Ποιοι θέλουν να κάψουν την Ελλάδα – Διπλάσιες πυρκαγιές από πέρυσι

Η μεγάλη φωτιά που ξέσπασε τα ξημερώματα της Πέμπτης, σε πευκόφυτο ύψωμα στην περιοχή του Διονύσου, πάνω από τη Νέα Μάκρη, προκάλεσε μεγάλη κινητοποίηση. Αλλωστε, ήταν κοντά στο Μάτι…

Οι κάτοικοι βγήκαν από τα σπίτια τους και πολλοί είναι εκείνοι που τα εγκατέλειψαν, φοβούμενοι την επέκταση της πυρκαγιάς σε κατοικημένη περιοχή που βρισκόταν πολύ κοντά.

Ισχυρές επίγειες και εναέριες δυνάμεις της πυροσβεστικής επιχείρησαν στο σημείο, καταφέρνοντας με το πρώτο φως της ημέρας η εικόνα να είναι καλύτερη. Παρά την άμεση και αποτελεσματική ωστόσο λειτουργία όλων των μηχανισμών, η μεγάλη φωτιά που ξέσπασε σκόρπισε πανικό, ξυπνώντας στην περιοχή μνήμες από το Μάτι, ενώ ήταν άλλη μια για την οποία οι Αρχές προκρίνουν το σενάριο του εμπρησμού.

Το γεγονός ότι η φωτιά ξέσπασε στις 2 και 20 τα ξημερώματα σε δύο διαφορετικές περιοχές σε απόσταση 500 μέτρων, δείχνει πολλά. Δείχνει ότι κάποιος ασυνείδητος έχει βλαλει στο μάτι την περιοχή. Επτά πυρκαγιές σε 9 μέρες στην ευρύτερη περιοχή; Θα πρέπει να μας απασχολήσει ιδιαίτερα.

Και δεν πρόκειται για θεωρίες συνωμοσίας, δεν είναι μια προσπάθεια να καλυφθούν ανεπάρκειες με την επίκληση των εμπρηστών.

Αλλωστε, η Πολιτική Προστασία και η Πυροσβεστική έχουν ανταποκριθεί πολύ ικανοποιητικά φέτος το καλοκαίρι. Ομως, μάλλον έχουμε να κάνουμε σε πολλές περιπτώσεις με οργανωμένο σχέδιο εμπρησμού.

Πολλές φωτιές

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια -και ειδικά φέτος- μετράμε δυσανάλογα πολλές πυρκαγιές σε όλη τη χώρα, που είτε οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος είτε σε εμπρηστικές ενέργειες. Η Αττική, μάλιστα, που δέχεται εδώ και δεκαετίες τη μεγαλύτερη «πίεση» για οικιστική ανάπτυξη, πλησιάζει να χάσει το μεγαλύτερο μέρος των δασών της.

Φέτος δε, στα μέσα Αυγούστου, ο κρατικός μηχανισμός σε μεγάλο μέρος της χώρας κηρύχθηκε σε κατάσταση συναγερμού λόγω ακραίου κινδύνου πυρκαγιάς. Ενδεικτικό των συνθηκών που επικράτησαν είναι το γεγονός ότι παρόμοια κατάσταση έχει να παρουσιαστεί στη χώρα από το 2012, ενώ ακόμα και πέρσι την ημέρα της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι ο κίνδυνος ήταν πολύ υψηλός (κατηγορία 4).

Οι συνθήκες που προκάλεσαν αυτό το εκρηκτικό κοκτέιλ υψηλού κινδύνου εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών ήταν τρεις:

• Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που άγγιξαν τους 40 βαθμούς Κελσίου
• Οι πολλοί ισχυροί άνεμοι
• Η ξηρασία

Και μπορεί φέτος να μην θρηνήσαμε ευτυχώς νεκρούς, με τα σχέδια δράσης να υπάρχουν και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σε κάθε πυρκαγιά που ξεσπούσε να κινούνται ταχύτατα και άριστο συντονισμό, ωστόσο δεν μπορέσαμε να αποφύγουμε για ακόμη μια φορά τις μεγάλες οικολογικές καταστροφές που συντελέστηκαν στη χώρα.

Διπλάσιες οι φωτιές το 2019

Σε σχέση με το 2018, οι δασικές πυρκαγιές το 2019 είναι διπλάσιες. Αυτό, τουλάχιστον, προκύπτει από τα στοιχεία που κάνουν τους ειδικούς να ανησυχούν.

Από την αρχή του 2019 μέχρι και τις 31 Ιουλίου είχαν εκδηλωθεί 7.650 φωτιές σε δασικές και αγροτοδασικές περιοχές. Το στοιχείο αυτό δείχνει αύξηση 104% σε σχέση με το 2018, γεγονός που προκαλεί ανησυχία. Μόνο στην Εύβοια κάηκαν περί τα 25.000 στρέμματα.

