 ιδιοκτήτες.
• Με περιουσία από 80.000 ευρώ και μέχρι ένα εκατομμύριο ευρώ υπάρχουν περίπου 1,75 εκατομμύριο ιδιοκτήτες, οι οποίοι και δικαιούνται έκπτωση της τάξεως του 20% στο εκκαθαριστικό τους σε σχέση με πέρυσι.
• Πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ ατομική περιουσία έχουν μόλις 14.841 ιδιοκτήτες.