Τα τελικά στατιστικά στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αναμένονται μετά τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου, σε κάθε περίπτωση πάντως αυτά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας μέχρι στιγμής είναι ενδεικτικά της μεγάλης καταστροφής που συντελέστηκε φέτος.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο διπλασιασμός αυτός φαίνεται πως οφείλεται στον φετινό εκλογικό πυρετό, με την εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) να μην έχει εκδοθεί ακόμα -ενώ η αντιπυρική περίοδος οδεύει στη λήξη της- και με τους μισούς δήμους και περιφέρειες να αλλάζουν χέρια διοίκησης, με αποτέλεσμα οι απαιτούμενες ενέργειες καθαρισμού να μείνουν στη μέση.

Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, η απουσία των κατευθυντήριων οδηγιών από την εγκύκλιο της ΓΓΠΠ έχει δημιουργήσει χαλαρότητα κυρίως σε δήμους και περιφέρειες και δεν προχώρησαν οι κατάλληλες προληπτικές ενέργειες.

Το μεγάλο πρόβλημα με τους δασικούς χάρτες

Την ίδια ώρα, σημαντικές ελλείψεις εντοπίζονται στους δασικού χάρτες. Για τους δασικούς χάρτες έγινε πρώτη φορά λόγος στο Σύνταγμα του 1975, αλλά έκτοτε αυτή η απόφαση παραμένει σταθερά κενή υπόσχεση.

Τα τελευταία χρόνια έγινε μια κάποια πρόοδος -γιατί οι δασικοί χάρτες ήταν μέσα στα μνημονιακά προαπαιτούμενα- αλλά και πάλι η διαδικασία εξελίσσεται πολύ αργόσυρτα.

Οι δασικοί χάρτες θα δώσουν τέλος στο φαινόμενο του αποχαρακτηρισμού δασικών περιοχών κι έτσι θα μειωθούν κατακόρυφα οι εμπρησμοί από πρόθεση.

Εκτάσεις που κάηκαν το 2018 από φωτιά (σε στρέμματα)

• Αττική 65.572,03
• Θεσσαλία 28.281,57
• Κεντρική Μακεδονία 22.722,63
• Κρήτη 16.158,56
• Πελοπόννησος 13.700,24
• Νότιο Αιγαίο 11.016,78
• Στερεά Ελλάδα 9.801,69
• Δυτική Ελλάδα 8.769,16
• Ανατολική Μακεδονία-Θράκη 6.108,68
• Δυτική Μακεδονία 4.556,10
• Ιόνια Νησιά 2.897,47
• Βόρειο Αιγαίο 2.839,45
• Ήπειρος 1.391,91
• Σύνολο 93.816,27

«Στάχτη» 23.000 στρέμματα πευκοδάσους στην Εύβοια

Η μεγαλύτερη για το 2019 δασική πυρκαγιά εκδηλώθηκε τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου, στην περιοχή Αγριλίτσα, στην Εύβοια, κάνοντας στάχτη πάνω από 23.000 στρέμματα γης.

Πολύ γρήγορα επεκτάθηκε σ’ όλη την περιοχή, απειλώντας ακόμη και το δάσος «Natura» της κεντρικής Εύβοιας. Στην επιχείρηση κατάσβεσης συμμετείχαν πολυάριθμες δυνάμεις της πυροσβεστικής, ενώ συνέδραμαν και τρία ευρωπαϊκά αεροσκάφη.

Οι πυροσβέστες μετά από πολυήμερη μάχη με τις φλόγες, τις συνεχείς αναζωπυρώσεις, τους ισχυρούς ανέμους και το δύσβατο του σημείου αποσόβησαν τον κίνδυνο για τα χωριά και τους κατοίκους, ενώ το αισιόδοξο είναι ότι, παρά την πολύ μεγάλη οικολογική καταστροφή που έχει συντελεστεί, τελικά οι φλόγες δεν προξένησαν ζημιά στο καταφύγιο άγριας ζωής στην Aγριλίτσα, ούτε και στο δάσος του δικτύου Natura 2000.

Τα χωριά Μακρυμάλλη, Κοντοδεσπότι, Αγριλίτσα και Πλατάνα ζώστηκαν κυριολεκτικά από την πύρινη λαίλαπα, όμως, με συντονισμένες προσπάθειες και συνεχή μετακίνηση δυνάμεων ανάλογα με τις ξαφνικές εναλλαγές των ανέμων (ιδίως κατά τις δύο πρώτες ημέρες), οι άνδρες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας κατάφεραν να εξασφαλίσουν την ασφάλεια κατοίκων και περιουσιών.

Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, χρειάστηκε να επιστρατεύσουν ακόμη και την… πειθώ, προκειμένου να καταφέρουν μερικούς εξ αυτών να εγκαταλείψουν τις περιουσίες που με κόπο δημιούργησαν και να τους ακολουθήσουν σε ασφαλείς τοποθεσίες.

Σοβαρή οικολογική καταστροφή στην Ελαφόνησο

Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε τα ξημερώματα του Σαββάτου 10 Αυγούστου στη χωματερή της Ελαφονήσου και, ενώ αρχικά φάνηκε να περιορίζεται, το πρωί της Κυριακής 11 Αυγούστου ενισχύθηκε ο αέρας με συνέπεια η φωτιά να αναζωπυρωθεί και να πάρει διαστάσεις.

Δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί ούτε καταγράφηκαν ζημιές σε σπίτια ή τουριστικές και ξενοδοχειακές μονάδες. Ομως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η πυρκαγιά έκαψε σχεδόν το 25% του νησιού.

Σύμφωνα με την πρώτη αποτίμηση της οικολογικής καταστροφής από την πυρκαγιά στην Ελαφόνησο που πραγματοποίησε ο Φορέας Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου, Μονεμβασιάς, η καμένη έκταση εκτιμάται σε 5.110 στρέμματα. Στον μεγαλύτερο βαθμό, η έκταση που κάηκε χαρακτηρίζεται από τον Τύπο Οικοτόπου του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, 5420-Φρύγανα από Sarcopoterium spinosum και από τον Τύπο Οικοτόπου ελληνικού ενδιαφέροντος 5340-Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου.

Στην περιοχή διακρίνονται, επίσης, και καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες και αυτές έχουν πληγεί. Πρόκειται –λένε οι ειδικοί– «για ανθεκτικές και δυναμικές κοινότητες με μεγάλη δυνατότητα αποίκησης διαταραγμένων περιοχών, όπως οι εγκαταλελειμμένες καλλιέργειες και οι καμένες εκτάσεις και περιοχών διαβρωμένων και αποβραχωμένων και με πολύ καλή αναγεννητική ικανότητα».

Η Ελαφόνησος παρουσιάζει τεράστιο οικολογικό ενδιαφέρον με τους σπάνιους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς και χαρακτηρίζεται από ποικιλία οικοτόπων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι πολύ καλά διατηρημένοι (τυπική αμμόφιλη και αλοφυτική χλωρίδα, θίνες των παραλιών, φρύγανα, βράχοι) καθώς και υποθαλάσσιες φυτοκοινωνίες με ποσειδωνίες, κολπίσκους, κόλπους κ.ά.

Καταστροφές στον Υμηττό

Το ξημέρωμα της 12ης Αυγούστου ήταν «άγριο» για τους κατοίκους της Παιανίας αλλά και της Αττικής γενικότερα. Αιτία η μεγάλη φωτιά που ξέσπασε στις 03:18 τα ξημερώματα και μέσα σε λίγα λεπτά από την Παιανία, «σκαρφάλωσε» στον Υμηττό και έφτασε έως τις κεραίες.

Άμεσα και μετά από εντολή της Πυροσβεστικής, η αστυνομία, ακόμα και με ντουντούκες, εκκένωσε σχεδόν 100 σπίτια στην Παιανία καθώς από την πρώτη στιγμή φάνηκε η σοβαρότητα της κατάστασης. Ήταν τόσο μεγάλη η φωτιά που στα πρώτα 12 λεπτά έκαψε περίπου 300 στρέμματα.

Το μεγάλο στοίχημα ήταν να μην περάσει η φωτιά το βουνό και φτάσει στο δάσος της Καισαριανής. Με τα εναέρια μέσα να ρίχνουν συνεχώς νερό στο λεγόμενο «καυτό – άκαφτο» η φωτιά οριοθετήθηκε και τέθηκε υπό έλεγχο.

Οι εικόνες από τους Αθηναίους που ανέβαζαν στα socia media την πύρινη λαίλαπα αλλά και οι εικόνες που μετέδωσαν διεθνή δίκτυα όπως το Sky News και το RT δείχνουν όχι μόνο το μέγεθος της φωτιάς αλλά και τη δύσκολη μάχη που δόθηκε.

Wildfires spread quickly overnight in a suburb of Athens in Greece, before more than 100 firefighters rushed in to keep the blaze under control.

For the latest world news, head here: https://t.co/ykoGZGdRPI pic.twitter.com/T8TiCZanOc

— SkyNews (@SkyNews) August 12, 2019

Στάχτη τουλάχιστον 4.000 στρέμματα στη Σάμο

Συναγερμό σήμανε και στη Σάμο μετά την πυρκαγιά που ξέσπασε την 24η Αυγούστου.

Οι πυροσβεστικές δυνάμεις έδωσαν μάχη κόντρα στις φλόγες και τους δυνατούς ανέμους, ενώ απομακρύνθηκαν, για προληπτικούς λόγους, τουρίστες από ξενοδοχεία της περιοχής, στις παραλίες Γλυκόριζα και Πρωτέας, καθώς και κάτοικοι του Μεσόκαμπου, που μεταφέρθηκαν στο κλειστό γυμναστήριο του Πυθαγορείου με σκάφη και λεωφορεία.

Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα, η φωτιά υπολογίζεται ότι έκανε στάχτη 4.000 στρέμματα δασικής έκτασης, ενώ υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες κάτοικων που κάνουν λόγο ότι η φωτιά προήλθε από κολόνα της ΔΕΗ που πέταγε σπινθήρες.